Muzeum Hutnictwa w Chorzowie

Muzeum Hutnictwa
w Chorzowie
Ilustracja
Siedziba muzeum (2022)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Chorzów

Adres

ul. Metalowców 4a

Data założenia

2019

Dyrektor

Adam Kowalski

Oddziały

Oddział Historii Miasta i Regionu

Położenie na mapie Chorzowa
Mapa konturowa Chorzowa, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Muzeum Hutnictwaw Chorzowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Hutnictwaw Chorzowie”
Ziemia50°18′14,2″N 18°57′29,1″E/50,303944 18,958083
Strona internetowa

Muzeum Hutnictwa w Chorzowiemuzeum w Chorzowie założone w 2019 roku, pierwsze tego typu muzeum w Polsce w pełni przeznaczone dziedzictwu materialnemu oraz niematerialnemu hutnictwa żelaza i stali[1] w kontekście Chorzowa i Śląska, prezentujące je na tle przemian gospodarczych, cywilizacyjnych oraz kulturowych regionu, kraju i Europy.

Historia

W 2010 roku miasto Chorzów zakupiło zabytkową halę byłej elektrowni Huty Kościuszko od Banku Handlowego w Warszawie. W gronie ówczesnych władz samorządowych pojawił się pomysł, by to właśnie w ponad stuletniej hali, ulokowanej przy ul. Metalowców, powołać pierwsze w Polsce muzeum skupione tematycznie na zagadnieniu przemysłu hutniczego żelaza i stali. Zabytkowy obiekt został zabezpieczony, przeprowadzono także remont dachu. Dawna elektrownia stała się wówczas miejscem wielu wydarzeń, m.in. wystawy World Press Photo, Industriady - Święta Szlaku Zabytków Techniki, Metropolitalnej Nocy Teatrów[2]. W latach 2013–2017 funkcjonowały zespoły ds. utworzenia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, powoływane przez prezydenta miasta Chorzowa. W 2017 r. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu oraz samorząd Chorzowa stały się beneficjentami dotacji ze środków Unii Europejskiej, przeznaczonej na realizację partnerskiego projektu „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska”[3]. Pozyskane fundusze zabezpieczyły przyszłe prace remontowo-budowlane związane z powstaniem przyszłej siedziby Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. W 2018 roku prezydent Chorzowa Andrzej Kotala ustanowił Radę Programową przyszłego Muzeum Hutnictwa[4]. W 2019 roku miasto Chorzów powołało do życia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji), którego zespół pracuje nad opracowaniem i pozyskaniem zbiorów dotyczących chorzowskiego hutnictwa, organizacją przyszłego muzeum oraz stworzeniem wystawy stałej. Trwają obecnie prace budowlane i remontowe, które obejmują budynek oraz tereny wokół byłej elektrowni. Oficjalne otwarcie Muzeum Hutnictwa miało miejsce 26 listopada 2021[5]. Od 1 października 2019 r. funkcję dyrektora Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji) pełni Adam Kowalski[6].

Wystawa stała

Na wystawie stałej Muzeum Hutnictwa w Chorzowie[7] zobaczyć będzie można pamiątki oraz obiekty związane z funkcjonowaniem Huty Kościuszko i Huty Batory, przekazane przez byłych pracowników zakładów (izby pamięci) i pochodzące ze zbiórek publicznych. W hali prezentowane będą maszyny hutnicze:

  • prostownica stemplowa do prostowania szyn wąskotorowych, wybudowana przez firmę Otto Froriep Rheydt w 1897, działała w Hucie Królewskiej do 2015[7].
  • młot parowy przeznaczony do kucia swobodnego, wykonany przez firmę G. Brinkmann & Co. z Witten w 1898, działał w kuźni Huty Batory do 2013. Posiada stojak, płytę fundamentową i korpus cylindra odlane z żeliwa. Trzon tłokowy i tłok wykonane są jako monolit z jednego kawałka stali. Pierwotnie napędzany parą, w okresie późniejszym sprężonym powietrzem. Młot waży 34 000 kg i potrafi wykonywać 145 uderzeń na minutę[7].
  • młot parowo-powietrzny,
  • młot mostowy z 1907 przeznaczony do kucia swobodnego. Wykonany ze stali oraz z żeliwa. Składa się z dwóch ustawionych pionowo walców ze zwiniętej blachy stalowej, na nich umieszczona jest poprzeczna belka stalowa do której przymocowany jest żeliwny cylinder z tłokiem poruszającym babę. Siłę uderzenia młota reguluje system dźwigni. Przy młocie znajduje się żuraw obrotowy umożliwiający umieszczanie pod młotem dużych i ciężkich elementów stalowych[7].
  • prasa mimośrodowa z 1955, wykonana w Warszawie w Fabryce Pras i Młotów. Napędzana silnikiem elektrycznym, sterowana ręcznie lub automatycznie[7].
  • młot sprężarkowy Beche przeznaczony do kucia swobodnego, napędzany silnikiem elektrycznym. Korpus młota i płyta fundamentowa wykonane z żeliwa[7].
  • fragment zespołu walcowniczego wraz z zespołem napędowym przeznaczonego do walcowania prętów. Wybudowany w 1874 dla walcowni bruzdowej Huty Batory[7].

26 maja 2020 r. Muzeum Hutnictwa w Chorzowie zainicjowało projekt “Mów mi huto”[8], mający na celu realizację wywiadów z byłymi pracownikami śląskich zakładów hutniczych. Sporządzone nagrania posłużą jako część wystawy stałej muzeum oraz stanowić będą archiwum wspomnień hutników.

Działalność

Zgodnie ze statutem Muzeum Hutnictwa w Chorzowie prowadzić ma działalność przez:

  • gromadzenie zabytków, dzieł sztuki i materiałów dokumentacyjnych, stanowiących dziedzictwo materialne i niematerialne, w statutowo określonym zakresie, pozyskiwanych w drodze zakupów, darowizn, zapisów, depozytów, wymiany;
  • zwiększenie zainteresowania społeczeństwa przemysłem hutniczym i popularyzowanie jego historii;
  • inwentaryzowanie, katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów oraz materiałów dokumentacyjnych;
  • przechowywanie zgromadzonych zbiorów, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;
  • zabezpieczenie i konserwację zbiorów;
  • urządzanie wystaw stałych i czasowych;
  • prowadzenie działalności edukacyjnej;
  • organizowanie lub współorganizowanie zjazdów, konferencji, seminariów, spotkań i uroczystości związanych z zakresem działalności muzeum;
  • popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;
  • udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;
  • zapewnienie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;
  • prowadzenie działalności wydawniczej, w tym publikowanie i rozpowszechnianie katalogów, przewodników wystaw, materiałów informacyjnych z zakresu działalności muzeum oraz wydawnictw naukowych;
  • promowanie Miasta Chorzów jako miejsca związanego z przemysłem hutniczym;
  • współpracę z polskimi i zagranicznymi muzeami, administracją rządową i samorządową, instytucjami kultury, polskimi i zagranicznymi instytutami naukowo-badawczymi, organizacjami pozarządowymi, a także innymi osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej oraz osobami fizycznymi[9].

Muzeum gromadzić ma:

  • maszyny i urządzenia techniczne z zakresu hutnictwa, energetyki i innych gałęzi przemysłu;
  • zabytkowe obiekty techniczne;
  • modele obiektów, maszyn i urządzeń technicznych;
  • produkty, wyroby techniczne i rzemieślnicze występujące w różnych gałęziach gospodarki, w tym w przemyśle, budownictwie, usługach, gospodarstwach domowych;
  • zbiory artystyczne dokumentujące historię i tradycję przemysłu lub z niej czerpiące, jak: malarstwo, rzeźbę, rysunek, grafikę, plakat, fotografię, wzornictwo;
  • materiały ikonograficzne i dokumentacyjne, w tym mapy, ryciny, rysunki i projekty techniczne, dokumenty zakładowe;
  • zbiory geologiczne reprezentujące bazę surowcową przemysłu[9].

Galeria

Przypisy

  1. Maciej Poloczek, Utworzono Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. To pierwsza taka instytucja w Polsce - Chorzów informacje, mojchorzow.pl [dostęp 2020-05-27].
  2. Chorzów: prace nad muzeum hutnictwa od wiosny przyszłego roku - netTG.pl – Gospodarka - Ludzie, nettg.pl [dostęp 2020-05-27] (ang.).
  3. Muzeum Górnictwa Węglowego pozyskało kolejną dotację, www.sztolnialuiza.pl [dostęp 2020-05-27].
  4. BIP Urzędu Miasta Chorzów - zarządzenie w sprawie powołania Rady Programowej Muzeum, bip.chorzow.eu, 2018 [dostęp 2020-05-27].
  5. Martyna Urban: Muzeum Hutnictwa w Chorzowie zostało oficjalnie otwarte. Zdjęcia z historycznego obiektu zachwycają. NaszeMiasto Chorzów, 2021-11-26. [dostęp 2022-02-23].
  6. BIP Urzędu Miasta Chorzów- zarządzenie w sprawie powołania dyrektora Muzeum, bip.chorzow.eu, 2019 [dostęp 2020-05-27].
  7. a b c d e f g Wystawa stała - Muzeum Chorzów, www.muzeum.chorzow.pl [dostęp 2020-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-28].
  8. Mów mi huto – Muzeum Chorzów, www.muzeum.chorzow.pl [dostęp 2020-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-29].
  9. a b STATUT JEDNOSTKI - BIP, muzeumhutnictwa.bip.chorzow.eu [dostęp 2020-05-27].

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Wzlot 2022 Chorzów Rzuwig 09.jpg
Autor: Leszek Bąk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wiosenny Zlot Wikimedian 2022 w Chorzowie
Chorzów location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Chorzów, Poland
Ta mapa of Chorzów została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Wzlot 2022 Chorzów MH 06.jpg
Autor: Marcello002, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzlot 2022 Chorzów Muzeum Hutnictwa
Wzlot 2022 Chorzów Rzuwig 30.jpg
Autor: Leszek Bąk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wiosenny Zlot Wikimedian 2022 w Chorzowie
Chorzów Muzeum Hutnictwa exterior 2022 3.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Chorzów, Muzeum Hutnictwa
Wzlot 2022 Chorzów Rzuwig 02.jpg
Autor: Leszek Bąk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wiosenny Zlot Wikimedian 2022 w Chorzowie
Chorzów Muzeum Hutnictwa power plant exterior 2022 2.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Chorzów, Muzeum Hutnictwa, hala elektrowni
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.jpg
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie
Hala dawnej elektrowni Huty Królewskiej 10.JPG
Autor: Polar123, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Chorzów, ul. Metalowców - hala dawnej elektrowni Huty Królewskiej