Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
Oddział Muzeum Narodowe w Kielcach
Ilustracja
Muzeum w Oblęgorku (widok frontowy)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Oblęgorek

Data założenia

26 października 1958

Dyrektor

Robert Kotowski; kierownik Łukasz Wojtczak

Położenie na mapie gminy Strawczyn
Mapa konturowa gminy Strawczyn, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku”
Ziemia50°57′26,892″N 20°28′32,477″E/50,957470 20,475688
Strona internetowa

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku – oddział Muzeum Narodowego w Kielcach we wsi Oblęgorek w gminie Strawczyn znajdujące się w dworku (pałacyku) pisarza Henryka Sienkiewicza.

Powstanie muzeum

Aleja lipowa prowadząca do muzeum

Muzeum powstało 26 października 1958 roku z inicjatywy dzieci pisarza, córki Jadwigi Korniłowicz i syna Henryka Józefa. W roku 1948 zwrócili się oni do ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki aby w dworku tym utworzyć Muzeum Pamiątek po swym ojcu. Propozycja ta zyskała poparcie władz państwowych i przy finansowej pomocy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach oraz Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy i Kraju pomysł ten wszedł w życie. W 1956 roku darczyńcy aktem notarialnym przekazali Skarbowi państwa pałacyk wraz z 2 ha parku[1]. Prace remontowe rozpoczęły się w roku 1957. Duży wkład miał Ryszard Andruszkiewicz, prezes Komitetu Sienkiewiczowskiego działającego przy Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego („Cepelii”) w Poznaniu. Pierwszym kustoszem muzeum została synowa Henryka Sienkiewicza Zuzanna.

Prace przygotowawcze zostały rozpoczęte przez „Cepelię” w Poznaniu i Łodzi. Wykonały one odnowę i renowację mebli i tkanin. Zapłata za te prace pozostała częścią daru dla muzeum. Całościową oprawę wystawy zorganizowała kustosz Muzeum ŚwiętokrzyskiegoAleksandra Dobrowolska[2].

1 stycznia 1976 roku Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku stało się oddziałem Muzeum Narodowego w Kielcach.

Historia

W 1900 roku, z okazji 25-lecia pracy literackiej, dla przyszłego noblisty polskie społeczeństwo zorganizowało zbiórkę na zakup majątku w Oblęgorku i ufundowało go w podziękowaniu za jego pracę. Z tej okazji został utworzony obywatelski komitet, który miał przygotować program dla obchodów jubileuszowych.

Akt notarialny podpisano w Kielcach 18 lipca 1900 roku w obecności radcy Tadeusza Kowalskiego i księdza Zygmunta Chełmickiego, którzy występowali z ramienia komitetu oraz osoby sprzedającej, rejenta Mieczysława Halika. Majątek odkupiono za kwotę 51 249 rubli i 59 kopiejek. Na majątek składało się łącznie 515 mórg, w tym: 240 mórg lasu, 160 mórg pola ornego, 90 mórg łąki oraz park, sad itp. Za pozostałe po wykupieniu majątku środki pochodzące ze zbiórki zakupiono dla pisarza inwentarz (60 sztuk bydła, 6 koni, oraz maszyny i narzędzia rolnicze).

Na tę okoliczność rzeźbiarz Pius Weloński wykonał z białego marmuru popiersie pisarza. Dworek zaprojektowany przez warszawskiego architekta Hugona Kudera zbudowano w 1895, okolice wokół pałacyku, 49 ha ziemi[3] zaprojektował i urządził warszawski ogrodnik Franciszek Szanior. Droga do pałacyku prowadzi przez Czerwoną Bramę a dalej przez aleję lipową.

XIX wieczny dworek zbudowany został w stylu eklektycznym w latach 1900–1902 na terenie starego parku. Od strony frontowej zwieńczony jest charakterystycznym kamiennym husarzem[4]. Nad wejściem umiejscowiony został kamienny herb rodu Sienkiewiczów. Pałacyk powstał na bazie istniejącego już tam myśliwskiego domku rodziny Tarłów (najstarszej części dworku), zwanego Tarłówką oraz pawilonu myśliwskiego zbudowanego w 1895 roku przez ówczesnego właściciela rejenta Mieczysława Halika, zwanego dziś Halikówką[5]

Okolice wokół dworku otacza duży park w stylu angielskim, w którym dominują stare dęby i lipy oraz ogród, którym opiekowała się trzecia żona pisarza Maria z rodziny Babskich i córka Dzinia.

Uroczystość wręczenia pisarzowi aktu notarialnego wraz z całą, 4-tomową dokumentacją odbyła się w czasie jubileuszowych obchodów w dniu 22 grudnia 1900 roku. W podziękowaniu Henryk Sienkiewicz powiedział:

...Tę pracę moją kraj wynagradza... Z serca wyrywa mi się tylko okrzyk: Dzięki krajowi, dzięki wam panowie z Komitetu...[6]

W roku 1935 w Oblęgorku został odnaleziony testament Henryka Sienkiewicza[7].

Okres pobytu pisarza

Oblęgorek oczarował mnie zupełnie. Mało jest w Królestwie wiosek tak pięknie położonych...[8]

Do dworku Henryk Sienkiewicz przybył w maju 1902 roku, ruchomości zostały sprowadzone 9 czerwca. Używał go głównie jako miejsce letniego wypoczynku i pracy (na czas nieobecności pisarza dworkiem opiekował się Adam Popławski ze wsi Promnik). W tym okresie Henryk Sienkiewicz pracował m.in. nad powieściami W pustyni i w puszczy, Na polu chwały, jak i nowelą Dwie łąki (1903). W dworku przebywał do jesieni 1914 roku. Opuścił Oblęgorek pod koniec września w wyniku I wojny światowej wyjeżdżając do Szwajcarii drogą przez Kraków i Wiedeń.

Po śmierci pisarza jego żona Maria i syn Henryk Józef zamieszkali na stałe w dworku, gdzie przebywali do 1944 roku. Część zbiorów syn pisarza ukrył wśród mieszkańców Oblęgorka przed Niemcami.

Po zakończeniu II wojny światowej majątek w wyniku nacjonalizacji uległ parcelacji. Dla rodziny po pisarzu pozostawiono pałacyk wraz z 49 ha ziemi[9].

Muzeum

Na parterze odtworzony został wygląd i wystrój pomieszczeń z czasów pobytu pisarza. Znajdują się tu gabinet do pracy, w którym dominuje biurko, oraz obrotowa półka i oszklona biblioteka z książkami, na ścianach ozdobą są rodzinne portrety. Salon dla gości z okrągłym stołem i krzesłami przywiezionymi z mieszkania w Warszawie, w rogu umiejscowiony został stolik, przy którym pisarz grywał z gośćmi w karty, na ścianach wiszą płótna różnych malarzy. Pozostałe pomieszczenia to jadalnia[10], palarnia[11] i sypialnia[12]. Otwarcie dla zwiedzających sypialni nastąpiło w roku 1974[13]. Przy jej rekonstrukcji pomocne okazały się uwagi gospodyni pisarza Marii Lutówny oraz synowej – Zuzanny[13].

Na piętrze ulokowano ekspozycje poświęcone pisarzowi. Wcześniej zajmowane przez dzieci, obecnie zgromadzone są zbiory biograficzno-literackie. Wystawione tam zostały m.in. dzieła tłumaczone na wiele języków oraz listy i pamiątki osobiste.

W 2007 roku wnuczka po pisarzu Maria Korniłowicz przekazała w testamencie ponad 350 eksponatów wzbogacając muzeum o rodzinne pamiątki, z których większość z nich pozostała w Oblęgorku[14] powiększając liczbę eksponatów.

Wybrane dzieła ze zbiorów muzeum

Działalność muzeum

Muzeum jest organizatorem licznych koncertów, wystaw czasowych, sesji naukowych oraz plenerów malarskich mających na celu popularyzację wiedzy o życiu i twórczości Sienkiewicza. Placówka posiada bogatą ofertę lekcji muzealnych skierowaną do wszystkich grup wiekowych. Jedną z takich wystaw była wystawa Zbigniewa Szczepanka, którego prace – akwarele 14 obrazów z zamkami które zostały opisane w dziełach Sienkiewicza (Trylogia- Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski oraz Krzyżacy)[15].

Na jubileusz 50-lecia powstania muzeum został wydany okolicznościowy album Oblęgorek, okolicznościowe karty i znaczki[16].

Ekspozycje stałe:

  • Jubileusz 25-lecia pracy pisarskiej
  • Henryk Sienkiewicz w Oblęgorku
  • Henryk Sienkiewicz – działacz społeczno-polityczny w kraju i za granicą

Imprezą cykliczną stały się „Wieczory u Pana Henryka” wspierane przez gminę Strawczyn[17].

Kierownikiem Pałacyku Henryka Sienkiewicza jest Łukasz Wojtczak[18].

Zabytek

Zespół pałacyku Henryka Sienkiewicza, obejmujący pałacyk oraz park z przełomu XIX/XX w., został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.465/1-2 z 17.12.1957, z 24.04.1958, z 28.10.1971 i z 30.05.1972)[19].

Zobacz też

Przypisy

  1. List posła Andrzeja Słomskiego do prezesa Rady Ministrów.
  2. Słowo Ludu. slowoludu.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-17)]..
  3. Muzeum Narodowe w Kielcach.
  4. Zdjęcie husarza na dachu.
  5. Wiadomości Polska.pl + źródła. wiadomosci.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-12)]..
  6. Źródła.
  7. Nowiny. Testament Henryka Sienkiewicza. „Gazeta Świąteczna”. 38 (2851), s. 3, 22 września 1935. 
  8. Fragment listu H. Sienkiewicza do Wandy Ulanowskiej z dnia 30 sierpnia 1910 r.
  9. W oparciu o Dokumenty Google.
  10. Zdjęcie jadalni.
  11. Zdjęcie palarni.
  12. Zdjęcie sypialni.
  13. a b Wiadomości.Polska.pl. wiadomosci.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-12)]..
  14. Wiadomości Wp.pl. ksiazki.wp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-04)]..
  15. Zamki na Kresach w akwarelach Zbigniewa Szczepanka.
  16. Kultura echodnie.eu.
  17. Muz. H. Sienkiewicza.
  18. Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Kontakt, Muzeum Narodowego w Kielcach [dostęp 2019-05-22].
  19. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 31 [dostęp 2015-11-16].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Kielce County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kielce County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.08 N
  • S: 50.52 N
  • W: 20.08 E
  • E: 21.21 E
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Władysław Czachórski - Portret Jadwigi Sienkiewiczówny 1901.jpg
Portret Jadwigi Sienkiewiczówny. (Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku)
Jacek Malczewski - Henryk Józef Sienkiewicz 1906.jpg
Portret Henryka Józefa Sienkiewicza (1882-1959), syna pisarza (Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku).
Oblęgorek 001.jpg
Autor: Ptasiek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Aleja lipowa prowadząca do muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
Piotr Stachiewicz - Helena.jpg
Helena (Ogniem i mieczem)
Kazimierz Mordasewicz - Henryk Józef Sienkiewicz.jpg
Portret Henryka Józefa Sienkiewicza (1882-1959), syna pisarza (Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku)