Mosty i wiadukty w Toruniu

Most drewniany, 1684 rok

Most drewniany, 1641 rok

Most drewniany, 1870 rok

Taras widokowy na Bulwarze Filadelfijskim symbolizujący pierwszą przeprawę przez Wisłę

Katarzynka II – pływająca śladem drewnianego mostu w sezonie turystycznym

Most kolejowy, 1891 rok

Most kolejowy, 1920 rok

Most kolejowy widziany z Bulwaru Filadelfijskiego, 2017 rok

Wysadzony most drogowy im. Józefa Piłsudskiego, 1939 rok

Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego, 2015 rok

Most autostradowy, 2018 rok

Budowa mostu drogowego im. Elżbiety Zawackiej, 2013 rok

Most drogowy im. Elżbiety Zawackiej, 2015 rok

Mosty i wiadukty w Toruniu – obiekty inżynierskie na terenie Torunia.

Główne mosty w Toruniu to przeprawy przez Wisłę. Ponadto istnieją mosty przez Drwęcę i inne rzeki, wiadukty drogowe i kolejowe oraz przejścia dla pieszych.

Mosty przez Wisłę

Dawny drewniany most przez Wisłę

Toruń jako ważny cel szlaków kupieckich, leżący na bursztynowym szlaku, od początku istnienia pełnił ważny cel w przeprawach przez Wisłę. W średniowieczu wykorzystywano fakt jej szerokiego rozlania się w okolicy i wykorzystywano bród do przepraw. Jednak coraz częściej padały propozycje wybudowania stałego mostu na Wiśle.

W 1500 otwarto pierwszy znany z historii most drewniany, wychodzący na ulicę Mostową. Mimo niszczenia go przez krę co kilkanaście-kilkadziesiąt lat stale go odbudowywano. Był najdłuższym mostem drewnianym w Polsce i jednym z najdłuższych w Europie. Z racji zbudowania w 1873 roku mostu stalowego przez Wisłę w Toruniu, po zniszczeniach w 1877 roku, kiedy to spłonął, nie został odbudowany, a jego resztki rozebrano po kolejnych szkodach spowodowanych przez krę w 1879 roku.

Obecne mosty przez Wisłę

Przez Toruń przepływa Wisła na długości 21 kilometrów, od 725 do 746 kilometra jej długości. Aktualnie w Toruniu znajdują się cztery mosty przez Wisłę: dwa w centrum (drogowy i kolejowy), most drogowy we wschodniej części miasta oraz drogowy (autostradowy) zlokalizowany na peryferiach.

Most kolejowy

W 1873 roku otwarto pierwszy, kolejowo-drogowy most przez Wisłę – Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego o charakterze łukowym. Wiązało się to z budową linii kolejowej z Poznania do Olsztyna i Wystrucia. Początkowo posiadał po jednym pasie drogowym i kolejowym, konieczne więc były „mijanki” przed wjazdem. W 1934 roku zamknięto most kolejowy dla ruchu kołowego (z racji wybudowania mostu drogowego w centrum) i położono drugi tor kolejowy. Most został wysadzony w powietrze w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1948 roku odbudowany. W latach 80. XX wieku zamieniono pierwsze i ostatnie przęsło mostu na konstrukcje nowoczesne, płaskie. Most jest użytkowany do dziś.

Most drogowy w centrum

W 1934 roku otwarto drugi most przez Wisłę, pierwszy drogowy – Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego o charakterze łukowym. Pochodził on z rozebranego w 1928 roku mostu kolejowego w Opaleniu koło Kwidzyna, niepotrzebnego z powodu zmiany granic po 1918 roku i prowadzącego na skraj przyczółka, odciętego granicą od reszty kraju. Po moście 11 listopada 1934 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajową na Podgórz, zamkniętą z racji ogromnego przeciążenia ruchu w 1984 roku. Most został wysadzony w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1950 roku odbudowany. W filmie Zamach odgrywa on rolę warszawskiego mostu Kierbedzia – już nieistniejącego^[4][5]. Most jest użytkowany do dziś i skupia na sobie ruch dróg krajowych: nr 15 z kierunku Inowrocławia, Poznania, Krotoszyna, Wrocławia i Olsztyna.

Zastępczo dla mostu (awaria, kataklizm) wyznaczona trasa objazdu to droga wojewódzka nr 257 (ulica Przybyszewskiego – Zagrodowa) dla potrzeb ewentualnego mostu pontonowego.

Most autostradowy

W lipcu 1998 roku otwarto trzeci, autostradowy most przez Wisłę – Most autostradowy im. Armii Krajowej, a raczej, jedną z dwu zaprojektowanych nitek tego mostu. Dla drugiej nitki wybudowano wówczas jedynie podpory oraz rozjazdy, i zaniechano dalszej budowy. W latach 2008–2011 wybudowano drugą nitkę. Most łączy toruńską dzielnicę Czerniewice ze Złotorią i Grabowcem, a dalej z Rubinkowem, mimo że nie leży na obszarze miasta.

Zastępczo dla mostu (awaria, kataklizm) wyznaczona trasa objazdu to droga wojewódzka nr 258 (Złotoria-Silno-Karczemka) dla potrzeb ewentualnego mostu pontonowego.

Most Wschodni

W 2004 roku władze miejskie zdecydowały o budowie nowego mostu drogowego w Toruniu. 5 października 2007 roku wojewoda kujawsko-pomorski podpisał decyzję lokalizacyjną dla mostu w ciągu ul. Wschodniej. W roku 2010 rozstrzygnięto przetarg na jego budowę, a prace budowlane rozpoczęto 5 listopada tego samego roku. Most został oddany do użytku 9 grudnia 2013 roku^[6].

Most powstał jako konstrukcja dwuprzęsłowa o długości całkowitej 540 m (jedno przęsło ma długość 270 m). Jezdnia została podwieszona na czterech łukach o wysokości maksymalnej 50 m, opartych na przyczółkach brzegowych oraz sztucznej wyspie centralnej^[7].

Most stał się częścią drogi krajowej nr 91 w kierunku Gdańska i Łodzi, a także fragmentem 15 kilometrowej trasy Wschodniej^[8].

Planowane mosty przez Wisłę

Most Zachodni – w lipcu 2019 roku władze miasta ogłosiły przetarg na opracowanie koncepcji budowy mostu zachodniego^[9].

Mosty przez Drwęcę

Most stalowo-drewniany w toruńskim Kaszczorku z XIX wieku

W okolicach Torunia znajduje się pięć mostów przez Drwęcę: dwa na granicy ze Złotorią oraz trzy w Lubiczu.

Pierwszy most pomiędzy Kaszczorkiem a Złotorią wybudowano w 1893 roku. Był to most drewniany, który z czasem przebudowano poprzez dodanie stalowych elementów. Posiada jeden pas drogowy (szerokości ok. 4 m) i jeden pas pieszy (szerokości ok. 1,5 m). Most jest użytkowany do dziś, ale już nie jako drogowy – jest mostem pieszym oraz fragmentem rowerowej trasy turystycznej. Stanowi zabytek jako jedyny zachowany XIX-wieczny most tego rodzaju w regionie.

Drugi most w Złotorii wybudowano w latach 70. jako most drogowy. Niestety, na skutek złych technologii okresu PRL-u w latach 90. groził zawaleniem. W 1998 roku został rozebrany i zbudowany od nowa. Czynny do dzisiaj, jest fragmentem dróg:

• droga wojewódzka nr 654 (Toruń-Złotoria-Silno)
• droga wojewódzka nr 657 (Złotoria-Lubicz)

Pierwszy most w Lubiczu istniał od połowy XIX wieku, jako przejście graniczne między zaborcami – carską Rosją i Prusami. Łączył ulicę Pocztową w pruskim Lubiczu Dolnym z ulicą Lipnowską w carskim Lubiczu Górnym. Rozebrany w XX wieku.

Drugi most w Lubiczu istnieje wzdłuż ulicy Mostowej/Warszawskiej. Jest mostem drogowym, betonowym, dwupasmowym z dwoma pasami ruchu pieszego. Leży w ciągu drogi drogi krajowej nr 10 w kier. Bydgoszczy, Szczecina i Warszawy.

Trzeci most w Lubiczu to most kolejowy. Jest mostem stalowym, jednotorowym. Istnieje od czasu wybudowania linii kolejowej do Sierpca około 1920 roku.

W roku 2001 pomiędzy Złotorią a Lubiczem wybudowano most drogowy w ciągu drogi ekspresowej S10. Była to konstrukcja stalowa dwupasmowa. W ramach budowy autostrady A1 w latach 2010–2011 most został rozbudowany o kolejne dwa pasy i stanowi jeden z obiektów inżynieryjnych w ciągu autostrady A1 z Czerniewic do Rusocina.

Mosty przez inne rzeki

Poza mostami przez Wisłę i Drwęcę w Toruniu znajduje się kilkadziesiąt mniejszych mostów i mostków wybudowanych przez Strugę Toruńską, Strugę Lubicką, Małą Wisłę, Martwą Wisłę, Kabel, Strugę Nieszawską, Czerwoną Wodę i inne mniejsze cieki wodne.

Przykłady

• 

  Most drogowy na tzw. Małej Wiśle, Kępa Bazarowa

• 

  Mostek na Martwej Wiśle, Park Miejski

• 

  Mostki na Strudze Toruńskiej, Mokre

• 

  Mostek na Strudze Toruńskiej, Dolina Marzeń

• 

  Pozostałości XIV-wiecznego mostu przy ul. Most Pauliński, Zespół Staromiejski

Wiadukty drogowe, kolejowe i estakady

Poza wyżej opisanymi mostami przez Wisłę i Drwęcę oraz mniejszymi obiektami przez inne rzeki w Toruniu. Znajduje się tu 42 innych dużych wiaduktów drogowych i kolejowych, w tym cztery na dużych węzłach drogowych:

Wiadukty drogowe

Zdjęcie	Nazwa	Rok otwarcia	Remont	Jezdnia	Chodniki	Przeszkoda	Lokalizacja	Dzielnica
	bezimienny	1898	2008	1	1	linia kolejowa nr 353	Plac Pokoju Toruńskiego	Stare Miasto
	Kościuszki	1980	2003–2004 i 2016	2	2	linia kolejowa nr 353	ul. Kościuszki	Mokre
	bezimienny	ok. 1960	2017 – 2018	2	1	linia kolejowa nr 18	ul. Łódzka	Stawki
	bezimienny	2005		1	1	ul. Szczęśliwa	ul. Ligi Polskiej	Kaszczorek
	bezimienny	2011		2	brak	linia kolejowa nr 27	ul. Szosa Lubicka	Na Skarpie
	bezimienny	2013		2	2	linia kolejowa nr 18	Trasa Wschodnia	Rudak

Wiadukty drogowe planowane

Zdjęcie	Rok otwarcia	Jezdnia	Chodniki	Przeszkoda	Lokalizacja	Dzielnica
	po 2020	2	2	linia kolejowa nr 353 i 27	ul. Równinna	Katarzynka
	po 2020[10]	2	2	linia kolejowa nr 27	ul. Olsztyńska	Bielawy

Tunele drogowe

Zdjęcie	Nazwa	Rok otwarcia	Remont	Jezdnia	Chodniki	Przeszkoda	Lokalizacja	Dzielnica
	Krowi Mostek	po 1930[11]	2017	1	1	linia kolejowa nr 18, 353 i 743	ul. Wiślana	Piaski/Podgórz
	bezimienny	2013[12]		2	brak	droga krajowa nr 15, 80 i 91	Plac Daszyńskiego/Trasa Wschodnia	Rubinkowo

Wiadukty kolejowe

Zdjęcie	Nazwa	Rok otwarcia	Remont	Linia kolejowa	Ilość torowisk	Elektryfikacja	Przeszkoda	Dzielnica
	bezimienny	ok. 1873		353	2	tak	linia kolejowa nr 18	Podgórz
	bezimienny	ok. 1873	2015-2016	353	2	tak	ul. Cierpicka	Podgórz
	bezimienny	ok. 1900		246	1	brak	droga prowadząca do nadleśnictwa Olek	Barbarka
	bezimienny	1861	2013-2014	18, 353, 734	7	tak	Plac Armii Krajowej	Piaski/Podgórz
	bezimienny	1861		18 i 353	4	tak	ul. Kujawska	Piaski/Stawki
	bezimienny	1944	2015-2016	353	2	tak	linia kolejowa nr 736	Katarzynka
	bezimienny	ok. 1973	2015-2016	353	2	tak	ul. Gniewkowska	Glinki

Tunel kolejowy

Zdjęcie	Nazwa	Rok otwarcia	Remont	Linia kolejowa	Ilość torowisk	Elektryfikacja	Przeszkoda	Dzielnica
	tzw. Brama Kolejowa	1884[13]		353	1	tak	Plac Pokoju Toruńskiego, droga krajowa nr 15 i 80	Stare Miasto

Estakady

Zdjęcie	Nazwa	Rok otwarcia	Jezdnia	Chodniki	Przeszkoda	Dzielnica
	im. Marka Sudaka	2013 roku[14]	1	brak	Plac Daszyńskiego	Rubinkowo
	bezimienna	2015[15]	1	1	ul. Skłodowskiej-Curie, tory tramwajowe	Rubinkowo

Mosty i wiadukty autostradowe

• 14 mostów i wiaduktów nad i pod autostradą A1 od węzła autostradowego „Toruń-Lubicz” do węzła „Toruń-Południe”, nie licząc mostu przez Wisłę, wybudowane w 1996 i 1997, w tym^[16]:
• Węzeł Toruń-Południe (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK91
• Węzeł Toruń-Złotoria (bezkolizyjny, tylko techniczny) – S10, DK10, DW654
• Węzeł Toruń-Lubicz (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK80
• 9 mostów i wiaduktów nad i pod drogą szybkiego ruchu S10 od węzła autostradowego „Toruń-Zachód” do węzła „Toruń-Południe”, nie licząc mostu przez Wisłę i węzła „Toruń-Południe”, wybudowane w 2006, w tym^[17]:
• Węzeł Toruń-Zachód (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK15

Przejścia dla pieszych

Przejście podziemne na dworcu kolejowy Toruń Główny

Toruń Wschodni

W Toruniu w 2016 roku znajdowało się dwanaście podziemnych i nadziemnych przejść dla pieszych^[18]:

Przejścia podziemne

Zdjęcie	Rok otwarcia	Przeszkoda	Dzielnica	Status
	1970	ul. Szumana	Centrum	Nieczynne
	1980	Plac Skarbka	Mokre	Czynne
	1983	ul. Szosa Lubicka	Na Skarpie/Rubinkowo	Czynne
	1985[19]	ul. Szosa Lubicka	Na Skarpie/Rubinkowo	Czynne
	2006	ul. Szosa Lubicka	Na Skarpie/Bielawy	Czynne
	2013[20]	Trasa Wschodnia	Rudak	Czynne
	2015[21]	Trasa Prezydenta Władysława Raczkiewicza	Mokre	Czynne

Kładki

Zdjęcie	Rok otwarcia	Przeszkoda	Dzielnica	Uwagi
	1913[22]	linia kolejowa nr 353	Mokre/Jakubskie Przedmieście	tzw. Garbaty Mostek, Łączący ul. Sobieskiego z ul. Chrobrego
	2015	ul. Romualda Traugutta, tory tramwajowe	Jakubskie Przedmieście	Węzeł przesiadkowy przy dworcu Toruń Miasto
	2015[23]	Trasa Prezydenta Władysława Raczkiewicza	Mokre

Inne

• Most stalowy z 1884 roku^[24]
• most na Drwęcy, w ciągu ul. Warszawskiej, wybudowany w 1893 roku^[25]
• most na Małej Wiśle, w ciągu ul. Majdany, wybudowany w okresie międzywojennym, przebudowany w 2015 roku^[26]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• zdjęcie satelitarne mostu kolejowego z 1873
• zdjęcie satelitarne mostu drogowego z 1934
• zdjęcie satelitarne mostu autostradowego z 1997
• zdjęcie satelitarne obu mostów w Kaszczorku
• Nowy i stary most w Złotorii
• Zabiegi Urzędu Miasta o nowy most w Toruniu