Murowana

Murowana
Муравана
Ilustracja
Pałac Sołtanów (przed 1939)
Państwo

 Białoruś

Obwód

grodzieński

Rejon

brzostowicki

Sielsowiet

Olekszyce

Populacja (2009)
• liczba ludności


377

Nr kierunkowy

+375 1511

Kod pocztowy

231784

Tablice rejestracyjne

4

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Murowana”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia53°17′26″N 23°53′52″E/53,290556 23,897778
Portal Białoruś

Murowana, Brzostowica Murowana (biał. Муравана, Murawana; ros. Мурована, Murowana) – wieś na Białorusi, w rejonie brzostowickim obwodu grodzieńskiego, około 13 km na północny zachód od Brzostowicy Wielkiej.

Historia

W połowie XVI wieku, do 1569 roku dobra te były własnością Ostafiego Bohdanowicza Wołłowicza, po czym przeszły do jego zięcia Seweryna Bonera, który je sprzedał Józefowi Karpowi. W rękach rodziny Karpów majątek pozostawał do 1750 roku, kiedy został sprzedany Tadeuszowi Jundziłłowi i pozostawał w rękach tej rodziny do 1858 roku, gdy prawnuczka Tadeusza, Maria Jundziłł (1827–1858) wyszła za Stanisława Sołtana (1822–1897). Jego wnuk Bohdan Sołtan (1893–1960) był ostatnim właścicielem Brzostowicy Murowanej do 1939 roku[1][2][3][4].

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Brzostowica Murowana, wcześniej należąca do województwa trockiego Rzeczypospolitej, znalazła się na terenie guberni grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Brzostowica Murowana wróciła do Polski, znalazła się w gminie Brzostowica Mała w powiecie grodzieńskim województwa białostockiego. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[3][5][6][7].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 114 osób, wśród których 58 było wyznania rzymskokatolickiego a 56 prawosławnego. Jednocześnie 105 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 9 białoruską. Było tu 8 budynków mieszkalnych[8].

We wsi w 1993 roku stała jeszcze ruina cerkwi pochodzącej z XVI wieku, przebudowywanej w 1817 i 1871–1872[9].

W 2009 roku wieś liczyła 377 mieszkańców[10].

Dawny pałac

Pałac Sołtanów przed 1939 rokiem

Znajdującą się dzisiaj w ruinie siedzibę zaczął budować Tadeusz Jundziłł, skończył zaś jego syn z drugiego małżeństwa, Franciszek (1750–1818). Pierwotnie dwór składał się z trzech części, jednak w pierwszej połowie XIX wieku skrzydła boczne zostały rozebrane i pozostał tylko korpus główny. Był to budynek murowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, dziewięcioosiowy, pokryty gładkim dwuspadowym dachem. Wysunięty portyk podpierał balkon z balustradką. Przed portykiem był okrągły trawnik z rabatami kwiatowymi. W pewnej odległości za nim znajdowała się brama wjazdowa, którą stanowiły cztery słupy ze stożkowatymi daszkami. Po jej obu stronach stały dwa budynki gospodarcze (stajnia i obora), a po obu stronach budynku dworskiego postawiono dwie murowane, parterowe oficyny[2][4][9].

Od strony ogrodowej do budynku przylegał taras, z którego schody prowadziły do zajmującego kilka hektarów parku. Były w nim trzy aleje kończące się na brzegu dużego stawu, z wyspą pośrodku, połączonego z kilkoma mniejszymi sadzawkami. Drzewa różnych gatunków w parku stopniowo przechodziły w nieregularny las[2].

Stanisław Sołtan przebudował dom: na obu połaciach dachu przebito po cztery prostokątne lukarny. Na piętrze pomieszczenia od frontu miały charakter reprezentacyjny, od ogrodu zaś mieszkalny. Duży salon zajmował oba trakty przy końcu prawego skrzydła[2][11].

Budynek dworski przetrwał II wojnę światową. Po wojnie urządzono w nim szkołę zawodową. Jeszcze w latach 90. XX wieku uczyli się w niej traktorzyści. Od tej pory budynek jest opustoszały i niszczeje. Dziś jest ruiną[2].

Majątek w Brzostowicy Murowanej został opisany w 3. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[4].

Przypisy

  1. ↑ Анатолий Тарасович Федорук, Старинные усадьбы Гродненщины. Берестовицкий—Ивьевский районы, Mińsk: Беларусь, 2014, s. 64 (ros.).
  2. ↑ a b c d e Dwory i pałace pogranicza: Brzostowica Murowana, dworypogranicza.pl [dostęp 2017-10-17].
  3. ↑ a b Brzostowica Murowana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 422., Brzostowica Murowana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 248.
  4. ↑ a b c Brzostowica Murowana, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 26–30, ISBN 83-04-03947-8, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  5. ↑ Brzostowica Murowana na stronie Radzima.org. [dostęp 2017-10-17].
  6. ↑ Мурована na stronie Globus Białorusi (ros.). [dostęp 2017-10-17].
  7. ↑ Murowana Brzostowica na stronie Radzima.net. [dostęp 2017-10-17].
  8. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 31.
  9. ↑ a b Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік, Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993, s. 354, ISBN 5-85700-078-5 (biał.).
  10. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.). [dostęp 2017-10-17].
  11. ↑ Збор помнiкаў гiсторыi i культуры Беларусі. Гродзенская вобласць, Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1986, s. 118 (biał.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grodno region location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator., Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Grodno region

Equirectangular projection. Geographic limits of the map:

  • N: 55.03° N
  • S: 52.71° N
  • W: 23.45° E
  • E: 26.75° E