Mrozowiccy herbu Prus III

Herb Prus III

Mrozowiccy – polski ród szlachecki pieczętujący się herbem Prus III[1][2]

Pochodzenia staropruskiego, od II połowy XIII wieku obecny na Mazowszu, gdzie otrzymał od książąt mazowieckich w zamian za służbę wojskową nadania ziemskie na obszarze położonym na południe od dzisiejszej Warszawy w okolicach Grójca[3][4]. W połowie XV wieku przyjęli nazwisko od dóbr Mrozowice w ziemi bełskiej i do końca XVIII wieku pisali się z Mrozowic[5]; byli wspólnego pochodzenia z senatorską rodziną Wieczwińskich vel Wieczffińskich vel Witwińskich[6][7][8], która w tym czasie otrzymała nadania w ziemi zawkrzeńskiej i przyjęła swoje nazwisko od dóbr Wieczwnia (obecnie Wieczfnia Kościelna)[9][10]. Służyli rycersko, jako rotmistrzowie, pułkownicy i regimentarze wojsk koronnych, w wojnach z: Tatarami, Turcją, Moskwą i Multanami, często poświęcając swoje życie[11][12][13][14]. Do końca I Rzeczypospolitej wielu z nich, mając gruntowne wykształcenie zdobyte w kolegiach jezuickich, Akademii Krakowskiej i Zamojskiej, pełniło urzędy grodzkie i ziemskie, głównie sędziowskie, na Rusi Czerwonej[15][16][17][18][19][20][21] oraz funkcje sekretarzy królewskich, kolejno królów: Władysława IV, Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego i Augusta II Mocnego[22][23] oraz podkomorzego koronnego i szambelana Stanisława Augusta Poniatowskiego[18]. Brali udział w: Konfederacji Barskiej[17][18], wojnie z Austrią 1809, wojnie z Rosją 1812[24], Wiośnie Ludów w Galicji 1848, Powstaniu Węgierskim 1848, Powstaniu Styczniowym[25][26], I Wojnie Światowej[27], Kampanii Wrześniowej 1939, II Wojnie Światowej na Zachodzie[28] oraz w Powstaniu Warszawskim[29]. Wielu przedstawicieli rodziny od początków XVII wieku było ludźmi pióra: poetami, pisarzami, tłumaczami literatury historycznej i religijnej, publicystami i dziennikarzami, którzy publikowali w językach: łacińskim, polskim i francuskim[30][26][31][32][33][27][28][34].

Przedstawiciele rodu

  • Adam Mrozowicki (1705-1775) – starosta stęgwilski, regimentarz wojsk koronnych, konfederat barski, skarbnik lwowski, podsędek ziemski lwowski
  • Adam Kazimierz Mrozowicki (1877-1914) – porucznik artylerii wojsk Austrio-Węgier
  • Aleksander Mrozowicki (1555-1600) – mąż rycerski, uczestnik wojen z: Turcją, Wołoszczyzną i Tatarami
  • Aleksander Mrozowicki (1674-1733) – podstoli bracławski, sędzia kapturowy ziemi halickiej
  • Barbara Aniela Mrozowicka (1741-1796) – starościanka stęgwilska, benedyktynka sakramentka
  • Franciszek Mrozowicki (1788–1843) – porucznik ułanów Księstwa Warszawskiego
  • Irena Mrozowicka (1863-1939) – pisarka dla młodzieży i dzieci, działaczka społeczna
  • Jan Franciszek Mrozowicki (1652-1714) – sędzia ziemski lwowski, pisarz ziemski halicki, sędzia i podstarości buski, stolnik trembowelski, deputat na Trybunał Koronny, poseł na Sejmy
  • Jan Klemens Mrozowicki (1910-1972) – kapitan żeglugi wielkiej, literat
  • Jerzy Mrozowicki (1605-1677) – sekretarz królewski, deputat na Trybunał Główny Koronny w Lublinie, rotmistrz pospolitego ruszenia ziemi halickiej, pisarz ziemski halicki, poseł na sejmy, podstarości halicki, podstarości lwowski, poseł do hospodara mołdawskiego Bazylego Lupu, pisarz ziemski żydaczowski, sędzia kapturowy ziemi halickiej, podstarości i sędzia grodzki krakowski, komornik ziemski krakowski, elektor w latach: 1632, 1648 i 1669
  • Józef Michał Mrozowicki (1913-1940) – komendant główny Legionu Młodych, prezes Legionu Młodzieży Polskiej, redaktor naczelny Kuźni Młodych, publicysta
  • Józef Michał Wincenty Kazimierz Mrozowicki (1747-1828) – pułkownik JKM, konfederat barski, członek Stanów Galicyjskich
  • Konstanty Stanisław Mrozowicki (1649-1717) – sekretarz królewski, prezydent Lubelskiego Trybunału Koronnego, ksiądz, administrator sede vacante Archidiecezji Lwowskiej, kanclerz kapituły metropolitalnej, oficjał, wikariusz generalny i archidiakon lwowski, proboszcz buski i rohatyński
  • Marcin Mrozowicki (1651-1688) – cześnik buski, podstoli grabowiecki, elektor 1669
  • Michał Władysław Mrozowicki (1826-1871) – kapitan Legionu Polskiego na Węgrzech, komisarz pełnomocny Rządu Narodowego Powstania Styczniowego w Księstwach Naddunajskich, Komisarz Wojenny i Administracyjny w Mołdawii, publicysta
  • Michał Piotr Mrozowicki (ur. 1956-) – profesor dr habil., literaturoznawca, romanista
  • Mikołaj Sabba Mrozowicki (1739-1827) – podkomorzy JKM, konsyliarz i członek Rady Generalnej Konfederacji Barskiej, rotmistrz chorągwi pancernej, elektor 1764, członek Stanów Galicyjskich
  • Paweł Mrozowicki (1589-1640) – podstarości i pisarz grodzki trembowelski, pisarz ostrzeszowski, poseł na Sejm, elektor 1632
  • Paweł Mrozowicki (1645-1697) – sędzia ziemski halicki, sędzia kapturowy ziemi halickiej, pisarz ziemski halicki, podstarości lwowski, notariusz ziemski halicki, sędzia grodzki lwowski, pisarz grodzki żydaczowski, komornik graniczny żydaczowski i lwowski, deputat na Trybunały Koronne, elektor 1669 i 1674
  • Regina Anastazja Mrozowicka (1879-1968) – literatka, dziennikarka, tłumaczka literatury francuskiej
  • Stanisław Mrozowicki (1585-1618) – rotmistrz Lisowczyków
  • Stanisław Mrozowicki Morozenko (1610-1649) – pułkownik korsuński
  • Stanisław Mrozowicki (1677-1704) – skarbnik lwowski
  • Stanisław Mrozowicki (1757-1832) – członek Stanów Galicyjskich, członek władz tymczasowych Galicji w 1809 roku
  • Teodor Józef Tadeusz Ignacy Mrozowicki (1784-1862) – pionier przemysłu cukrowniczego w Galicji
  • Wizyta Teresa Mrozowicka (1758-1774) – starościanka stęgwilska, tłumaczka literatury historycznej
  • Zofia Kazimiera z Mrozowickich Rudnicka (1828-1903) – powieściopisarka, nowelistka, pisarka dla dzieci
  • Zofia Mrozowicka (1861-1917) – pisarka pozytywistyczna, publicystka i działaczka społeczna
  • Zofia Janina z Żelskich Mrozowicka (1888-1970) – dziennikarka, działaczka społeczna

Przypisy

  1. ↑ https://web.archive.org/web/20181125030737/http://www.genesis.jaxasoft.se/text/Kronika/tablica20_s158_90.html [dostęp 2018-11-25]
  2. ↑ Józef Andrzej Załuski, Anecdota quaedam singularia celsissimae de Prussiis Ducum, ac S.R.J Principum Jabłonoviorum Domus…, Varsaviae, s. 356., 1755.
  3. ↑ Jadwiga Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń, s. 32 nn, 1948.
  4. ↑ Piotr Szczurowski, Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku, Sandomierz, s. 81 nn, 2018.
  5. ↑ Akta grodzkie i ziemskie z Archiwum Państwowego we Lwowie w dalszym ciągu Wydawnictwa Fundacji Al. Hr. Stadnickiego ogłaszane przez Towarzystwo Naukowe we Lwowie. Lauda Sejmikowe Halickie 1575-1695, wyd. Antoni Prochaska, t. XXIV, Lwów, s. 14, 67-72, 75-77, 78-81, 95-96, 130, 169, 187, 279-281, 313-317, 319, 329, 326, 362, 372, 383, 184., 1931.
  6. ↑ Szymon Okolski, Orbis Polonus splendoribus coeli, triumphis mundi, pulchritudine animantium condecoratus, in quo antiqua Sarmatorum gentiliata pervetusta nobilitatis insignia etc. specificantur et relucent. T. II. Kraków (łac.), s. 554, 1643.
  7. ↑ Kasper Niesiecki, Korona polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa klejnotami... ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt i nieśmiertelną sławę pamiętnych w tej ojczyźnie synów podana... roku wolności ludzkiej przez wcielonego Boga windykowanej, t. III, Lwów, s. 318., 1740.
  8. ↑ Piotr Szczurowski, Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku, Sandomierz, s. 276, 2018.
  9. ↑ Seweryn Uruski, Rodzina Herbarz szlachty polskiej. T. XI. Warszawa, s. 330-331, 1914.
  10. ↑ Jadwiga Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń, s. 67-68, 1948.
  11. ↑ Tomasz Święcki, Historyczne pamiątki imiennych rodzin i osób Dawnej Polski, t. I, Warszawa, s. 183, 1858.
  12. ↑ Wacław Szczygielski, Mrozowicki Adam h. Prus III, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XXII, s. 206-208, 1977.
  13. ↑ Edward Muszalski, Mrozowicki Józef Michał, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 208-209, 1977.
  14. ↑ Kasper Niesiecki, Korona polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa klejnotami... ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt i nieśmiertelną sławę pamiętnych w tej ojczyźnie synów podana... roku wolności ludzkiej przez wcielonego Boga windykowanej, t. III, Lwów, s. 318, 1740.
  15. ↑ Kazimierz Przyboś, Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, Wrocław-Warszawa, s. 25, 175, 176, 307, 503, 697, 1050, 1051, 119, 1133, 1140, 1987.
  16. ↑ Akta grodzkie i ziemskie z Archiwum Państwowego we Lwowie w dalszym ciągu Wydawnictwa Fundacji Al. Hr. Stadnickiego ogłaszane przez Towarzystwo Naukowe we Lwowie. Lauda Sejmikowe Halickie 1575-1695, wyd. Antoni Prochaska, t. XXIV, Lwów, s. 14, 67-72, 75-77, 78-81, 95-96, 130, 169, 187, 279-281, 313-317, 319, 329, 326, 362, 372, 383, 184, 1931.
  17. ↑ a b Wacław Szczygielski, Mrozowicki Adam h. Prus III, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 206-208, 1977.
  18. ↑ a b c Wacław Szczygielski, Mrozowicki Mikołaj h. Prus III, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 209-210, 1977.
  19. ↑ Karol Maleczyński, Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352-1783, Lwów, s. 40, 41, 44, 71, 73, 75, 107, 113, 128, 148, 1938.
  20. ↑ Wenanty Tyszkowski, Kostka Nayosobliwsza Całey Polski Korpus mocny y nieprzełamany Szczegulnie Czyniąca. S. Stanisław Kostka Kazaniem Panegirycznym na Fest Iego mianym dowodnie w Kościele S.J. Collegium Lwowskiego Ukazana, a J. W. Wielmożnym Adamowi Mrozowickiemu y Ewie z Puzynow Mrozowickiey Stęgwilskim &c. Starostom Przy Imieninach Oboyga, na SS. SS. Adama y Ewy za Wiązanie Ofiarowana..., Lwów, 1746.
  21. ↑ Zbiór Aleksandra Czołowskiego, Zespół nr 388, Notatki oraz wypisy Ludwika Zielińskiego z akt ziem. i grod. z XV-XVIII w. dot. Młockich, Morskich i Mrozowickich, [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn. 487
  22. ↑ Kazimierz Przyboś, Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, Wrocław-Warszawa, 175, 1987.
  23. ↑ Henryk Gmiterek, Promocje doktorskie w Akademii Zamojskiej, [w:] W kręgu akademickiego Zamościa, red. H. Gmiterek, Lublin, s. 229, 1996.
  24. ↑ Bronisław Gembarzewski, Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814, Warszawa, s. XXVII, 1905.
  25. ↑ Stefan Kieniewicz, Mrozowicki Michał, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 209, 1977.
  26. ↑ a b Jerzy Adam Mrozowicki, Niezwykły żywot Michała Mrozowickiego – powstańca, dyplomaty oraz emigranta politycznego, i jego potomków, [w:] Verbum Nobile. Pismo środowiska szlacheckiego, nr 20/2016, 2016.
  27. ↑ a b Encyklopedia Gdyni (biogram Żelskiej-Mrozowickiej Zofii Janiny), Gdynia, s. 984, 2006.
  28. ↑ a b Encyklopedia Gdyni (biogram Mrozowickiego Jana Klemensa), Gdynia, s. 481, 2006.
  29. ↑ https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/anna-mrozowicka,32248.html [dostęp: 2018-12-16]
  30. ↑ Barbara Milewska-Waźbińska, (In)diserta serta. Kilka uwag o drukach upamiętniających promocje akademickie, [w:] Studia Classica et Neolatina XV. Quiddam novi? Certe. Pars II, Gdańsk, s. 10, 2016.
  31. ↑ Antoni Jopek, Mrozowicka Zofia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 205-206, 1977.
  32. ↑ Antoni Jopek, Mrozowicka Irena, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 204-205, 1977.
  33. ↑ Edward Muszalski, Mrozowicki Józef Michał, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 205-206, 1977.
  34. ↑ Cecylia Gajkowska, Rudnicka z Mrozowickich Zofia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XXXII, s. 612, 1989–1991.

Bibliografia

  • Volumina legum. Prawa, konstytucye y przywileie Królestwa Polskiego, Wielkiego Xięstwa Litewskiego y wszystkich prowincyi należących na walnych seymiech koronnych od Seymu Wiślickiego roku pańskiego 1347 aż do ostatniego Seymu uchwalone, wyd. Jozafat Ohryzko, T. 3, Petersburg 1859, s. 419; T. 4, Petersburg 1859, s. 97, 105, 231, 293, 443; T. 5. Petersburg 1859, s. 20, 154; T. 6, Petersburg 1860, s. 100; T. 7, Petersburg 1860, s. 118,119.
  • Józef Andrzej Załuski, Anecdota quaedam singularia celsissimae de Prussiis Ducum, ac S.R.J Principum Jabłonoviorum Domus…, Varsaviae 1755, s. 356.
  • Szymon Okolski, Orbis Polonus splendoribus coeli, triumphis mundi, pulchritudine animantium condecoratus, in quo antiqua Sarmatorum gentiliata pervetusta nobilitatis insignia etc. specificantur et relucent. t. II, Kraków 1643, s. 554.
  • Piotr Szczurowski, Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku, Sandomierz 2018.
  • Seweryn Uruski, Rodzina Herbarz szlachty polskiej. T. XI. Warszawa 1914, s. 330-331.
  • Jadwiga Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń 1948.
  • Tomasz Święcki, Historyczne pamiątki imiennych rodzin i osób Dawnej Polski, t. I, Warszawa 1858, s. 183.
  • Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, (opr. Kazimierz Przyboś), Wrocław-Warszawa 1987, s. 25, 175, 176, 307, 503, 697, 1050, 1051, 119, 1133, 1140.
  • Akta grodzkie i ziemskie z Archiwum Państwowego we Lwowie w dalszym ciągu Wydawnictwa Fundacji Al. Hr. Stadnickiego ogłaszane przez Towarzystwo Naukowe we Lwowie. Lauda Sejmikowe Halickie 1575-1695, wyd. Antoni Prochaska, t. XXIV, Lwów 1931, s. 14, 67-72, 75-77, 78-81, 95-96, 130, 169, 187, 279-281, 313-317, 319, 329, 326, 362, 372, 383, 184.
  • Karol Maleczyński, Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352-1783, Lwów 1938, s. 40, 41, 44, 71, 73, 75, 107, 113, 128, 148.
  • Wenanty Tyszkowski, Kostka Nayosobliwsza Całey Polski Korpus mocny y nieprzełamany Szczegulnie Czyniąca. S. Stanisław Kostka Kazaniem Panegirycznym na Fest Iego mianym dowodnie w Kościele S.J. Collegium Lwowskiego Ukazana, a J. W. Wielmożnym Adamowi Mrozowickiemu y Ewie z Puzynow Mrozowickiey Stęgwilskim &c. Starostom Przy Imieninach Oboyga, na SS. SS. Adama y Ewy za Wiązanie Ofiarowana..., Lwów 1746.
  • Zbiór Aleksandra Czołowskiego, Zespół nr 388, Notatki oraz wypisy Ludwika Zielińskiego z akt ziem. i grod. z XV-XVIII w. dot. Młockich, Morskich i Mrozowickich, [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn. 487.
  • Kazimierz Przyboś, Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, Wrocław-Warszawa, 175, 1987.
  • Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, 1977, s. 204-210; t. XXXII, 1989–1991, s. 612.
  • Encyklopedia Gdyni, Gdynia, 2006, s. 481, 984.

Literatura dodatkowa

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Herb Prus III.svg
Autor: Marcin n® ☼ (vector version), Bastianow (corr.), Licencja: CC BY-SA 3.0
herb "Prus III"