Muchówki

Muchówki

Diptera[1]
Linnaeus, 1758
Okres istnienia: trias–dziś PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Q
Mucha jesienna
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki

(c) Augiasz, CC-BY-SA-3.0

Widok od spodu - widoczne stopy z przyssawkami

Samiec wujka Empis tesselata wielkości 12 mm

Komarnica

Głowa - widoczna struktura oka

Muchówki, dwuskrzydłe (Diptera) – rząd owadów. Charakteryzuje się jedną parą skrzydeł. Druga para skrzydeł uległa uwstecznieniu i występuje w postaci przezmianek (halteres). Skrzydła są cienkie, błoniaste oraz przezroczyste.

W zapisie kopalnym znane od triasu^[2].

Opis

Niektóre gatunki muchówek są zupełnie pozbawione skrzydeł. Duża, ruchomo osadzona na tułowiu głowa zaopatrzona jest w parę dużych oczu złożonych. Oprócz tego występują zwykle na głowie trzy przyoczka. Czułki albo krótkie dwuczłonowe, kończące się szczecinką, albo znacznej długości i składające się z większej liczby członów. Narządy gębowe w zależności od pobieranego pokarmu: kłujące, liżące, gryzące lub ssące. Warga dolna zmieniona w ssawkę o kształcie rynienki, w której mieszczą się szczeciniaste żuwaczki (mandibula). Do ssawki otwierają się przewody gruczołów ślinowych; może się ona też kończyć poduszeczkowatym rozszerzeniem, tzw. labellą. U samców muchówek żuwaczki zupełnie się nie rozwijają. Segmenty tułowia są silnie ze sobą pozrastane. Odwłok składa się z 9 lub 10 segmentów. Nogi muchówek kończą się pięcioczłonowymi stopami zaopatrzonymi w pazurki lub przyssawki.

Rozwój

Wszystkie owady dwuskrzydłe przechodzą przeobrażenie zupełne. Samice składają jaja lub rodzą larwy. Larwy są dwóch rodzajów, jedne mają dobrze wykształconą głowę, zaopatrzoną w czułki i narządy gębowe służące do gryzienia. Larwy mogą być albo mięsożerne albo roślinożerne. Inny rodzaj larw ma głowę uwstecznioną, bez narządów gryzących i czułków. Te larwy odżywiają się wyłącznie pokarmem płynnym. Larwy niektórych gatunków są pasożytami.

Systematyka

Wyróżnia się 2 podrzędy muchówek:

• długorogie (Nematocera) - obejmuje ponad 70 rodzin - w tym 35 wymarłych - m.in.:
  • ćmiankowate (Psychodidae)
  • grzybiarkowate (Mycetophilidae)
  • komarowate (Culicidae)
  • koziułkowate (Tipulidae)
  • leniowate (Bibionidae)
  • meszkowate (Simuliidae)
  • mikozkowate (Blephariceridae)
  • mokrzecowate, kuczmany (Heleidae, Ceratopogonidae)^[3]
  • nikłonie (Dixidae)
  • ochotkowate (Chironomidae)
  • pozmrokowate (Trichoceridae)
  • pryszczarkowate (Cecidomyiidae)
  • wodzieniowate (Chaoboridae)
  • ziemiórkowate (Sciaridae)
• krótkorogie (Brachycera) - obejmuje ponad 140 rodzin - w tym 8 wymarłych - m.in.:
  • bąkowate (Tabanidae)
  • błotniszkowate (Heleomyzidae)
  • błyskleniowate (Dolichopodidae)
  • bujankowate (Bombyliidae)
  • bzygowate (Syrphidae)
  • dziewierkowate (Therevidae)
  • gzowate (Oestridae)
  • kłośnicowate (Scathophagidae)
  • kobyliczkowate (Rhagionidae)
  • łowikowate (Asilidae)
  • miniarkowate (Agromyzidae)
  • mrokawkowate (Nycteribiidae)
  • muchowate (Muscidae)
  • narzępikowate (Hippoboscidae)
  • nasionnicowate (Tephritidae)
  • niezmiarkowate (Chloropidae)
  • opękowate (Acroceridae)
  • plujkowate (Calliphoridae)
  • połyśnicowate (Psilidae)
  • rączycowate (Tachinidae)
  • sernicowate (Piophilidae)
  • ścierwicowate (Sarcophagidae)
  • śmietkowate (Anthomyiidae)
  • wodarkowate (Ephydridae)
  • wszolinkowate (Braulidae)
  • wujkowate (Empididae)
  • wyślepkowate (Conopidae)
  • wywilżankowate (Drosophilidae)
  • zadrowate (Phoridae)

Zobacz też

• Muchówki Polski
• Mucha domowa

Przypisy