Most Józefa Piłsudskiego w Krakowie

Most Józefa Piłsudskiego

Widok mostu od południowego zachodu, od strony Podgórza. Po remoncie, 2020.
Poprzednie nazwy	Most Tadeusza Kościuszki
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Podstawowe dane
Przeszkoda	Wisła
Długość	147,5 m
Szerokość: • całkowita • jezdni • chodników	18,5 m 10 m 2 × 3 m
Liczba torów tramwajowych	2
Liczba przęseł	3
Data budowy	1933
Data zburzenia	1945
Data odbudowy	1948
Projektant	zespół inżynierów pod kierunkiem prof. Andrzeja Pszenickiego
Plan
Most Józefa Piłsudskiego pod numerem 7
Położenie na mapie Krakowa Most Józefa Piłsudskiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Most Józefa Piłsudskiego
Położenie na mapie województwa małopolskiego Most Józefa Piłsudskiego
50°02′44″N 19°56′42″E/50,045556 19,945000

Most im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (tzw. Drugi Most, początkowo także Czwarty Most. Potocznie zwany Żółwiem lub Żółwim mostem^[1]) – most w Krakowie na Wiśle łączący Kazimierz (ul. Krakowska) z Podgórzem (ul. Legionów Piłsudskiego).

Jest to najstarszy w Krakowie kompletny most drogowy nad Wisłą, który stoi do dzisiaj. Choć most Powstańców Śląskich (zwany dawniej mostem Krakusa) powstał 20 lat wcześniej, to do dzisiaj z jego pierwotnej konstrukcji pozostały jedynie filary.

Historia mostu

Plany

Chociaż o konieczności budowy nowego mostu, usprawniającego połączenie pomiędzy starym Krakowem i Podgórzem, dyskutowano jeszcze przed I wojną światową, decyzję o jego budowie podjęto dopiero w sierpniu 1925 r. Znajdujący się obok most Podgórski został w tym samym roku zamknięty z powodu złego stanu technicznego. Władze Krakowa nalegały by nowego mostu nie umieszczać w miejscu istniejącego, motywując to niekorzystnym dojazdem do niego przez plac Wolnica i ulicę Mostową (wymagającym dwóch skrętów pod kątem prostym), podczas gdy zaproponowana przez nich ulica Krakowska znajduje się na naturalnym przedłużeniu traktu ulicy Grodzkiej i ulicy Stradomskiej.

Budowa

Prace wg projektu zespołu inżynierów pod kierunkiem prof. Andrzeja Pszenickiego rozpoczęły się we wrześniu 1926 r. i trwały 7 lat^[2]. Do stycznia 1932 r. powstający most nazywany był Czwartym Mostem, kiedy to Rada Miejska uchwaliła dla niego patrona – Marszałka Józefa Piłsudskiego. Konstrukcja stalowa została wykonana w Fabryce Maszyn L. Zieleniewskiego. Jezdnia została wyłożona brukiem z kostki bazaltowej, a chodniki pokryte asfaltem. Przez most przeprowadzono także torowisko tramwajowe, jednak pierwszy tramwaj przejechał po nim dopiero po wojnie. Odkąd most został otwarty 19 stycznia 1933, za korzystanie z niego pobierano opłaty celem zrekompensowania kosztów budowy. Do momentu otwarcia mostu wybudowane zostały jedynie boczne rampy dojazdowe po obu stronach (prostopadłe do osi mostu). Budowa dojazdów na przedłużeniu mostu miała miejsce w latach 1934–1935 i wiązała się z koniecznością wyburzenia podgórskiej hali targowej oraz kilku kamienic przy ulicy Krakowskiej.

Po II wojnie światowej

Most (podobnie jak inne mosty Krakowa) został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 r., w wyniku czego jego południowe przęsło (po stronie Podgórza) znalazło się w wodzie. Został on tymczasowo zastąpiony drewnianą kładką, a jego ponowne otwarcie po odbudowie miało miejsce w październiku 1948 r. Nadano mu wówczas oficjalną nazwę most Tadeusza Kościuszki. Mimo to, stosowano też jego dawną nazwę – Czwarty Most, oraz popularną po odbudowie – Drugi Most. W świadomości krakowian natomiast zawsze funkcjonował jako most Józefa Piłsudskiego i taką właśnie nazwę przywrócono mu oficjalnie w 1990 r.

Most jest jednym z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006.

Most jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków^[3].

Dane techniczne

Most ma 147,5 metra długości i 18,50 metra szerokości. Waży około 1200 ton. Podparty jest na 2 filarach. Ma konstrukcję stalową kratownicową, nitowaną. Przęsło środkowe ma schemat statyczny łuku dwu-przegubowego^[4]. Na moście w każdym kierunku prowadzi po jednym pasie ruchu samochodowego. Pasy te są rozdzielone torowiskiem tramwajowym, a po bokach znajdują się chodniki dla pieszych.

Galeria

• 

  Most Józefa Piłsudskiego (2009)

• 

  Wjazd na most, widok od ulicy Krakowskiej

• 

  Wjazd na most, widok od ulicy Legionów Józefa Piłsudskiego

• 

  Tabliczki znamionowe na moście po remoncie: wykonawcy budowy - Zjednoczone Fabryki L. Zieleniewski-Fitzner-Gamper S.A. Kraków oraz wykonawcy przebudowy w latach 2019-2020 - Polwar Gdańsk

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ballada Maćka Frońskiego pt. „Pod mostem Piłsudskiego”
• Fotografia wysadzonego Mostu Piłsudskiego przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 roku