Murus gallicus

Murus gallicus - konstrukcja wewnętrna

Rekonstrukcja wału typu murus gallicus na przykładzie oppidum Bibracte (Francja), w rejonie bramy

Model wału typu murus gallicus na przykładzie oppidum Bibracte

Rekonstrukcja wału typu murus gallicus na przykładzie oppidum Manching

(c) Stefan Kühn, CC-BY-SA-3.0

Rekonstrukcja wału typu murus gallicus na przykładzie umocnień Trewiru

Murus gallicus (z łac. – galijski mur) – typ umocnień, wał obronny wokół oppidum, budowany przez Celtów, głównie na obszarze Galii, a także w Bawarii.

Opisany przez Juliusza Cezara w dziele O wojnie galijskiej (łac. Commentarii de bello Gallico):

Wszystkie zaś galijskie mury obronne takiej są zazwyczaj konstrukcji. Układa się na ziemi wzdłuż proste i jednolite belki w równych odstępach odległych od siebie na dwie stopy. Wiąże się je od wewnątrz i grubo przykrywa ziemią, natomiast te odstępy, o których mówiliśmy, wypełnia się od przodu wielkimi głazami. Po ich ułożeniu i spojeniu układa się od góry następną warstwę, przy czym również zachowuje się ten sam odstęp, a belki opierają się na sobie, lecz w równych ułożone odstępach poszczególne belki są ciasno powiązane leżącymi pośrodku poszczególnymi głazami. W ten sposób splata się ze sobą kolejno całą konstrukcję, tak długo, aż uzyska się odpowiednią wysokość muru. Konstrukcja ta wcale ładna, zarówno gdy chodzi o wystrój zewnętrzny i różnorodność budulca, dzięki ułożonym na przemian belkom i głazom zachowującym w równych szeregach swój kolejny porządek, jak nadzwyczaj jest odpowiednia do obrony miast, ponieważ przed ogniem chroni kamienna, a przed taranem drewniana zabudowa, której jednolitych belek, nieraz długości czterdziestu stóp, od wewnątrz wzajemnie pospajanych, nie można ani przebić, ani rozerwać.^[1]

Wg wyników badań archeologicznych była to konstrukcja zbudowana z drewnianych belek złączonych wielkimi żelaznymi gwoździami i wypełniona kamieniami i żwirem. Końce belek były na sucho zamocowane do zewnętrznej i wewnętrznej ściany. Czoło było obłożone kamieniami, a do wewnętrznej strony przylegał ziemny (gliniany) nasyp.

Ten typ obwałowania tworzył fortyfikacje wielu oppidów nie tylko w samej Galii, gdzie spotykał się z nimi Juliusz Cezar, ale i w znacznej części zachodniej Europy. Najdalej na wschód położonym oppidum, gdzie ta technika została zastosowana było oppidum Manching w Bawarii.

Rekonstrukcja wału typu Kelheim (Pfostenschlitzmauer) w Burgstall (oppidum Finsterlohr)

Celtyckie grodziska położone dalej na wschód, w tym oppida w Czechach i na Morawach były budowane wg tzw. typu Kelheim, w którym ściana czołowa zamiast naprzemianległych warstw kamieni i końców belek była wzmocniona regularnie rozmieszczonymi co 1-2 m pionowymi słupami (tzw. Pfostenschlitzmauer), do których były przymocowane poprzeczne belki wewnętrzne. Ponadto do wiązania wewnętrznej konstrukcji nie używano gwoździ.

Przypisy

Bibliografia

• FriedrichF. Schlette FriedrichF., Celtowie, SławaS. Lisicka (tłum.), BożenaB. Wierzbicka (tłum.), Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1987, ISBN 83-218-0633-3, OCLC 749147360 .
• Jan Filip: Keltská civilizace a její dědictví, 4. vydání, Academia 1995
• JanaJ. Čižmářová JanaJ., Encyklopedie Keltů na Moravě a ve Slezsku, Praha: Nakladatelství Libri, 2004, ISBN 80-7277-249-X, OCLC 839012213 .
• JanJ. Bouzek JanJ., Keltové českých zemí v evropském kontextu, wyd. Vyd. 2, Praha: Triton, 2009, ISBN 978-80-7387-233-5, OCLC 320226785 .
• Jiří Waldhauser: Encyklopedie Keltů v Čechách, Libri, Praha 2011, 592 s., ​ISBN 80-7277-053-5​