Mostafa Czamran
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 marca 1932 Teheran |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 czerwca 1981 Dehlaviyeh↗ |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1975–1981 |
| Formacja |  Ruch Amal, Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej |
| Główne wojny i bitwy | Wojna domowa w Libanie; Wojna iracko-irańska † |
Mostafa Czamran (pers. مصطفٰی چمران; ur. 8 marca 1932 w Teheranie, zm. 21 czerwca 1981) – irański fizyk i wojskowy, pierwszy głównodowodzący Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej.
Życiorys
Pochodził z głęboko religijnej szyickiej rodziny. Jako nastolatek uczył się w szkole koranicznej pod kierunkiem ajatollaha Mahmuda Taleghaniego oraz Mortezy Motahhariego[1]. Następnie ukończył studia w zakresie elektromechaniki na Uniwersytecie Teherańskim, działając równocześnie w studenckiej organizacji muzułmańskiej[1]. Uczestniczył w ruchu protestu przeciwko zorganizowanemu przez CIA przewrotowi, wskutek którego obalony został rząd Mohammada Mosaddegha[1]. Dzięki stypendium[1] wyjechał na dalsze studia do Stanów Zjednoczonych. Ukończył studia magisterskiej (master of sciences) na Texas A&M University, zaś w 1963 obronił doktorat w zakresie inżynierii elektrycznej i fizyki plazmy na University of California. Następnie pracował w Bell Labs oraz Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA[2]. W Stanach Zjednoczonych organizował koła islamskie dla irańskich studentów[1].
Był członkiem Ruchu na rzecz Wolności Iranu kierowanego przez Mehdiego Bazargana. W 1963 porzucił pracę w USA, by włączyć się w organizację partyzantki, która miałaby następnie obalić rządy szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. W 1970 na zaproszenie przywódcy libańskich szyitów Musy as-Sadra wyjechał do Libanu i stanął na czele szkoły technicznej, w której w rzeczywistości prowadzono kursy polityczne, ideologiczne i wojskowe dla szyickiej młodzieży. Czamran nawiązał również współpracę z Organizacją Wyzwolenia Palestyny. Wspólnie z as-Sadrem tworzył organizację partyzancką Amal i razem z nią brał udział w wojnie domowej w Libanie[1].
Po sukcesie irańskiej rewolucji islamskiej Czamran przybył do Teheranu i wszedł do rządu Mehdiego Bazargana jako wiceminister ds. rewolucyjnych[1]. Następnie został ministrem obrony[3] i deputowanym do pierwszego porewolucyjnego parlamentu[1]. Opowiadał się za dalszym wspieraniem szyickich partyzantów w Libanie przez Iran, czemu sprzeciwiała się część doradców przywódcy rewolucji ajatollaha Ruhollaha Chomejniego[3].
Po utworzeniu, na rozkaz Chomejniego, Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej został jego pierwszym komendantem[4]. Po wybuchu wojny iracko-irańskiej udał się do Ahwazu, by tam organizować ruch partyzancki[1]. Zginął w niejasnych okolicznościach w okolicach wioski Dehlawije[3].
Jego imieniem nazwano szereg ulic i placów w Iranie, Czamran został również patronem Uniwersytetu Teherańskiego[2].
Mostafa Czamran jest głównym bohaterem filmu Ebrahima Hatamikii pt. Cze z 2014[5]. Tytuł filmu odnosi się do pierwszej litery jego nazwiska.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i IICHS - Institute for Iranian Contemporary Historical Studies, iichs.org [dostęp 2016-03-01].
- ↑ a b Shahid Mostafa Chamran has been known for his life of sacrifices, en.abna24.com, 18 września 2010 [dostęp 2016-03-01] (ang.).
- ↑ a b c M. Axworthy: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014, s. 222. ISBN 978-0-14-104623-5.
- ↑ Andrusiewicz K., Korpus Strażników Rewolucji w systemie politycznym i polityce bezpieczeństwa Republiki Iranu, "Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego", nr 7 (2013), s. 364.
- ↑ Che
|
Media użyte na tej stronie
Mostafa Chamran
Autor: Self, Licencja: CC BY-SA 3.0
Javad Fakoori and Mostafa Chamran tombs at the Behesht-e Zahra
The Official Seal of Islamic Republic of Iran Ministry of Defense
Flag of the Amal Movement