Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopju

Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopju Музеј на современата уметност
Budynek muzeum
Państwo	Macedonia Północna
Miejscowość	Skopje
Adres	Samoilova bb Skopje, 1000
Data założenia	11 lutego 1964
Zakres zbiorów	sztuka współczesna
Powierzchnia ekspozycji	5000 m²
Dyrektor	Mira Gacina
Położenie na mapie Macedonii Północnej Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopju
42°00′14,04″N 21°25′58,08″E/42,003900 21,432800
Strona internetowa

Wnętrze muzeum

Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopju (mac. Музеј на современата уметност) – muzeum założone w Skopju, w 1964 roku, po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło miasto rok wcześniej. Projekt budynku opracowali polscy architekci (Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki) z warszawskiej grupy zwanej Tygrysy.

Historia

26 lipca 1963 roku w Skopju miało miejsce trzęsienie ziemi, które zniszczyło 75% zabudowy miasta^[1]. Polska postanowiła, w ramach pomocy, sfinansować projekt architektoniczny dowolnego budynku użyteczności publicznej. Władze Skopje poprosiły o projekt Muzeum Sztuki Współczesnej, ponieważ miasto otrzymało w formie darów dzieła ponad 1900 artystów z 66 krajów. Zbiorami opiekowało się założone 11 lutego 1964 roku Muzeum Sztuki Współczesnej nieposiadające stałej siedziby^[2]. Pierwszym dyrektorem muzeum w latach 1964–1976 był Boris Petkovski^[3].

W budynku postanowiono umieścić zbiory podarowane przez państwa z całego świata. 9 stycznia 1966 roku SARP ogłosiło konkurs na projekt gmachu. Dla rozstrzygnięcia konkursu powołano jury konkursu w skład którego weszli architekci: Roman Szymborski jako przewodniczący, Jerzy Romański, Janusz Cierpiński, Jerzy Hryniewiecki, Zbigniew Ihnatowicz, Czesław Kotela oraz zastępcy Bogusław Karczewski i Jerzy Kowarski, którzy z powodu dużej liczby zgłoszonych prac zostali włączeni do zespołu jako pełnoprawni członkowie. W pracach jury konkursowego wzięło udział (bez prawa głosu) dwóch przedstawicieli Rady Narodowej Skopje: Dragoljub Stavrev i Boris Petkovski^[4]. W maju 1966 roku, spośród 89 nadesłanych prac, wybrano projekt autorstwa Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego. Architekci nadzorowali również budowę gmachu na miejscu, w Skopju. Rozpoczęte w lutym 1969 roku prace ukończono w 1970 roku. Muzeum zostało otwarte 1 listopada 1970 roku. Był to jeden z pierwszych gmachów użyteczności publicznej oddany do użytku w zniszczonym trzęsieniem ziemi mieście^[5].

Zbiory

Pierwsze dzieła sztuki podarował Skopju włoski malarz Giuseppe Santomaso oraz niemiecki grafik HAP Grieshaber. Petar Lubarda podarował wszystkie swoje prace, które były prezentowane na wystawie zorganizowanej w Jugosławii jesienią 1963 roku. Na zjeździe w Nowym Jorku Międzynarodowe Stowarzyszenie Sztuk Plastycznych (AIAP) zaapelowało do twórców z całego świata o przekazywanie dzieł do Skopje, aby w ten sposób zachęcić do odbudowy miasta^[5]. W zbiorach znalazły się między innymi grafiki Pabla Picassa^[6].

Kolekcja dzieł polskich artystów

W 2014 roku muzeum, z okazji otwarcia po kilkuletnim remoncie oraz 50. rocznicy powstania, wydało nowy katalog zbiorów, który przesłano również do ambasady RP w Skopju. Ówczesny ambasador i jego żona Kinga Nettmann-Multanowska odkryli, że muzeum posiada znaczną kolekcję dzieł polskich twórców. Po zbadaniu przez polskich historyków sztuki okazało się, że muzeum posiada zbiór 200 dzieł podarowanych przez 135 polskich artystów, m.in. Jana Cybisa, Jana Tarasina, Jerzego Nowosielskiego i Tadeusza Kantora^[7].

W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że prace polskich artystów trafiły do Macedonii w kilku transzach. Pierwsze dzieła przekazano po apelu AIAP. Wysyłanie kolejnych w latach 1965–1967 było związane z wizytami w Jugosławii premiera Józefa Cyrankiewicza i I sekretarza PZPR Władysława Gomułki. Kolejne prace dotarły do Skopja w listopadzie 1965 roku, dalsze w czerwcu i lipcu 1966 roku, a potem w grudniu 1967 roku. Część dzieł artyści przekazali muzeum podczas prywatnych wizyt w Macedonii^[8].

Część zbiorów (70 obrazów, rzeźb, rysunków i grafik) zgromadzonych w Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopju pokazano w 2019 roku w krakowskim Międzynarodowym Centrum Kultury na wystawie Skopje. Miasto, architektura i sztuka solidarności^[9].

Opis

Budynek muzeum ma kubaturę około 34 000 m³, w tym magazyny zajmują około 9000 m³. W przyziemiu i na niskim parterze znalazły się pracownie muzealne, magazyny, skarbiec oraz cała infrastruktura techniczna (m.in. garaże, kotłownia). Na parterze, obok hallu, umieszczono szatnię, bufet z tarasem, łazienki oraz salę wystaw stałych (520 m²) z możliwością połączenia jej z ekspozycją w plenerze. Na pierwszym piętrze znalazła się sala wystaw stałych (1500 m²) oraz mniejsza z przeznaczeniem na wystawy czasowe (430 m²). Umieszczono tam również bibliotekę, archiwum i biura. Ponadto wystawy czasowe mogą być urządzane w łączniku. W budynek wyposażono również w salę odczytowo-kinową (160 m²) i konferencyjną (30 m²)^[1].

Budynek powstał na planie kwadratu o długości krawędzi równej 42,5 m^[1]. Wzniesiony z żelbetu jest zabezpieczony przed ruchami sejsmicznymi. Większość ścian jest betonowa, przy czym zewnętrzne ściany zostały pokryte białym marmurem. Marmurowe posadzki ułożono na parterze, a na piętrze podłogi pokrywa tkanina igelitowa^[10].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa muzeum