Muzeum Parafialne w Grybowie

Muzeum Parafialne w Grybowie

Oddział Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie
Państwo	Polska
Miejscowość	Grybów
Adres	Kościelna 3
Data założenia	lata 30. XX wieku
Zakres zbiorów	sztuka sakralna, przedmioty liturgiczne
Dyrektor	ks. Ryszard Sorota
Położenie na mapie Grybowa Muzeum Parafialne w Grybowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Muzeum Parafialne w Grybowie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Muzeum Parafialne w Grybowie
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Muzeum Parafialne w Grybowie
49°37′32″N 20°56′44″E/49,625556 20,945556

Muzeum Parafialne w Grybowie – mieści się w budynku drewnianej plebanii zbudowanej w 1699 roku i jest filią tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego.

Historia Muzeum Parafialnego

Muzeum parafialne powstało staraniem ks. Jana Solaka (+ 1961), proboszcza grybowskiej parafii, jako miejsce eksponowania wyposażenia z rozebranego w 1908 parafialnego kościoła. Po II wojnie światowej zbiory zostały uzupełnione o eksponaty z synagogi grybowskiej, okolicznych cerkwi oraz ocalałe ze spalonego w 1945 roku drewnianego kościoła świętego Bernardyna. O rozwój Muzeum troszczył się przez długie lata następny proboszcz - ks. Adam Kaźmierczyk (+2004)^[1], będąc jednocześnie jego kustoszem. W 1962 roku został opracowany katalog zbiorów, a w 1970 roku budynek plebanii został wpisany do rejestru zabytków. W 2006 urząd Proboszcza parafii św. Katarzyny w Grybowie, a wraz z nim troskę o Muzeum Parafialane przejął ks. Ryszard Sorota. Podjęto podstawowe prace zabezpieczające przy budynku „starej plebanii”. Zbiory muzealne zostały rozmieszczone w odpowiednio przygotowanych i doświetlonych pomieszczeniach. W 2009 do kolejnego z pomieszczeń, przylegającego do muzeum, została przeniesiona Biblioteka Parafialna^[2].

Ekspozycja

Rolę muzeum pełni zachodnia część budynku. Znajduje się tu kolekcja dawnego malarstwa i rzeźby, zbiór zabytków rzemiosła artystycznego i piśmiennictwa, nie tylko z kościołów katolickich, ale również z obiektów greckokatolickich i judaistycznych.

Do najcenniejszych eksponatów należy z pewnością gotyckie (ok. 1450), malowane na desce przedstawienie św. Zofii z trzema córkami, wykonane przez nieznany warsztat z Małopolski oraz późnogotycki obraz Świętej Rodziny z przełomu XV i XVI w. (obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie). Cenne są też dwa trójkątne zwieńczenia nie zachowanego ołtarza tryptykowego z popiersiami proroków Daniela oraz Zachariasza z około 1460 roku.

Znaczną część zbiorów stanowią ikony z łemkowskich cerkwi, najstarsze z XVIII w. (św. Jerzy, św. Michał Archanioł, Chrystus Pantokrator, Matka Boska z Dzieciątkiem), inne z następnego stulecia (fragmenty ikonostasu). Największą część kolekcji stanowią dzieła pochodzące z grybowskich kościołów: późnobarokowe obrazy św. Katarzyny i Męczeństwo św. Andrzeja, figurka św. Jana Nepomucena z 2 poł. XVIII w.^[3].

Muzeum posiada także starodruki, np. księgi liturgiczne z XVII i XVIII w., ewangeliarze cerkiewne z początku XIX wieku oraz pergaminowy dokument królewski z 1724 adresowany do rzemieślników grybowskich z własnoręcznym podpisem króla Augusta II Mocnego^[4]. Wśród eksponatów znajduje się również unikatowy, ponad 200-letni zwój Tory, który grybowscy Żydzi oddali miejscowym księżom na przechowanie, nim Niemcy wywieźli ich do ośrodków zagłady^[5].

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• Gurba S., Pedagogiczna rola muzeów kościelnych na wybranych przykładach działań Muzeum Parafialnego w Grybowie, „Pedagogika Katolicka” 15(2014)2, s. 99-110. ISSN 1898-3685 dostęp on-line
• JózefJ. Skrabski JózefJ., Kościoły Grybowa. Monografia historyczno-artystyczna, Kraków: Studio Wydawnicze DodoEditor, 2010, ISBN 978-83-928734-4-0, OCLC 750585077 .
• Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, t. III, red. D. Quirini Popławska, Kraków 1995. ISBN 83-7052-235-1
• http://www.grybow.parafia.info.pl/?p=main&what=49
• Zmarł ks. Prałat Adam Kaźmierczyk, „Kurier Grybowski” 1/24(2004)5, s. 2-3. ISSN 1509-670X