Motława

Motława
	; Motława i Główne Miasto w Gdańsku
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
	Rzeka
Długość	64,7 km
Powierzchnia zlewni	1511,3 km²
	Źródło
Miejsce	Jezioro Rokickie
Współrzędne	54°04′01″N 18°42′19″E/54,066944 18,705278
	Ujście
Recypient	Martwa Wisła
Miejsce	Gdańsk
Współrzędne	54°21′37″N 18°39′50″E/54,360278 18,663889
Szlak
	Położenie na mapie województwa pomorskiego źródło ujście
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de źródło ujście

Motława (niem. Mottlau) – rzeka w województwie pomorskim, dopływ Martwej Wisły^[1], płynąca przez Pojezierze Starogardzkie i Żuławy Wiślane, powiaty: starogardzki, tczewski, gdański i miasto Gdańsk.

Zlewnia rzeki leży jeszcze dodatkowo na Pojezierzu Kaszubskim. Rzeka wypływa z Jeziora Rokickiego leżącego na terenie Pojezierza Starogardzkiego na południowy zachód od Tczewa. Rzeka Szpęgawa bywa nazywana górnym biegiem Motławy. Motława przepływa przez Gdańsk, w którym od średniowiecza właśnie na Motławie znajdował się port morski. Na rzece organizowane są spływy kajakowe.

Przebieg

Lędowo nad Motławą

Końcowy odcinek Motławy poniżej Głównego Miasta w Gdańsku

Motława przepływa przez teren gmin: gmina Starogard Gdański, gmina i miasto Tczew, gmina Suchy Dąb, gmina Pruszcz Gdański, miasto Gdańsk.

W górnym biegu rzeki płynie jako Szpęgawa. Następnie płynie na północ do Boroszewa, skąd odbija na południowy wschód w pobliże Swarożyna. Później rzeka płynie wzdłuż linii kolejowej nr 203 w stronę Tczewa. Przepływa przez Jezioro Rokickie Duże, łącząc je z J. Rokickim Małym. Następnie skręca na północ, płynąc pomiędzy Tczewem a Szpęgawą, później Zajączkowem, a następnie Tczewskimi Łąkami. Między Tczewskimi Łąkami a Czatkowami rzeka skręca na północ, płynąc na krótkim odcinku równolegle do Wisły. Przed Koźlinami rzeki rozchodzą się. Motława przepływa przez Krzywe Koło i Suchy Dąb^[2].

W pobliżu Grabiny-Zameczek do Motławy uchodzi Kłodawa. Motława płynie dalej na północ przepływając lub mijając w niewielkiej odległości Grabowo, Grabiny Duchowne, Wróblewo, Lędowo, Mokry Dwór, Weselno. W pobliżu Dziewięciu Włók Motława łączy się z Martwą Wisłą przez Kanał Wielki. Motława odbija na zachód, we wsi Krępiec uchodzą do niej dwa lewe dopływy: Czarna Łacha oraz największy z dopływów Motławy, Radunia. Rzeka skręca na północny zachód i wpływa w granice administracyjne Gdańska, stanowiąc granicę dzielnic Olszynka i Orunia – Św. Wojciech – Lipce^[2].

W Gdańsku Motława początkowo biegnie pomiędzy ulicami Przybrzeżną i Olszynką. Następnie jest sztucznie podzielona na trzy nurty: Starą Motławę, Nową Motławę i Opływ Motławy. Stara Motława płynie obok Starego Przedmieścia i Głównego Miasta. Po opłynięciu Wyspy Spichrzów Stara i Nowa Motława łączą się, wcześniej od Nowej Motławy oddziela się Kanał na Stępce, który poniżej Ołowianki łączy się z głównym nurtem Motławy, i wspólnie wpadają do Martwej Wisły koło Polskiego Haka^[2].

Dorzecze

Motława wypływa z Jeziora Szpęgawskiego Południowego na Pojezierzu Starogardzkim, na północny wschód od Starogardu Gdańskiego. Największymi dopływami są Radunia, Kanał Raduni, Bielawa, Kłodawa, Czarna Łacha^[3].

Jakość wód

(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0

Motława w Gdańsku, dawniej port.

SS Sołdek na Motławie

Plan Gdańska z 1687, na którym widać Motławę przepływającą przez miasto.

Prom Motława na Motławie

Na podstawie badań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, przeprowadzonych w 2007 jakość wód Motławy była określona jako słaba (IV klasa jakości)^[4], natomiast rok później była umiarkowana (III klasa jakości)^[5]. Mimo zadowalającego stanu ogólnego, badania związane z realizacją Dyrektywy rybnej i Dyrektywy azotanowej wykazały, że jej wody w 2008 nie spełniały warunków odpowiednich dla hodowli ryb karpiowatych i łososiowatych, a głównymi mankamentami był poziom azotynów i fosforu ogólnego. Poziom azotanów na stacji Rokitki (56,1 km od ujścia) wynosił 22,14mg NO₃/l natomiast w stacji Gdańsk, ul. Olszyńska (1,8 km od ujścia) 9,52mg NO₃/l^[6].

Zagospodarowanie

Dolny bieg rzeki na terenie Gdańska, od Mostu Zielonego do ujścia wraz z fragmentem Nowej Motławy poniżej Mostu Stągiewnego wchodzi w skład obszaru morskiego portu Gdańsk^[7]^[8].

Na Motławie znajdują się łowiska ryb, którymi zarządza Spółdzielnia Rybołówstwa i Przetwórstwa „Troć” w Tczewie^[9].

Wzdłuż biegu Motławy od Tczewa do Gdańska znajduje się znakowany czerwony szlak turystyczny PTTK – Szlak Motławski^[10]. Na Motławie organizowane są spływy kajakowe.

Regulacja rzeki i powodzie

Gdańsk jest jednym z najbardziej zalewanych miast w Polsce, jednakże główną przyczyną powodzi nie są przepływające przez nie rzeki, w tym Motława, ale zjawisko cofki^[11].

Podczas powodzi w Gdańsku w 2001, ze względu na cofkę oraz napływanie wody z Górnego Tarasu, woda płynęła Motławą w górę rzeki, przez co zalała okolice wsi Cieplewo, gdzie przerwany został wał^[12].

Historia

1 sierpnia 1975 na Motławie zatonął prom^[13].

17 kwietnia 1577 Motława odegrała rolę w trakcie bitwy pod Lubiszewem, stoczonej w pobliżu Lubiszewa Tczewskiego.

Hydronimia

Nazwę Motława dostały również:

Prom pasażerski Motława
KS Motława Suchy Dąb
Towarzystwo Budownictwa Społecznego "Motława" Sp. z o.o.

Nazwę Motława ustalono urzędowo w 1949 roku^[14].

Zobacz też

Rzeki w Polsce

Przypisy

↑ Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red). T. 1. Cz. 1: Wody płynące, źródła, wodospady. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006. ISBN 83-239-9607-5.
↑ ^a ^b ^c Mapa wod pzw gda.jpg. [dostęp 2010-12-12]. dokładniejszy przebieg na podstawie google
↑ Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego: Program małej retencji województwa pomorskiego. [dostęp 2010-12-01].
↑ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2007 roku. s. 79. [dostęp 2010-12-01].
↑ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2008 roku. s. 58. [dostęp 2010-12-01].
↑ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2008 roku. s. 51, 54. [dostęp 2010-12-01].
↑ Granice portu morskiego w Gdańsku są określone rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 1998 roku, zob. Dz.U. z 1998 r. nr 146, poz. 960
↑ Mapa granic administracyjnych portu. Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA. [dostęp 2010-12-15].
↑ Obwód rybacki rzeki Motława nr3 – Motława 79,4 ha. Spółdzielnia Rybołówstwa i Przetwórstwa „Troć” w Tczewie. [dostęp 2015-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)].
↑ PTTK: PTTK – Znakowane Szlaki Turystyczne Województwa Pomorskiego – Szlak Motławski:. [dostęp 2010-12-01].
↑ Gdańsk przez stulecia pod wodą.. [dostęp 2010-12-01].
↑ Zal_7.pdf. [dostęp 2010-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-11)].
↑ Katastrofa promu na Motławie. [dostęp 2010-12-01].
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 3)

Linki zewnętrzne

Motława, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 741 .
Motława w Gedanopedii
Motława – locja dla wodniaków Piotra Saleckiego
Archiwalne widoki rzeki w bibliotece Polona

[1] Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red). T. 1. Cz. 1: Wody płynące, źródła, wodospady. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006. ISBN 83-239-9607-5.

[PZW_mapa-2] Mapa wod pzw gda.jpg. [dostęp 2010-12-12]. dokładniejszy przebieg na podstawie google

[3] Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego: Program małej retencji województwa pomorskiego. [dostęp 2010-12-01].

[4] Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2007 roku. s. 79. [dostęp 2010-12-01].

[5] Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2008 roku. s. 58. [dostęp 2010-12-01].

[6] Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2008 roku. s. 51, 54. [dostęp 2010-12-01].

[7] Granice portu morskiego w Gdańsku są określone rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 1998 roku, zob. Dz.U. z 1998 r. nr 146, poz. 960

[8] Mapa granic administracyjnych portu. Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA. [dostęp 2010-12-15].

[troć-9] Obwód rybacki rzeki Motława nr3 – Motława 79,4 ha. Spółdzielnia Rybołówstwa i Przetwórstwa „Troć” w Tczewie. [dostęp 2015-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)].

[10] PTTK: PTTK – Znakowane Szlaki Turystyczne Województwa Pomorskiego – Szlak Motławski:. [dostęp 2010-12-01].

[11] Gdańsk przez stulecia pod wodą.. [dostęp 2010-12-01].

[12] Zal_7.pdf. [dostęp 2010-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-11)].

[13] Katastrofa promu na Motławie. [dostęp 2010-12-01].

[14] Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 3)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Ramiona ujściowe Wisły	Cieplicówka Leniwka Martwa Wisła Nogat Szkarpawa Wisła Królewiecka Wisła Śmiała
Dopływy odnóg Wisły	Linawa Liwa Motława Strzyża Tuja
Kanały	Kanał Jagielloński Kanał Kaszubski Kanał Młyński Kanał Portowy Młynówka Malborska Opływ Motławy Przekop Wisły
Żuławy	Żuławy Elbląskie Żuławy Gdańskie Żuławy Malborskie Żuławy Wiślane
Wyspy	Ostrów Wyspa Nowakowska Wyspa Portowa Wyspa Sobieszewska

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne