Muráň (miejscowość)

Muráň
Ilustracja
Muráň, w tle góra Cigánka z ruinami zamku Murań
Państwo

 Słowacja

Kraj

 bańskobystrzycki

Powiat

Revúca

Starosta

Roman Goldschmidt[1]

Powierzchnia

103,15[2] km²

Wysokość

393[3] m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


1221[4]
11,91[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 58[3]

Kod pocztowy

049 01[3]

Tablice rejestracyjne

RA

Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego
Mapa konturowa kraju bańskobystrzyckiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Muráň”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muráň”
Ziemia48°44′26″N 20°02′46″E/48,740556 20,046111
Strona internetowa

Muráň (węg. Murányalja, niem. Unter-Muran) – wieś (obec) na Słowacji, w powiecie Revúca w kraju bańskobystrzyckim. Około 1250 mieszkańców (2011). Położona jest przy ujściu Dolińskiego Potoku (Dolinský potok) do rzeki Muráň, na granicy dwóch regionów: Muránska planina i Góry Stolickie (Stolické vrchy).

Historia

Wieś powstała krótko po 1321 r. wokół folwarku, należącego do górującego nad nim zamku Murań. Należała do rozległego feudalnego „państwa” Murań i była punktem poboru myta. W 1574 r. spalili ją Turcy, a na początku XVII w. powstańcy Stefana Bocskaya. Na początku XVIII w. wiele ofiar pochłonęła zaraza morowa. W lutym 1849 r. miała tu miejsce jedna z potyczek między wojskiem węgierskim a słowackimi powstańcami. W czasie II wojny światowej mieszkańcy wsi aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu, a następnie w słowackim powstaniu narodowym, za co w grudniu 1944 r. Niemcy rozstrzelali co dziesiątego mężczyznę.

Gospodarka

W XVI wieku rozpoczęto tu wydobycie rudy żelaza, powstała huta i kuźnie. Po ich upadku od XIX w. mieszkańcy wsi zajmowali się hodowlą, pracą w lesie, produkcją gontów i wielu innych wyrobów z drewna. Szeroko znane były również wyroby z gliny i kamionki, wyrabiane w manufakturze działającej tu w latach 1823–1907. Powstał działający do dziś tartak. Funkcjonuje leśnictwo, zarządzające wielkimi obszarami leśnymi m.in. na terenie Krasu Murańskiego i Gór Stolickich.

Murań jest lokalnym węzłem komunikacyjnym. Droga krajowa nr 532 z Jelszawy przez Rewucę łączy się tu z drogą nr 531 TisovecČervená Skala. We wsi znajduje się końcowa stacja kolejowa linii z Pleszywca.

Zabytki

  • Ruiny zamku Murań na górującym nad wsią szczycie Cigánka (935 m n.p.m.);
  • Klasycystyczny budynek siedziby gminy z 1800 r.;
  • Budynek dawnej manufaktury wyrobów kamionkowych z początku XIX w.;
  • Kaplica katolicka pw. Matki Boskiej od Siedmiu Boleści z 1890 r.;
  • Kościół katolicki pw. św. Jerzego, neogotycki z lat 1893-1894, we wnętrzu barokowe rzeźby przeniesione z kaplicy zamkowej.

Turystyka

Wieś Murań leży na obszarze strefy ochronnej Parku Narodowego Murańska Płanina (słow. Národný park Muránska Planina), a granica parku przebiega północnym skrajem zwartej zabudowy wsi. Na jej terenie znajduje się punkt informacyjny parku oraz punkty wyjściowe dwóch ścieżek dydaktycznych: do dolinki Piecky i na zamek Murań. We wsi początek szlaków turystycznych na zamek Murań oraz na Murańską Płaninę. W centrum miejscowości skromna noclegownia. Na pobliskim wzgórzu Žabica narciarski wyciąg orczykowy.

Muráň 3KS1.jpg
Muráň 2KS1.jpg
Municipal ofice in Muran, Slovakia.jpg

Przypisy

  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-17].
  2. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
  4. Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  5. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

Media użyte na tej stronie

Banskobystricky vlajka.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Municipal ofice in Muran, Slovakia.jpg
Autor: Peter439, Licencja: CC BY-SA 3.0
municipal ofice in Muran, Slovakia
Banská Bystrica Region - outline map.svg
Autor: Caroig, Licencja: CC BY-SA 3.0
Outline map of the prešov Banská Bystrica, Slovakia, ready for the Geobox template, calibrated at en:Template:Geobox locator Banská Bystrica Region
Ciganka muranska planina.JPG
Cigánka Mountain (935 m AMSL), Muránska planina National Park, Slovakia