Moszczanica (Żywiec)

Moszczanica
Dzielnica Żywca
Ilustracja
Panorama Moszczanicy z Osiedla Widok
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

żywiecki

Miasto

Żywiec

W granicach Żywca

2 lipca 1976[1]

Powierzchnia

7,256[2] km²

Wysokość

ok. 400 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności


~2.000[2]

• gęstość

~275,86 os./km²

Strefa numeracyjna

33

Tablice rejestracyjne

SZY

Położenie na mapie Żywca
Położenie na mapie
49°42′21″N 19°14′02″E/49,705833 19,233889
Portal Polska
Ulica Moszczanicka
Dwór w Moszczanicy
Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących
Osiedle Szkolne

Moszczanicadzielnica Żywca, przyłączona do miasta w 1976 roku, położona w jego wschodniej części. Według "Dziejopisu Żywieckiego" autorstwa Andrzeja Komonieckiego nazwa ta pochodzi od wielu mostków przerzuconych nad potokiem.

Położenie

Dzielnica położona jest wschodniej części miasta, między potokiem Moszczanica i rzeką Łękawka, północno-zachodnie krańce dzielnicy znajdują się nad Jeziorem Żywieckim.

Moszczanica graniczy z:

Historia

Miejscowość była osobną wsią zanim w procesach urbanizacyjnych została wchłonięta przez miasto Żywiec. W opisie ziemi żywieckiej nazwę obecnej dzielnicy Moszczanicy, jako osobnej miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Mosczennycza, wymienia w latach 1470-1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[3]. Długosz w dziele tym wymienia również inną dzielnicę Żywca dawną wieś Zabłocie w formie Zablocze. Obie miejscowości należały wówczas do Piotra Komorowskiego.

Nazwa Moszczanica pojawia się w spisie dziesięciny diecezji krakowskiej w 1477 roku. Wieś przypadła w II połowie XVIII wieku Franciszkowi Wielopolskiemu po Hieronimie Wielopolskim w wyniki podziału Państwa Ślemieńskiego między dzieci Karola i wnuki Jana Kazimierza Wielopolskich. Od niego wieś odkupiła Rozalia Wielopolska dla swego syna Andrzeja. Ten w roku 1809 sprzedał ją hrabiemu Józefowi Wodzickiemu z Granowa. Wodzicki odsprzedał Moszczanicę w 1825 roku Ignacemu Zielińskiemu, który w latach 1827-1828 wzniósł tu murowany dwór kosztem 5300 guldenów. Był to budynek jednokondygnacyjny, nakryty łamanym dachem z dwoma kominami zbiorczymi. Prostokątny dziedziniec otaczały dwie oficyny.

W połowie XIX wieku majątek moszczanicki nabył Jan Kępiński, po którym dobra te odziedziczył w 1905 roku Władysław Kępiński. W latach 1910-1912 dokonał gruntownej przebudowy i modernizacji dworu.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1880 roku opisuje Moszczanicę następująco:

"Moszczanica (z Rędziną) – wś., pow. żywiecki, leży nad potokiem tegoż nazwiska i Łękawką, uchodzącemi z praw. brz. do Soły. Wzniesienie nad poziom morza wynosi 355 m. (...) Przez południowy kraniec wsi prowadzi gościniec z Łękawicy do m. Żywca, a przez północny z Okrajnika do Starego Żywca. Ta wieś należy do śady powiat. i par. rzym.-kat. w Żywcu, obległym o 3 kil. i liczy 1136 mieszk. rzym.-kat. Obszar więk. pos. w Kocierzu ma 237 mr. roli, 16 mr. łąk i ogr., 35 mr. pastw. i 137 mr. lasu; pos. mniej. 723 mr. roli, 51 mr. łąk i ogr., 192 mr. pastw. i 181 mr. lasu. W lasach są drzewa różonego rodzaju. Pod względem geoologicznym badał okolice M. Szajnocha (Studya geolog. Kosmos, 1884, str. 230) i zaliczył ją do formacyi eocenicznej. Szcegółowo podaje w dwóch większych odkryciach w pobliżu dworu sypki, drobnoziarnisty, bogaty w łyszczyk piaskowiec. Jego warstwy zawierają między szarym gruboziarnistym podkładem także wtrącenia ciemnoszarawych lub prawie czarnych łupków ilastych, które są kruche i łatwo wietrzeją. W tem miejscu zmienia się nagle kierunek pokładów. W XV wieku była M. własnością Piotra Komorowskiego (Długosz, II: 290). M. graniczy na wsch. z Rychwałdem i Łękawicą, na płn z Oczkowem, na zach. ze Starym Żywcem, a na płd. z m. Żywcem."

We wrześniu 1934 roku, od 8 września do 10 października, w dworze w Moszczanicy wypoczywał ciężko chory marszałek Józef Piłsudski. Naczelnik państwa nocował na piętrze od strony zachodniej[4].

Do 1 sierpnia 1934 roku, kiedy to Moszczanica weszła w skład gminy Sporysz, była siedzibą gminy jednowioskowej. Po zniesieniu gmin 29 września 1954 roku stała się siedzibą gromady.

W 1976 roku wieś została przyłączona do Żywca.

W 1983 roku został poświęcony kamień węgielny pod budowę kościoła. Parafię w Moszczanicy erygowano w 1986 roku.

Zabytki

  • Zespół dworski, w skład którego wchodzą:
    • Dwór – budynek z 1828 roku, przebudowany w latach 1910-1912. W 1945 roku na bazie dworu i majątku powstała szkoła rolnicza. Po wzniesieniu nowego obiektu szkolnego i internatu budynek dworski przeznaczono na cele mieszkalne. W latach 70. i 80. była tu izba tradycji ruchu młodzieżowego, a po jej likwidacji powstało muzeum instrumentów muzycznych, narzędzi i sprzętów gospodarstwa domowego z terenu Żywiecczyzny.
    • Stajnia – pochodzi z 1907 roku
    • Kapliczka – drewniana kapliczka szafkowa umieszczona na kamiennym walcu, pochodząca z 1908 roku. Na kolumnie widnieje napis "Salve Regina". W przedniej części kapliczki znajduje się obrazek Najświętszego Serca Jezusa, a w tylnej – Matki Boskiej Częstochowskiej. Zwieńczona jest dwoma krzyżami
    • Park – założony na przełomie XIX i XX wieku
  • Cmentarz Żołnierzy Radzieckich – powstał w 1948 roku, pochowano tam 1120 żołnierzy. Przez długie lata opiekę nad cmentarzem sprawowała młodzież z Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im. J. Piłsudskiego.

Edukacja

Przedszkola

  • Przedszkole nr 12 przy ul. Moszczanickiej 24

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa nr 6 przy ul. Moszczanickiej 26

Szkoły średnie

  • Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im. J. Piłsudskiego przy ul. Moszczanickiej 9 – jego początki sięgają 1945 roku, kiedy to rozpoczęło działalność w Moszczanicy Żeńskie Gimnazjum Rolnicze i Jednoroczna Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego. W roku szkolnym 1949/1950 przybrało nazwę Liceum Rolniczego, w 1953 roku przekształcone zostało w czteroletnie Technikum. W roku 1970 młodzież wprowadziła się do internatu. Z okazji pierwszego zjazdu absolwentów w 1977 roku szkole nadano imię prof. Teodora Marchlewskiego. 1 września 2006 roku patronem szkoły został Józef Piłsudski.

Religia

Kościół rzymskokatolicki

Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego

Komunikacja

Transport drogowy

Główne ulice Moszczanicy to:

Komunikacja miejska

Na terenie dzielnicy położonych jest 7 przystanków MZK Żywiec, na których zatrzymują się autobusy pięciu linii. Na najważniejszych z nich zatrzymują się:

  • Moszczanica ul. Krakowska – 4, 16, 17
  • Moszczanica II ul. Krakowska – 4, 16, 17
  • Moszczanica Technikum – 7,14
  • Moszczanica Nad Stawem – 7, 14
  • Moszczanica Pętla – 7,14
  • Cmentarz żołnierzy radzieckich – 7, 14
  • Rychwałd Granica – 14

Osiedla

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Kosciol Zywiecmoszczanica 2.png
Autor: Adam midor, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Miłosierdzia Bożego w Żywcu-Moszczanicy
Żywiec-Moszczanica.png
Autor: Lesnydzban, Licencja: CC BY-SA 4.0
mapa miasta Żywiec z zaznaczoną dzielnicą Moszczanica
ZSRiO w Żywcu.JPG
Autor: Adam midor, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących w Żywcu
Widok na Moszczanicę.png
Autor: Lesnydzban, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na dzielnicę Żywca Moszczanicę z Osiedla Widok
Osiedle Szkolne.JPG
Autor: Adam midor, Licencja: CC BY 3.0
Osiedle Szkolne w Żywcu
Ul Moszczaniczka Zywiecmoszczanica 2.png
Autor: Adam midor, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ulica Moszczanicka w Żywcu
Dwór w Moszczanicy.JPG
Autor: Adam midor, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dwór w Żywcu-Moszczanicy