Most św. Macieja

Most św. Macieja
Ilustracja
Poprzednie nazwy

Matthias Brücke

Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Podstawowe dane
Przeszkoda

Kanał Jazu Macieja

Długość

15,75 m

Szerokość:
• całkowita
• jezdni
• chodników


7,5 m
3,5 m
2 x 2 m

Liczba przęseł

1

Rozpiętość przęseł

15,15

Data budowy

1880

Data odbudowy

1967

Data remontu

2007

Plan
Plan okolic mostu
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Most św. Macieja”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Most św. Macieja”
Ziemia51°06′52″N 17°02′12″E/51,114444 17,036667

Most św. Macieja (Matthias Brücke[1]) – most położony we Wrocławiu, łączący wyspę Tamka (inaczej: Wyspę Świętego Macieja) ze Starym Miastem. Jest to jedyne stałe połączenie z lądem dla tej wyspy. Most stanowi przeprawę nad rzeką Odrą, a dokładniej nad jej ramieniem bocznym nazywanym Kanałem Jazu Macieja, przepływającym na południe od wyspy[a].

Pierwszy most w tym miejscu był mostem drewnianym. Jego powstanie wiązało się z budową i funkcjonowaniem w tym miejscu młynów wodnych. Pierwszy młyn zlokalizowany był na wyspie – młyn św. Macieja. O jego istnieniu wzmiankowano już w roku 1254. Później powstał drugi młyn, a w 1539 roku nowy wodociąg[b]. Kolejny most wybudowano w 1880 r.[1][2], natomiast żelazny most św. Macieja został wybudowany w latach 1905-1907, później przebudowany w 1967 roku, a w 2007 gruntownie odremontowany wraz z przylegającymi nabrzeżami rzeki. W miejscu zlikwidowanych młynów[c], w przebudowanych rynnach roboczych, istniało przęsło, jedno z trzech, Jazu św. Macieja, o zamknięciach kozłowo-iglicowych[d], wchodzącym w skład Piaskowego Stopnia Wodnego. Po zwiększeniu w 1959 roku piętrzenia na Mieszczańskim Stopniu Wodnym, kozły zostały zdemontowane, a z dawnych budowli pozostał most i umocnione brzegi rzeki[3].

Północny przyczółek mostu położony jest na wyspie Tamka, na prawym brzegu kanału, natomiast południowy leży przy terenie Starego Miasta, na lewym brzegu kanału. Tu ulica biegnąca przez most łączy się z ulicą Grodzką i przebiegającą z południa na północ ulicą Szewską. W latach 30. XX wieku istniały plany poprowadzenia z ulicy Szewskiej przez Most św. Macieja i dalej przez wyspy Śródmiejskiego Węzła Wodnego nowej trasy, lecz nigdy nie zostały zrealizowane[3]. Sama ulica biegnąca przez most na wyspę nie ma odrębnej nazwy; nadano jej nazwę taką jak wyspie czyli Tamka, i takie adresy obowiązują dla dwóch budynków zlokalizowanych na wyspie.

Długość mostu wynosi 15,75 m, a szerokość 7,5 m, na którą składają się: jezdnia o szerokości 3,5 m i dwa chodniki po 2 m szerokości każdy. Most został wykonany w konstrukcji stalowej, przy zastosowaniu technologii połączeń spawanych, jako belka swobodnie podparta, jednoprzęsłowa[2]. Elementami nośnymi są trzy dźwigary główne – blachownice o zmiennej sztywności[e]. Jako stężenia poprzeczne dźwigarów zastosowano belki dwuteowe umieszczone w połowie rozpiętości mostu i na skrajach[3]. Nawierzchnia jezdni została wykonana z kostki granitowej[2]. Rozpiętość mostu w świetle łożysk wynosi 15,15 m, a w świetle kanału, tzn. między ścianami przyczółków, 14,65 m. Most oparty jest na przyczółkach betonowych z okładziną kamienną, za pośrednictwem łożysk płaskich i betonowej ławy podłożyskowej. Balustrady pomostu wykonano z płaskowników, pochwyt z ceownika, natomiast przyczółki zwieńczone są balustradami kamiennymi z piaskowca i granitowymi nakrywami ozdobione neogotyckim ornamentem. Na przyczółkach mostu znajdują się również nieduże tarasy widokowe[3].

Uwagi

  1. na północ od wyspy znajduje się główne koryto tego ramienia rzeki – Odra Południowa
  2. zobacz: siłownie wodne we Wrocławiu
  3. młyny zostały rozebrane w 1876 roku
  4. pozostałe przęsła Jazu św. Macieja znajdują się do dziś na wschód od wyspy w korycie Odry Południowej
  5. przed przebudową w 1967 roku dźwigarami nośnymi były kratownice z górnym pasem parabolicznym

Przypisy

  1. a b Most św. Macieja na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-27)
  2. a b c ZDiUM – mosty (dostęp 2010-01-27)
  3. a b c d Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Trasa turystyczna Mosty i przeprawy, Wrocław 2007 (dostęp 2010-01-27)

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Wroclaw Islands.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Shaqspeare (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Wrocław, Zespół wschodnich wysp odrzańskich. Stan 2005/2006
IconBridge-bk.svg
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
Ikona mostu do legendy mapy.
Saint Matthias' Bridge in Wrocław.jpg
Most św. Macieja we Wrocławiu nad rzeką Odrą. Prowadzi na wyspę Tamkę.