Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu

Most kolejowy
im. Ernesta Malinowskiego
w Toruniu

Widok w stronę Kępy Bazarowej
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Podstawowe dane
Przeszkoda	rzeka Wisła
Długość	977 m
Rozpiętość przęseł	5 × 94,16 m 36 m
Data budowy	1870–1873
Data zburzenia	1939 1945
Data odbudowy	1948
Położenie na mapie Torunia Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu
53°00′32,3280″N 18°37′18,4080″E/53,008980 18,621780

Estakada prowadząca na most, widok w kierunku dworca Toruń Główny

Tor zachodni, widok w kierunku dworca Toruń Miasto

Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu – most kolejowy na rzece Wiśle w Toruniu, w ciągu linii kolejowej nr 353: Poznań – Olsztyn – Skandawa (GP).

Charakterystyka

Most kolejowy znajduje się między stacjami Toruń Główny i Toruń Miasto. Całkowita jego długość wynosi 977 m. Pięć przęseł znajdujących się nad głównym nurtem Wisły, ma rozpiętość 94,16 m; przęsła nad terenem zalewowym – Kępą Bazarową i Małą Wisłą – są krótsze i mają rozpiętość ok. 36 m; dziewięć z nich poprowadzonych jest po łuku o promieniu 377 m.

Położenie

Most kolejowy jest położony 2 km w dół rzeki od mostu drogowego im. Elżbiety Zawackiej i 1,5 km w górę rzeki od mostu drogowego im. Józefa Piłsudskiego.

Historia

Decyzja o budowie mostu, która zapadła w 1868 roku, wiązała się z budową linii kolejowej z Poznania do Olsztyna i Wystrucia. Prace budowlane rozpoczęto w 1870 roku, w 1871 roku ukończono filary, a w 1873 roku zakończono montaż żelaznej konstrukcji. 15 sierpnia tego roku nastąpiło oficjalne otwarcie przeprawy, której długość wynosiła 996,78 m. W latach 1876–1877 zostały ukończone wieże ustawione na filarach brzegowych.

Pierwotnie był to most kolejowo-drogowy – miał po jednym pasie drogowym i kolejowym, konieczne więc były mijanki przed wjazdem. Na skrajnych filarach mostu, zarówno od strony miasta, jak i po przeciwnej stronie Wisły wznoszą się po dwie czworoboczne wieże, obecnie jedno-, a pierwotnie trójkondygnacyjne; druga kondygnacja posiadała w narożach nadwieszone wieżyczki, najwyższa była okrągła i zwieńczona krenelażem. W niszach wież stały posągi – od strony południowej króla pruskiego Fryderyka II i cesarza Wilhelma I, od strony miasta posągi mistrzów krzyżackich Hermana Balka i Hermanna von Salzy; poniżej posągów znajdowały się płaskorzeźby ze scenami nawiązującymi do posągów powyżej nich. Odpowiednio były to: wkroczenie wojsk pruskich do Torunia w 1793 roku pod posągiem Fryderyka Wielkiego, postępy niemieckiej kultury i cywilizacji – pod postacią Wilhelma I, założenie miasta Torunia przez Krzyżaków – pod figurą Hermanna Balka, natomiast pod rzeźbą Hermanna von Salzy – scena nawracania pogańskich Prusów.

Po 1920 roku dekoracje rzeźbiarskie uległy zniszczeniu. Posągi Fryderyka Wielkiego i Wilhelma zostały uszkodzone już w 1920 roku, prawdopodobnie przez wojska polskie wkraczające do Torunia od strony Podgórza i wkrótce zdjęte w nieustalonych okolicznościach. Płaskorzeźby natomiast skuto w 1925 roku za zgodą ówczesnego konserwatora zabytków^[1].

Przez długi czas był to jedyny most w Toruniu, obsługiwał więc jednocześnie ruch kolejowy, pieszy i kołowy. W 1934 roku otwarto nowy most drogowy (obecnie im. Józefa Piłsudskiego). Po tym czasie most kolejowy zamknięto dla ruchu kołowego i położono na nim drugi tor.

W czasie wojny był dwukrotnie wysadzany – po raz pierwszy przez Polaków 7 września 1939 roku. Akcja wysadzania mostów toruńskich zaczęła się około godz. 2 w nocy. Most obciążono, wtaczając tam 2 lokomotywy wraz z wagonami. Miało to zwiększyć siłę wybuchu. Po eksplozji zawaliły się 3 przęsła^[2]. Po raz kolejny został wysadzony przez Niemców w 1945 roku. W 1948 roku odbudowany. Po wojnie wieżyczki mostowe obniżono o dwie kondygnacje, usuwając charakterystyczny element panoramy miasta.

27 maja 1999 roku Rada Miejska Torunia, na wniosek Zarządu Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP w Toruniu, podjęła uchwałę o nadaniu mostowi imienia Ernesta Malinowskiego. 9 lipca tego samego roku odsłonięta została tablica pamiątkowa z imieniem patrona^[3].

Przeprawa do roku 2022, w ramach projektu "Modernizacja linii kolejowej nr 353 na odcinku Toruń Główny - Toruń Wschodni wraz z infrastrukturą dworcową oraz budową nowych przystanków kolejowych w Toruniu - BiTCity II, zostanie wyremontowana^[4].

Most wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków (nr 2154)^[5].

Użytkowanie obecne

Most jest obecnie użytkowany wyłącznie przez kolej. Obecnie także jest oficjalnie zamknięty dla ruchu pieszego.

Most kolejowy znalazł się na jednym z czterech znaczków pocztowych wydanych w 2008 roku przez Pocztę Polską w emisji „Mosty w Polsce” (obok mostu Poniatowskiego w Warszawie, mostu spawanego w Maurzycach i mostu Siekierkowskiego w Warszawie).

Galeria

Zobacz też

• Mosty i wiadukty w Toruniu
• Transport w Toruniu

Przypisy

Bibliografia

• Robert Kola. Most kolejowy w Toruniu. „Świat Kolei”. 4, s. 15–22, 2002. 

Linki zewnętrzne

• zdjęcie satelitarne mostu kolejowego
• zdjęcia mostu kolejowego
• Galeria pocztówek z mostem
• Archiwalne widoki mostu w bibliotece Polona