Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu

Centrum Szyfrów Enigma
	; Siedziba centrum
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. Święty Marcin 78
Data założenia	25 września 2021
Kierownik	Piotr Bojarski
	Położenie na mapie Poznania Centrum Szyfrów Enigma
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Centrum Szyfrów Enigma
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Centrum Szyfrów Enigma
	52°24′27,56″N 16°55′11,09″E/52,407656 16,919747
	Strona internetowa

Centrum Szyfrów Enigma – placówka z interaktywną ekspozycją multimedialną poświęconą maszynie szyfrującej Enigma i trzem polskim kryptologom: Marianowi Rejewskiemu, Henrykowi Zygalskiemu i Jerzemu Różyckiemu^[1], usytuowana w budynku dawnego Collegium Historicum, obecnie Collegium Martineum na rogu ulic Święty Marcin i Tadeusza Kościuszki w Poznaniu. Pierwotnie budynek pełnił rolę siedziby Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Następnie gmach służył Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza^[2].

Centrum Szyfrów Enigma jest marką Poznańskiego Centrum Dziedzictwa^[3]^[4].

Opis

Centrum jest wspólnym przedsięwzięciem Miasta Poznania i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Realizację budowy powierzono trzem przedsiębiorstwom: Atrem S.A., Firmie Budowlanej Eugeniusza Dota i New Amsterdam Sp. z o.o., które wygrały przetarg na jego budowę, ogłoszony w czerwcu 2019 roku^[5]. Pomysłodawcą stworzenia placówki, którą pierwotnie określano jako Muzeum Enigmy, był dziennikarz radiowy Szymon Mazur^[6].

Budowa centrum realizowana była w ramach Działania 4.4 „Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego” Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020^[7], we współpracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[5]. Placówkę otwarto 25 września 2021 roku^[8]. Kierownikiem centrum jest Piotr Bojarski^[9].

Historia

W miejscu gdzie działa centrum, pierwotnie wznosił się gmach intendentury wojskowej dowództwa V Korpusu Armijnego Cesarstwa Niemieckiego (niem. Königliche Intendantur des V Armeekorps), zbudowany w latach 1843–1847.

Po I wojnie światowej w budynku ulokowano dowództwo 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty^[2]. Część pomieszczeń wykorzystywała poznańska filia wojskowego Biura Szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego^[1], gdzie pracowali trzej kryptolodzy Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki^[5].

Po wybuchu II wojny światowej budynek wykorzystywany był przez armię niemiecką. Po zakończeniu działań wojennych gmach był poważnie uszkodzony i w 1948 roku postanowiono nie odbudowywać zniszczonego budynku, tylko postawić nowy obiekt dla siedziby wojewódzkich władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, która mieściła się tutaj do 1990 roku. Następnie budynek przekazano Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza na potrzeby Wydziału Historycznego^[2], który funkcjonował w nim do 2015 roku, do momentu przeniesienia do Kampusu Morasko^[10].

Projekty

Oprócz stałej wystawy Centrum Szyfrów Enigma, instytucja prowadzi projekt pod tytułem „Rezydencje w CSE”. Celem projektu jest wsparcie rozmaitych twórczych inicjatyw, upamiętniających udział polskich kryptologów w złamaniu szyfru maszyny Enigma.

W ramach projektu kontrabasista, dyrygent i kompozytor Patryk Piłasiewicz prowadzi otwartą interdyscyplinarną pracownię CSE Open Lab. Pokazy artystyczne są organizowane bezpośrednio w przestrzeni ekspozycji stałej Centrum. W pierwszej edycji projektu udział wzięli studenci z Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz studenci Wydziału Informatyki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej.

10 listopada 2021 roku odbyły się pierwsze warsztaty w ramach projektu pod tytułem "Synteza subtraktywna. Architektura dźwięku", 24 listopada odbyły się warsztaty „Odsłuchy. Prezentacje elementów projektu SubRosa". 1 i 8 grudnia 2021 odbyły się próby koncertu rozproszonego "Subrosa" w przestrzeni Mediateki i ekspozycji stałej^[11].

16 grudnia 2021 roku, w przestrzeniach ekspozycji stałej, odbył się koncert rozproszony „Sub Rosa”^[12], zorganizowany z okazji 89. rocznicy złamania szyfru Enigmy przez polskich kryptologów. Wystąpili w nim studenci Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz chór kameralny UAM pod dyrekcją prof. Krzysztofa Szydzisza. Widzowie mieli okazję stać się uczestnikami koncertu, spacerując po ekspozycji i spotykając muzyków, którzy w rożnych przestrzeniach ekspozycji wykonywali utwory zainspirowane historią trzech poznańskich matematyków oraz Centrum Szyfrów Enigma.

Tytuł koncertu „Sub Rosa” z języka łacińskiego oznacza „pod różą”, nawiązując do róży jako starożytnego symbolu tajemnicy^[13].

Galeria

Fragment ekspozycji stałej Centrum Szyfrów Enigma
Fragment ekspozycji stałej
Fragment ekspozycji stałej, replika Bomby Rejewskiego
Dysk Albertiego
Płachty Zygalskiego
Koncert "Sub Rosa"
Widowisko plenerowe 3D na fasadzie budynku Collegium Martineum, podczas otwarcia CS Enigma, zespół Skalpel

Przypisy

↑ ^a ^b Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, www.umww.pl [dostęp 2020-04-05] .
↑ ^a ^b ^c MaciejM. Brzeziński MaciejM., Od Intendentury do Collegium Historicum, Miastopoznaj.pl [dostęp 2020-04-04] (pol.).
↑ Idea Centrum - Centrum Szyfrów Enigma, csenigma.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).
↑ NiceN. IT- NiceN., Centrum Szyfrów ENIGMA | Poznańskie Centrum Dziedzictwa, pcd.poznan.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Poznań/ Rozstrzygnięto przetarg na budowę Centrum Szyfrów Enigma, Nauka w Polsce [dostęp 2020-03-30] (pol.).
↑ Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Powstanie Muzeum Enigmy upamiętniające wkład poznaniaków w złamanie niemieckiego kodu, poznan.tvp.pl [dostęp 2020-10-04] (pol.).
↑ Poddziałanie 4.4.1 Inwestycje w obszarze dziedzictwa kulturowego regionu - Miasto Poznań - Serwis Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 - 2020, wrpo.wielkopolskie.pl [dostęp 2020-07-09] .
↑ Otwarcie Centrum Szyfrów Enigma - Projekt Centrum, www.projektcentrum.pl [dostęp 2021-09-26] .
↑ Administrator stronyA. UAM Administrator stronyA., Niebywałe wyzwanie zawodowe - Piotr Bojarski pokieruje Centrum Szyfrów Enigma - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, amu.edu.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).
↑ Budynek, który wciąga, Życie Uniwersyteckie [dostęp 2020-04-05] (pol.).
↑ Rezydencje w CSE, csenigma.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).
↑ Sub Rosa – koncert, csenigma.pl [dostęp 2022-02-09] (pol.).
↑ Sub Rosa - koncert rozproszony z okazji 89. rocznicy złamania szyfru Enigmy, csenigma.pl [dostęp 2022-02-09] (pol.).

Linki zewnętrzne

[:2-1] Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, www.umww.pl [dostęp 2020-04-05] .

[:1-2] MaciejM. Brzeziński MaciejM., Od Intendentury do Collegium Historicum, Miastopoznaj.pl [dostęp 2020-04-04] (pol.).

[3] Idea Centrum - Centrum Szyfrów Enigma, csenigma.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).

[4] NiceN. IT- NiceN., Centrum Szyfrów ENIGMA | Poznańskie Centrum Dziedzictwa, pcd.poznan.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).

[:0-5] Poznań/ Rozstrzygnięto przetarg na budowę Centrum Szyfrów Enigma, Nauka w Polsce [dostęp 2020-03-30] (pol.).

[:3-6] Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Powstanie Muzeum Enigmy upamiętniające wkład poznaniaków w złamanie niemieckiego kodu, poznan.tvp.pl [dostęp 2020-10-04] (pol.).

[7] Poddziałanie 4.4.1 Inwestycje w obszarze dziedzictwa kulturowego regionu - Miasto Poznań - Serwis Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 - 2020, wrpo.wielkopolskie.pl [dostęp 2020-07-09] .

[8] Otwarcie Centrum Szyfrów Enigma - Projekt Centrum, www.projektcentrum.pl [dostęp 2021-09-26] .

[9] Administrator stronyA. UAM Administrator stronyA., Niebywałe wyzwanie zawodowe - Piotr Bojarski pokieruje Centrum Szyfrów Enigma - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, amu.edu.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).

[10] Budynek, który wciąga, Życie Uniwersyteckie [dostęp 2020-04-05] (pol.).

[11] Rezydencje w CSE, csenigma.pl [dostęp 2022-01-07] (pol.).

[12] Sub Rosa – koncert, csenigma.pl [dostęp 2022-02-09] (pol.).

[13] Sub Rosa - koncert rozproszony z okazji 89. rocznicy złamania szyfru Enigmy, csenigma.pl [dostęp 2022-02-09] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Muzeum Narodowe w Poznaniu	gmach główny (dawniej Galeria Malarstwa i Rzeźby) Muzeum Etnograficzne Muzeum Historii Miasta Poznania Muzeum Instrumentów Muzycznych Muzeum Sztuk Użytkowych Wielkopolskie Muzeum Wojskowe
Muzeum Archeologiczne	Rezerwat Archeologiczny Genius Loci
Wielkopolskie Muzeum Niepodległości	Muzeum Armii Poznań Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 Muzeum Uzbrojenia Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956 Przeciwatomowy Schron dla Władz Miasta Poznania
Biblioteka Raczyńskich	Mieszkanie-Pracownia Kazimiery Iłłakowiczówny Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza Pracownia-Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego Izba Pamięci Jerzego Pertka
Pozostałe biograficzne	Salon Muzyczny-Muzeum Feliksa Nowowiejskiego Gabinet Krzysztofa Skubiszewskiego
Pozostałe techniczne	Izba Pamięci Oddziału Regionalnego PKP PLK Centrum Szyfrów Enigma Muzeum Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Muzeum Farmacji Wielkopolskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej Muzeum Broni Pancernej Muzeum Policji Muzeum Komunikacji Miejskiej Muzeum Unitry Muzeum Instrumentów i Przyrządów Geodezyjnych im. Bolesława Indyka
Inne	Muzeum Archidiecezjalne Muzeum Prowincji św. Franciszka z Asyżu Muzeum Wiedzy o Środowisku Muzeum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Muzeum Ziemi Muzeum Bambrów Poznańskich Makieta Dawnego Poznania Rogalowe Muzeum Poznania Brama Poznania ICHOT Zbiory przyrodnicze Wydziału Biologii UAM Muzeum Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Muzeum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Muzeum Historii Zoo i Lwa
Nieistniejące	Zbiory Sprzętu Ratownictwa Kolejowego (przeniesione do Wolsztyna) Muzeum Motoryzacji

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne