Morsowate

Morsowate
Odobenidae[1]
J.A. Allen, 1880[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – mors arktyczny (Odobenus rosmarus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Infrarząd

Arctoidea

Parvordo

płetwonogie

Rodzina

morsowate

Typ nomenklatoryczny

Odobenus Brisson, 1762

Rodzaje

21 rodzajów (w tym 20 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Morsowate[25] (Odobenidae) – rodzina dużych, drapieżnych ssaków morskich, zaliczanych wraz z uchatkami i fokami do parvordo płetwonogich (Pinnipedia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora).

Występowanie

W przeszłości była to rodzina szeroko rozprzestrzeniona i liczna w gatunki. Ze środkowego miocenu Ameryki (ok. 14 mln lat temu) znane są szczątki kopalne około 30 gatunków i podgatunków ssaków podobnych do morsa (Odobenus rosmarus) – jedynego przedstawiciela rodzaju Odobenus Brisson, 1762 i jedynego współcześnie żyjącego reprezentanta rodziny[26]. Mors spotykany jest w okołobiegunowych morzach Arktyki[27][28]. Wymarłe gatunki amerykańskie zaliczane są do kilku (od dwóch do czterech – w zależności od autora) podrodzin. Najczęściej wymieniane są Imagotariinae, Dusignathinae i Odobeninae. Z Hokkaido opisano Pseudotaria muramotoi[29]

Cechy charakterystyczne

Jak wszystkie płetwonogie, również morsowate mają giętkie, opływowe ciało chronione przed zimnem grubą warstwą tłuszczu. Wszystkie kończyny są przekształcone w płetwy, ogon zredukowany, górne kły tworzą potężne ciosy, szczególnie duże u samców. Zęby policzkowe o uproszczonej budowie, tępe.

Podobnie jak u fok, u morsowatych nie występują małżowiny uszne, a jądra znajdują się pod skórą brzucha. Natomiast w odróżnieniu od fok, a podobnie jak u uchatek, tylne kończyny morsowatych mogą zginać się pod tułów, co umożliwia im poruszanie się na lądzie.

Wyniki badań molekularnych sugerują, że morsy są bliżej spokrewnione z uchatkami, niż z fokami.

Podział systematyczny

Do rodziny morsowatych należy jeden współcześnie występujący rodzaj[27][25]:

Opisano również szereg rodzajów wymarłych[30]:

  • Aivukus Repenning & Tedford, 1977[31]
  • Archaeodobenus Tanaka & Kohno, 2015[32]
  • Dusignathus Kellogg, 1927[33]
  • Gomphotaria Barnes & Raschke, 1991[34]
  • Imagotaria Mitchell, 1968[35]
  • Kamtschatarctos Dubrovo 1981[21]
  • Nanodobenus Vélez-Juarbe & Salinas-Márquez, 2018[36]
  • Neotherium Kellogg, 1931[37]
  • Ontocetus Leidy, 1859[38]
  • Oriensarctos Mitchell, 1968[39]
  • Osodobenus Biewer, Vélez-Juarbe & Parham, 2020[40]
  • Pelagiarctos Barnes, 1987[41]
  • Pliopedia Kellogg, 1921[42]
  • Pontolis True, 1905[43]
  • Proneotherium Barnes, 1994[44]
  • Protodobenus Horikawa, 1994[45]
  • Prototaria Takeyama & Ozawa, 1984[46]
  • Pseudotaria Kohno, 2006[47]
  • Titanotaria Magallanes, Parham, Santos & Vélez-Juarbe, 2018[24]
  • Valenictus Mitchell, 1961[48]

Uwagi

  1. ↑ a b c d e f g h Typ nomenklatoryczny: Trichecus F. Cuvier, 1829 (= Odobenus Brisson, 1762).
  2. ↑ a b Typ nomenklatoryczny: Rosmarus Brünnich, 1772 (= Odobenus Brisson, 1762).
  3. ↑ a b c Takson nie bazuje na nazwie rodzajowej.
  4. ↑ a b c d e f Typ nomenklatoryczny: Odobenus Brisson, 1762.
  5. ↑ a b Typ nomenklatoryczny: Dusignathus Kellogg, 1927.
  6. ↑ Typ nomenklatoryczny: Imagotaria Mitchell, 1968.
  7. ↑ Typ nomenklatoryczny: Kamtschatarctos Dubrovo 1981.

Przypisy

  1. ↑ Odobenidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Allen 1880 ↓, s. 5.
  3. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 302, 1821. (ang.). 
  4. ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 340, 1825. (ang.). 
  5. ↑ J.E. Gray. Descriptions of some new or little known Mammàlia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of natural history”. New series. 1, s. 582, 1837. (ang.). 
  6. ↑ Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 111, 1838. (łac.). 
  7. ↑ C.G. Giebel: Fauna der Vorwelt mit steter Berücksichtigung der lebenden Thiere. T. 1: Wirbelthiere. Cz. 1: Säugethiere. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1847, s. 221. (niem.).
  8. ↑ E. Blyth: Catalogue of the Mammalia in the Museum Asiatic Society. Calcutta: Savielle & Cranenburgh, 1863, s. 79. (ang.).
  9. ↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clix. (niem.).
  10. ↑ T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 11, 1866–1867. (ang.). 
  11. ↑ J.A. Allen. On the eared seals (Otariadae), with detailed descriptions of the North Pacific species. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 2, s. 23, 44, 1870. (ang.). 
  12. ↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 7, 70, 1874. (ang.). 
  13. ↑ P. Albrecht. Ueber den Stammbaum der Hufthiere und Edentaten. „Schriften der Physikalisch-Ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg”. Für das Jahr 1879, s. 22, 1879. (niem.). 
  14. ↑ Allen 1880 ↓, s. 208.
  15. ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende rovdyr (Carnivora) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab. Copenhagen: Bianco Lunos Kgl Hof-Bogtrykkeri, 1895, s. 47. (duń.).
  16. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 833, 1904. (ang.). 
  17. ↑ D.G. Elliot. A Check List of Mammals of the North American Continent the West Indies and the Neighboring Seas. „Publication. Field Columbian Museum. Zoological series”. 6, s. 439, 1905. (ang.). 
  18. ↑ J.A. Orlov. Über die Reste eines primitiven Pinnipedier aus den neogenen Ablagerungen Westsibiriens. „Доклады Академии Наук СССР”. 3, s. 69 (przypis), 1931. (niem.). 
  19. ↑ a b Mitchell, Jr 1968 ↓, s. 1894.
  20. ↑ Mitchell, Jr 1968 ↓, s. 1895.
  21. ↑ a b I.A. Dubrovo. A new subfamily of fossil seals (Pinnipedia, Kamtschatarctinae subfam. nov.). „Доклады Академии Наук СССР”. 256, s. 202–206, 1981. (ros. • ang.). 
  22. ↑ T.A. Deméré. The family Odobenidae: A phylogenetic analysis of fossil and living taxa. „Proceedings of the San Diego Society of Natural History”. 29, s. 117, 1994. (ang.). 
  23. ↑ a b M.C. McKenna & S.K. Bell: Classification of mammals above the species level. Nowy Jork: Columbia University Press, 1997, s. 256. ISBN 978-0-231-11013-6. (ang.).
  24. ↑ a b I. Magallanes, J.F. Parham, G.-P. Santos & J. Velez-Juarbe. A new tuskless walrus from the Miocene of Orange County, California, with comments on the diversity and taxonomy of odobenids. „PeerJ”. 6:e5708, 2018. DOI: 10.7717/peerj.5708. (ang.). 
  25. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  26. ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Odobenidae. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 27 września 2009]
  27. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  28. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Odobenidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-20]. (ang.).
  29. ↑ Naoki Kohno, A new Miocene odobenid (Mammalia: carnivora) from Hokkaido, Japan, and its implications for odobenid phylogeny, Journal of Vertebrate Paleontology, 2006, 26(2):411-421
  30. ↑ Classification of the family Odobenidae. Fossilworks: The Paleobiology Database. [dostęp 2021-05-21]. (ang.).
  31. ↑ Ch.A. Repenning & R.H. Tedford. Otarioid seals of the Neogene. „United States Geological Survey Professional Paper”. 992, s. 14, 1977. (ang.). 
  32. ↑ Y. Tanaka & N. Kohno. A New Late Miocene Odobenid (Mammalia: Carnivora) from Hokkaido, Japan Suggests Rapid Diversification of Basal Miocene Odobenids. „PLoS ONE”. 10 (8), s. e0131856, 2015. DOI: 10.1371/journal.pone.0131856. (ang.). 
  33. ↑ R. Kellogg. Fossil pinnipeds from California. „Carnegie Institution of Washington Publication”. 346, s. 27, 1927. (ang.). 
  34. ↑ L.G. Barnes & R.E. Raschke. Gomphotaria pugnax, a new genus and species of Late Miocene dusignathine otariid pinniped (Mammalia: Carnivora) from California. „Contributions in Science”. 426, s. 2, 1991. (ang.). 
  35. ↑ Mitchell, Jr 1968 ↓, s. 1844.
  36. ↑ J. Velez-Juarbe & F.M. Salinas-Márquez. A dwarf walrus from the Miocene of Baja California Sur, Mexico. „Royal Society Open Science”. 5 (8), s. 180423, 2018. DOI: 10.1098/rsos.180423. (ang.). 
  37. ↑ R. Kellogg. Pelagic mammals from the Temblor formation of the Kern River region, California. „Proceedings of the California Academy of Sciences”. Fourth series. 19 (12), s. 296, 1931. (ang.). 
  38. ↑ J.M. Leidy. [Bez tytułu]. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 11, s. 162, 1859. (ang.). 
  39. ↑ Mitchell, Jr 1968 ↓, s. 1881.
  40. ↑ J.N. Biewer, J. Vélez-Juarbe & J.F. Parham. Insights on the dental evolution of walruses based on new fossil specimens from California. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 40 (5), s. e1833896, 2020. DOI: 1080/02724634.2020.1833896. (ang.). 
  41. ↑ L.G. Barnes. An Early Miocene pinniped of the genus Desmatophoca (Mammalia: Otariidae) from Washington. „Contributions in science”. 382, s. 2, 1987. (ang.). 
  42. ↑ R. Kellogg. A new pinniped from the Upper Pliocene of California. „Journal of Mammalogy”. 2 (4), s. 213, 1921. DOI: 10.2307/1373555. (ang.). 
  43. ↑ F.W. True. A new name for Pontoleon. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 18, s. 253, 1905. (ang.). 
  44. ↑ N. Kohno, L.G. Barnes & K. Hirota. Miocene fossil pinnipeds of the genera Prototaria and Neotherium< (Carnivora; Otariidae; Imagotariinae) in the North Pacific Ocean: Evolution, relationships and distribution. „The Island Arc”. 3 (4), s. 291, 1994. DOI: 10.1111/j.1440-1738.1994.tb00117.x. (ang.). 
  45. ↑ H. Horikawa. A primitive odobenine walrus of Early Pliocene age from Japan. „The Island Arc”. 3 (4), s. 311, 1994. DOI: 10.1111/j.1440-1738.1994.tb00118.x. (ang.). 
  46. ↑ K. Takeyama & T. Ozawa. A new Miocene otarioid seal from Japan. „Proceedings of the Japan Academy”. Serie B. 60 (3), s. 36, 1984. DOI: 10.2183/pjab.60.36. (ang.). 
  47. ↑ N. Kohno. A new Miocene odobenid (Mammalia: Carnivora) from Hokkaido, Japan, and its implications for odobenid phylogeny. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (2), s. 411, 2006. DOI: 10.1671/0272-4634(2006)26[411:ANMOMC]2.0.CO;2. (ang.). 
  48. ↑ E.D. Mitchell, Jr. A new walrus from the Imperial Pliocene of southern California: with notes on odobenid and otariid humeri. „Contributions in Science”. 44, s. 4, 1961. (ang.). 

Bibliografia

Systematyka ssaków drapieżnych (Carnivora)
psokształtne (Caniformia)
płetwonogie (Pinnipedia)
łasicokształtne (Musteloidea)
kotokształtne (Feliformia)

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
7 Walross 1999.jpg
Autor: Ansgar Walk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Old lonely bull III, Atlantic walrus (Odobenus rosmarus rosmarus) on ice flow in Foxe Basin (Nunavut, Canada)