Mucha domowa

Mucha domowa

Musca domestica[1]
Linnaeus, 1758
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0 Samica muchy domowej
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Rodzina	muchowate
Rodzaj	Musca
Gatunek	mucha domowa

Osobniki kopulujące

Mucha domowa (Musca domestica) – pospolity owad występujący na całym świecie. Jest niewielka (samica jest większa od samca – osiąga do 7,5 mm długości), na ciemnoszarym tułowiu widoczne są podłużne paski. Odwłok barwy szarożółtej jest jaśniejszy na spodniej części. Odnóża zakończone są pazurkami i przylgami. Ma aparat gębowy typu liżącego, służący do zlizywania pokarmu płynnego lub stałego, który zostaje rozpuszczony enzymami śliny. Złoto-czerwono-brunatne oczy zapewniają 360° pole widzenia. Narządem oddechowym są tchawki. Jest typowym synantropem. Mucha lata stosunkowo wolno, ok. 8 km/h, uderza skrzydłami ok. 200 razy na sekundę^[2].

Gatunek Musca domestica pojawił się ok. 200 milionów lat temu. Pojedynczy osobnik żyje ok. 4 tygodni, jednak w budynkach ludzkich może przezimować w stanie anabiozy. Nawet w tak sprzyjających warunkach przeżywa bardzo mała część populacji – jesienią muchy są dziesiątkowane przez grzybicę.

Dorosłe owady żywią się substancjami płynnymi, pokarmy twarde pobierają po rozpuszczeniu śliną (wstępnym strawieniu). Dziewięciodniowe owady osiągają dojrzałość płciową. Jaja (2,5 mm) składane są do kału, szczególnie do świńskiego. Samica może składać jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ciągu całego życia składają od 600 do 2000 jaj. W 1 kg świńskiego nawozu może rozwijać się 15 000 larw. Po upływie 24 godzin wylęgają się larwy o charakterystycznym, z przodu stożkowo zwężonym kształcie. Larwy pobierają pokarm płynny. Szybkość rozwoju uzależniona jest od świeżości nawozu, trwa od kilku dni do dwóch miesięcy. W ciągu rozwoju larwy wydłużają się z początkowych 2 do 12 mm, trzykrotnie liniejąc. Po przepoczwarczeniu trwającym ok. 10 dni wylegają się dorosłe owady, które po kilku minutach są gotowe do lotu. Codziennie przychodzi na świat populacja much liczniejsza od całej ludzkości. Każdego roku mucha ma kilka generacji.

Owad ten stwarza zagrożenie epidemiologiczne: badania dowiodły, że na powierzchni swego ciała mucha może przenieść do 6 milionów, a w jelicie nawet pięciokrotnie więcej – 30 milionów mikroorganizmów – w tym powodujących tak groźne choroby jak dur brzuszny, paratyfus, dyzenteria, cholera, gruźlica, polio, salmonelloza oraz wąglik – oraz stadia przetrwalnikowe pasożytów^[3][4][5].

Muchy są aktywne w dzień, lubią ciepłe, nasłonecznione powierzchnie. W budynkach w nocy lub w chłodne dni muchy zazwyczaj odpoczywają na podłogach, ścianach, sufitach. Na zewnątrz – na roślinach, na ziemi, płotach, puszkach i innych tym podobnych elementach. Muchy wybierają rogi, załamania ścian i ich krawędzie oraz cienkie przedmioty, kable, struny, najchętniej ukrywają się blisko źródła pożywienia na wysokości 150–450 cm od podłoża.

Mucha domowa jest owadem kosmopolitycznym. Pierwotnie występowała w umiarkowanej strefie klimatycznej. Została przeniesiona przez człowieka również na obszary tropikalne (w 1780 roku na pokładzie okrętu kpt. Arthura Phillipa wraz z grupą skazańców i brytyjskimi owcami dotarł do Australii w pobliże dzisiejszego Sydney).

Zobacz też

• owady Polski

Przypisy