Muszhuszu
| ||
 (c) I, Zunkir, CC-BY-SA-3.0 Jedno z przedstawień muszhuszu z Bramy Isztar w Babilonie; obecnie w Muzeum Pergamońskim w Berlinie | ||
| Występowanie | mitologia mezopotamska | |
Muszhuszu (akad. mušḫuššu[1]) – mityczny wąż-smok z wierzeń mezopotamskich, święte zwierzę wielu bogów, znany głównie z przedstawień na Bramie Isztar w Babilonie.
Najbardziej znany wizerunek tego stworzenia, przedstawiony na murach i bramach drogi procesyjnej w Babilonie, ukazuje je jako hybrydę z głową, szyją i tułowiem węża, przednimi nogami lwa, tylnymi nogami ptaka, ogonem i rogami na głowie. Jego identyfikacja z muszhuszu, znanym z tekstów mitycznym wężem-smokiem, stała się możliwa dzięki inskrypcjom króla Nabuchodonozora II, opisującymi szczegółowo jego prace budowlane w Babilonie.
Według źródeł pisanych muszhuszu był pierwotnie zwierzęciem Ninazu, boga miasta Esznunna. W okresie akadyjskim lub w początkach okresu starobabilońskiego (XVIII w. p.n.e.) został „odziedziczony” przez boga Tiszpaka, gdy ten zastąpił Ninazu w funkcji boga opiekuńczego miasta. W Lagasz natomiast zaczęto go łączyć z synem Ninazu – bogiem Ningiszzidą. Prawdopodobnie po zdobyciu Esznunny przez Hammurabiego (1756 r. p.n.e.) – wraz z ustanowieniem religii narodowej – muszhuszu powiązano z nowym babilońskim bogiem naczelnym – Mardukiem, a później również z bogiem Nabu. Zdobycie Babilonu przez asyryjskiego króla Sennacheryba (689 r. p.n.e.) spowodowało przeniesienie motywu węża-smoka do Asyrii, gdzie został zwierzęciem tamtejszego boga państwowego Aszura.
Przypisy
- ↑ Akadyjskie mušḫuššu jest zapożyczeniem językowym z sumeryjskiego muš.ḫuš, znaczącego dosłownie „przerażający wąż”; F.A.M. Wiggermann, hasło mušḫuššu, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VIII (Meek-Mythologie), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1993-97, s. 455.
Bibliografia
- hasło „wąż-smok”, w: Jeremy Black, Anthony Green, Słownik mitologii Mezopotamii, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 1998, s. 221.
Zobacz też
- Brama Isztar
- lew-smok
Media użyte na tej stronie
The Statue of Marduk depicted on a cylinder seal of the 9th century BC Babylonian king Marduk-zakir-shumi I. Detailed info, from Schaudig (2008), p. 559:
- Statue of Marduk, mounted on the mušḫuššu, the "fierce snake", standing in victory on the watery body of the vanquished Ti'āmat on occasion of the Babylonian New Year's festival. As one can see from the line separating the two layers of water, Ti'āmat has already been split by Marduk to be transformed into the "upper" and the "lower waters". From a cylinder seal, dedicated to Marduk by the Babylonian king Marduk-zākir-šumi (9th cent. BCE). Drawing taken from: F. H. Weissbach, Babylonische Miscellen. Wissen-schaftliche Veröffentlichungen der Deutschen Orient-Gesellschaft 4 (Leipzig, 1903), p. 16, fig. I.
(c) I, Zunkir, CC-BY-SA-3.0
Mushkhushu, Porte d'Ishtar, Babylone ; , adapté à partir de http://fr.wikipedia.org/wiki/Image:Pergamonmuseum Ishtartor 02.jpg