Mosty w Krakowie

Widok z Mostu Piłsudskiego: kładka Bernatka, przęsła nowego mostu kolejowego na linii średnicowej, Most Kotlarski.
Krakowskie mosty
Most Józefa Piłsudskiego
Most Kotlarski
Most Powstańców Śląskich
Most Grunwaldzki
Most Zwierzyniecki
Most na stopniu wodnym Dąbie

W obrębie Krakowa przez Wisłę przerzucono 12 mostów drogowych, 2 rowerowo-piesze (kładki) oraz 3 mosty kolejowe. Łączą one dzielnice południowe miasta z północnymi – Wisła przedziela Kraków na 2 zbliżone rozmiarami części. Na obszarze miasta znajdują się też liczne mosty na mniejszych rzekach stanowiących dopływy Wisły, w tym na Rudawie, Wildze i Białusze.

Jedynym oficjalnie nazwanym mostem nieleżącym nad Wisłą jest most Retmański (na Wildze).

Mosty na Wiśle

Istniejące

Istniejące mosty w Krakowie

      mosty drogowe

      mosty kolejowe

      kładki pieszo-rowerowe

      rurociągi

      stopnie wodne

Obiekty w kolejności z zachodu na wschód (porównaj z obrazkiem po prawej stronie):

  1. most na stopniu wodnym Kościuszko (IV obwodnica Krakowa)
  2. kładka przy stopniu wodnym Kościuszko
  3. most podwieszony w Pychowicach (rurociąg grzewczy) (drugi z kolei)
  4. most Zwierzyniecki
  5. most Dębnicki (II obwodnica Krakowa)
  6. most Grunwaldzki
  7. most Józefa Piłsudskiego
  8. kładka Ojca Bernatka
  9. most Powstańców Śląskich
  10. most kolejowy na Zabłociu (linia kolejowa nr 91)
  11. most Kotlarski (II obwodnica Krakowa)
  12. most kolejowy na Dąbiu (linia kolejowa nr 100)
  13. most na stopniu wodnym Dąbie
  14. most Nowohucki oraz rurociąg grzewczy w Łęgu
  15. most Wandy
  16. most kardynała Franciszka Macharskiego
  17. stopień wodny Przewóz
  18. most kolejowy w Przylasku Rusieckim (linia kolejowa nr 95)
  19. most Kraków-Niepołomice

Mosty historyczne (nieistniejące)

Projektowane

Kalendarium mostów na Wiśle

Przed XIX w.

Panorama Krakowa z XVII w. – po prawej stronie widoczne mosty Stradomski i Skawiński.

Od początków pierwszego osadnictwa w Krakowie istniały brody i mosty na najważniejszych traktach przekraczających Wisłę. Łączyły one Kraków z sąsiadującymi miastami: Kazimierzem, Podgórzem, Dębnikami, z pobliskimi miejscowościami:Tyńcem, Wieliczką, Bochnią i Skawiną, umożliwiając podróż w kierunku Lwowa i Wiednia. Najważniejszym z nich był most Stradomski (zwany Królewskim) łączący Kraków z Kazimierzem.

W 1657 r. opuszczający miasto po Potopie Szwedzi spalili krakowskie mosty (wówczas wszystkie drewniane). Mosty Stradomski i Wielicki (w okolicy dzisiejszego mostu Powstańców Śląskich) odbudowano w postaci prostych konstrukcji drewnianych, a most Skawiński (w okolicy dzisiejszej ul. Skawińskiej) został zastąpiony przeprawą promową, która nie ciesząc się popularnością, wkrótce została zlikwidowana.

Pierwszy murowany most kamienny na obszarze Krakowa powstał w końcu XVIII w.

XIX w.

  • 1824 – odbudowa mostu Stradomskiego
  • 1828 – most przy dzisiejszej ul. Starowiślnej (nad Starą Wisłą) – otwarcie
Most Podgórski w połowie XIX w.
  • 1854-56 – drewniane mosty kolejowe:
    • nad Starą Wisłą (Grzegórzki) – budowa i otwarcie
    • nad Nową Wisłą (Zabłocie) – budowa i otwarcie
  • 1861-63 – most kolejowy na Grzegórzkach – przebudowa na most kamienny
  • 1863-64 – most kolejowy na Zabłociu – przebudowa na most stalowy
  • 1878-80 – zasypanie koryta Starej Wisły
    • most Stradomski – rozbiórka
    • most przy dzisiejszej ul. Starowiślnej – rozbiórka
    • most kolejowy na Grzegórzkach – stał się wiaduktem
  • 1884 – most kolejowy w Zabłociu – przebudowa na 2 mosty kratownicowe (na starych filarach)
  • 1887 – drewniany most wojskowy u podnóża Baszty Sandomierskiej pod Wawelem – otwarcie[4]
  • 1887-88 – most Dębnicki (kolejowo-drogowy) – budowa i otwarcie
  • 1891 – drewniany most wojskowy u podnóża Baszty Sandomierskiej pod Wawelem – rozbiórka ze względu na wady konstrukcyjne

XX w.

  • 1905-09 – uregulowanie Wisły i budowa bulwarów
  • 1911 – most Dębnicki – likwidacja trasy kolejowej (most stał się mostem drogowym)
  • 1909-13 – III Most; most Krakusa – budowa i otwarcie
  • 1914
    • wojskowy most drewniany w Przegorzałach – krótkie użytkowanie
    • wojskowy most drewniany na Grzegórzkach – krótkie użytkowanie
    • wojskowy most drewniany w Czyżynach – krótkie użytkowanie
    • wojskowy most drewniany w Mogile – krótkie użytkowanie
  • 1917 – III Most – przeprowadzenie linii tramwaju elektrycznego
  • 1925 – most Podgórski – rozbiórka ze względu na zły stan techniczny i budowa kładki na starych podporach[5]
  • 1926-33 – most Józefa Piłsudskiego (Drugi Most) – budowa i otwarcie (tuż obok byłego mostu Podgórskiego)
  • 1929 – most saperski na Dąbiu – otwarcie
  • 1939
    • most we wsi Mogiła (stalowo-drewniany) – otwarcie
    • most we wsi Mogiła – wysadzenie przez wycofujące się oddziały Armii Kraków
    • most saperski na Dąbiu – likwidacja
most Dębnicki zniszczony przez Niemców w 1945.
  • 1945 – 18 stycznia wycofujące się wojska niemieckie niszczą krakowskie mosty:
    • most Dębnicki – wysadzenie
    • most Krakusa – wysadzenie
    • most Józefa Piłsudskiego – częściowe zniszczenie
    • most we wsi Mogiła – wysadzenie
    • most kolejowy na Zabłociu – wysadzenie i odbudowa przez wojska sowieckie
  • 1945-48 – most Krakusa – odbudowa
  • 1948 – most Józefa Piłsudskiego – odbudowa i nadanie imienia Tadeusza Kościuszki
  • 1998
    • most Dębnicki – remont generalny
    • most Lajkonik – otwarcie na czas remontu mostu Dębnickiego
    • most Lajkonik – demontaż i przeniesienie w inne miejsce (jako most Lajkonik 2)

XXI w.

kładka Ojca Bernatka
  • 2002
    • most Lajkonik 2 – demontaż ze względu na otwarcie mostu Kotlarskiego tuż obok
    • most Wandy (w miejscu mostów wysadzonych w 1939 i 1945 r.) – otwarcie

Zobacz też

  • bulwary Krakowa

Bibliografia

  • Encyklopedia Krakowa, Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257.
  • Jan Adamczewski, Mała Encyklopedia Krakowa, Kraków: Wydawnictwo „Wanda”, 1997, ISBN 83-87023-05-1, OCLC 233464911.

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Pilsudski Bridge Krakow.jpg
Autor: Luke_33, Licencja: CC BY 2.5 pl
Most Józefa Piłsudskiego w Krakowie
WWII Krakow - 15.jpg
Most Dębnicki na Wiśle zburzony przez Niemców w styczniu 1945. Z tył widać Wawel.
Most podgorski 1850.jpg
Most Podgórski ok. 1850, litografia Franza J. Sandmanna
Most Zwierzyniecki w Krakowie.jpg
Autor: ImreKiss, Licencja: CC BY 3.0
Most Zwierzyniecki w Krakowie
Grunwaldzki Bridge Krakow.jpg
Autor: Luke_33, Licencja: CC BY 2.5 pl
Most Grunwaldzki w Krakowie
Bernatek foot-bridge (night),Krakow,Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kładka Bernatka (nocą),Kraków
Most Kotlarski w Krakowie 3.JPG
Autor: Macieias, Original uploader was Macieias at pl.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Most Kotlarski Kraków, autor: macieias
Most Powstańców Śląskich w Krakowie od strony Śródmieścia.jpg
Autor: Radoslaw Nowak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Most Powstańców Śląskich w Krakowie od strony Śródmieścia