Muzeum Architektury Ludowej w Bardejowie-Zdroju

Muzeum Architektury Ludowej w Bardejowie-Zdroju

Múzeum ľudovej architektúry v Bardejovských Kúpeľoch

Oddział Muzeum Szaryskiego w Bardejowie
Cerkiew ze Zboja na terenie skansenu
Państwo	Słowacja
Miejscowość	Bardejów
Adres	Radničné námestie 13 085 01 Bardejov
Data założenia	1965
Położenie na mapie Słowacji Muzeum Architektury Ludowej w Bardejowie-Zdroju
49°19′48,7″N 21°15′59,2″E/49,330194 21,266444
Strona internetowa

Muzeum Architektury Ludowej w Bardejowie-Zdroju (słow. Múzeum ľudovej architektúry v Bardejovských Kúpeľoch lub Múzeum ľudovej architektúry horného Šariša) – muzeum na wolnym powietrzu typu skansen, znajdujące się w Bardejowie, w historycznym regionie Szarysz w północno-wschodniej Słowacji^[1].

Opis

Muzeum leży na skraju wielkiego parku uzdrowiskowego w Bardejowie-Zdroju, ok. 5 km na północ od centrum miasta Bardejowa. Zostało utworzone w 1965 r. i jest najstarszym tego typu obiektem na terenie Słowacji. Organizacyjnie stanowi część Muzeum Szaryskiego w Bardejowie (słow. Šarišské múzeum v Bardejove). Na obszarze ok. 1,5 ha gromadzi zabytki budownictwa ludowego, głównie drewnianego (łącznie 24 obiekty), oraz inne elementy kultury materialnej związane z Rusinami karpackimi i góralami słowackimi z górnego Szarysza i północnego Zemplina^[1].

Charakterystyka obiektów

W muzeum reprezentowane są 4 grupy obiektów:

1. Drewniane chałupy mieszkalne konstrukcji zrębowej:
   • chałupa łemkowska biednego rolnika ze wsi Frička z 1887 r.;
   • zrębowa, wylepiona gliną i kryta strzechą chałupa biednego rolnika z rusińskiej wsi Hrabova Roztoka z 1896 r.;
   • dom mieszkalny na podmurówce średniozamożnego rolnika ze wsi Petrová z 1896 r.;
   • zrębowa, kryta strzechą chałupa drobnego rolnika ze wsi Malcov z 1899 r.;
   • zrębowa, wylepiona gliną i kryta słomą chałupa rolnika z miejscowości Kračúnovce z końca XIX wieku.
2. Różne budowle gospodarskie:
   • spichlerzyki (słow. sýpky lub sypance) drewniane, zrębowe, na podmurówkach z miejscowości: Petrova, Kračúnovce, Malcov i Andrejova;
   • stodoły zrębowe z miejscowości Hankovce (wieloboczna) i Tarbaj;
   • chlew ze wsi Veľkrop;
   • suszarnia owoców z miejscowości Buclovany;
   • pasieka z drewnianymi ulami (wśród nich najstarszy datowany ul na Słowacji z 1691 r.);
   • studnia.

• 

  Chata z Hrabovej Roztoki
• 

  Cerkiew z Mikulášovej
• 

  Warsztat z oprzyrządowaniem do wiercenia drewnianych rur wodociągowych

Obiekty techniczne:

1. • unikatowy warsztat z oprzyrządowaniem do wiercenia drewnianych rur wodociągowych, pochodzący z Bardejowa, częściowo z XVIII w., częściowo z 1932 r. (rekonstruowane w 1963 r.);
   • folusz ze wsi Livov do domowego wyrobu sukna z 1888 r., częściowo rekonstruowany w 1948 r.;
   • kuźnia wiejska ze wsi Abrahámovce z lat 30. XX wieku.

Budowle sakralne:

1. • drewniana cerkiew obrządku greckokatolickiego typu bojkowskiego ze wsi Zboj (powiat Humenné) z 1706 r., przewieziona do skansenu w 1967;
   • dzwonnica z bramką ze wsi Nižný Orlík z 1763 r.;
   • dzwonnica z miejscowości Nemcovce;
   • kaplica pod wezwaniem św. Jana Nepomucena z drugiej połowy XVIII w.;
   • greckokatolicka cerkiew ze wsi Mikulášová z 1730 r., rozbudowana w 1837, przewieziona do bardejowskiego uzdrowiska w 1931, zrekonstruowana na terenie skansenu w 2005 roku.

Wszystkie budowle są wyposażone w umeblowanie, sprzęty gospodarskie i narzędzia odpowiednie dla rodzaju i czasu powstania (eksploatowania) obiektu^[1].

Przypisy