Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego
Ilustracja
Pałac Tyszkiewiczów, siedziba muzeum
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Krakowskie Przedmieście 32
00-927 Warszawa

Data założenia

1980

Wielkość zbiorów

1000[1]

Dyrektor

dr hab. Hubert Kowalski

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego”
Ziemia52°14′25″N 21°01′00″E/52,240278 21,016667
Strona internetowa

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego – muzeum uczelniane w Warszawie, którego celem jest gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie obiektów związanych z dziejami Uniwersytetu Warszawskiego oraz popularyzowanie wiedzy o jego dokonaniach, wykładowcach i absolwentach. Ma siedzibę w pałacu Tyszkiewiczów przy ul. Krakowskie Przedmieście 32.

Historia

Muzeum odwołuje się do tradycji gabinetów naukowych i kolekcji artystycznych, organizowanych na potrzeby planowanego Uniwersytetu Warszawskiego (zał. 1816). W 1809 roku zainicjowano kupowanie dzieł z dawnych zbiorów króla Stanisława Augusta, a w roku 1817 - już po powołaniu nowej uczelni edyktem króla Aleksandra I - utworzono Wydział Nauk i Sztuk Pięknych wraz z jego muzeum. Przez pierwsze lata działalności mieściło się ono w Pałacu Kazimierzowskim. W 1820 roku zostało ulokowane w gmachu obecnego Wydziału Historycznego (stąd nazwa - Gmach Pomuzealny). W jego najpiękniejszym wnętrzu - Sali Kolumnowej - prezentowano odlewy gipsowe najwybitniejszych dzieł rzeźby antycznej i renesansowej. Nie udało się utworzyć planowanej galerii malarstwa, ale w przeznaczonej dla niej sali na pierwszym piętrze gmachu zorganizowano Gabinet Zoologiczny. Muzeum w tym kształcie przetrwało do 1831, kiedy w wyniku represji po powstaniu listopadowym władze rosyjskie zamknęły Uniwersytet Warszawski, a najcenniejsze zbiory skonfiskowano i jako łup wojenny wywieziono do Rosji.

Gabinet Wzorów Gipsowych oraz Gabinet Zoologiczny znajdujące się dalej w Gmachu Pomuzealnym działały także po zamknięciu uczelni pod opieką Dyrekcji Gabinetów Naukowych, która roztaczała opiekę nad pozostałymi kolekcjami uniwersyteckimi. W II połowie XIX w. podjęto próby ustanowienia na stałe instytucji muzealnej wykorzystującej dawne zbiory uniwersyteckie. W 1862 powołane zostało Muzeum Sztuk Pięknych, które było ściśle powiązane ze Szkołą Główną Warszawską mieszczącą się w budynkach dawnego uniwersytetu. Muzeum przejęło także część dawnych uniwersyteckich zbiorów z zamiarem ich powiększania i eksponowania[2]. W 1875 roku z powodu braku własnych pomieszczeń Muzeum Sztuk Pięknych zwróciło uniwersytetowi cały zbiór, gdzie pozostał aż do wybuchu II wojny światowej[3].

W 1869 r. podbibliotekarz Hipolit Skimborowicz urządził Muzeum Starożytności w Pałacu Kazimierzowskim. W muzeum prezentowane były obiekty z uniwersyteckich zbiorów związane tematycznie ze starożytnością, znaleziska archeologiczne, pamiątki historyczne i okazy etnograficzne, m.in. popiersia, modele architektoniczne i mumie egipskie[4]. Rozwój muzeum zahamowały zmiany instytucjonalne. Władze rosyjskie rozwiązały Szkołę Główną w 1869 r., a na jej miejsce powołały Cesarski Uniwersytet Warszawski. Muzeum Starożytności zostało w 1871 r. przemianowane na Gabinet Starożytności[5], a następnie Gabinet Archeologiczny[6]. Poszczególne jednostki Uniwersytetu posiadały różne zbiory o charakterze dydaktyczno-muzealnym, olbrzymią kolekcję minerałów w Gabinecie Mineralogicznym[7], czy wspomniane wcześniej kolekcję odlewów gipsowych i zoologiczną. Zbiory te służyły następnie Uniwersytetowi Warszawskiemu w okresie międzywojennym.

Działalność

W 1980 r. muzeum uniwersyteckie otrzymało współczesną formę instytucjonalną. Początkowo zbiory eksponowane były w Pałacu Kazimierzowskim. W 2000 roku przeniesiono je do klasycystycznego pałacu Tyszkiewiczów przy Krakowskim Przedmieściu 32. Po remoncie budynku, od stycznia 2015 roku, w Sali Stołowej dostępna jest wystawa stała „Orzeł i pięć gwiazd Uniwersytetu. Wystawa z okazji jubileuszu 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego poświęcona narodzinom uczelni”[8]. Poza pałacem Tyszkiewiczów czasowe ekspozycje prezentowane są regularnie w holu budynku Starej Biblioteki UW. Najważniejsze wystawy czasowe:

  • Perła architektury Warszawy. Sala Kolumnowa – wczoraj – dziś – jutro (2012)[9]
  • Michał Anioł w Warszawie. Poetyka rysunku i odlewu gipsowego (2012)[10]
  • Uratowane z Potopu. Wisła 1655-1906-2009 - Interdyscyplinarne badania dna rzeki (2013)[11]
  • Krybar w powstaniu warszawskim (2014)[12]
  • W kręgu Quo Vadis (2017)[13]
  • Powrót orła. Rola Uniwersytetu Warszawskiego w budowaniu polskiej państwowości (1915-1921) (2018)[14]
  • Kolekcja DNA. Dwieście lat Gabinetu Zoologicznego UW (2018)[15]

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego organizuje coroczne Imieniny Chopina. Prowadzi spacery po zabytkowym kampusie przy Krakowskim Przedmieściu, przygotowuje wykłady dotyczące historii uczelni oraz zajmuje się działalnością wydawniczą.

Zbiory

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego posiada kilkanaście tysięcy eksponatów - w tym rzeźby, obrazy, pieczęcie, odznaki, dyplomy, indeksy, medale, insygnia rektorskie i profesorskie, rękopisy, aparaturę naukową oraz inne przedmioty związane z uczelnią i postaciami ją tworzącymi. Część zbiorów udostępniana jest w formie cyfrowej na stronie internetowej[16]. Oddzielny dział Muzeum stanowi archiwum fotografii, na które składa się ponad 10 tysięcy zdjęć, ilustrujących fascynującą i niekiedy dramatyczną historię stołecznej uczelni.

Przypisy

  1. Zbiory. Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2012-03-08].
  2. D. Folga-Januszewska, Uniwersyteckie początki Muzeum Narodowego w Warszawie, w: Ars et educatio. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, J. Miziołek (red.), Warszawa 2003, s. 197-201.
  3. M. Korotaj, T. Mikocki, Odlewy gipsowe rzeźb starożytnych w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach, Wrocław 1989, s. 16.
  4. Muzeum Starożytności w Warszawie, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 100, 27 listopada 1869, s. 264-265.
  5. Warszawa, zbiory Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1869-1915): Muzeum Starożytności Słowiańskich Hipolita Skimborowicza | Muzeum w polskiej kulturze pamięci, muzeumpamieci.umk.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  6. Warszawa, zbiory Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1869-1915): Gabinet archeologiczny | Muzeum w polskiej kulturze pamięci, muzeumpamieci.umk.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  7. Warszawa zbiory Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1869-1915): Gabinet Mineralogiczny | Muzeum w polskiej kulturze pamięci, muzeumpamieci.umk.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  8. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2019-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-16)].
  9. Wystawa "Perła architektury Warszawy. Sala Kolumnowa - wczoraj - dziś - jutro". (22.02-14.03.2012) - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  10. Michał Anioł na Uniwersytecie Warszawskim! - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  11. Wystawa "Uratowane z potopu. Wisła 1655-1906-2009 Interdyscyplinarne badania dna rzeki" - budynek Starej Biblioteki UW 16.05-20.06.2013 - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  12. Wystawa plenerowa "Krybar w Powstaniu Warszawskim", Uniwersytet Warszawski, 1.08-05.09.2014. - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  13. Otwarcie wystawy "W kręgu Quo vadis" - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  14. Wystawa „Powrót Orła. Rola Uniwersytetu Warszawskiego w budowaniu polskiej państwowości (1915-1921)" - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  15. Wystawa "Kolekcja DNA. 200 lat Gabinetu Zoologicznego Uniwersytetu Warszawskiego" - Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, www.muzeum.uw.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  16. MUZEUM UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO – ZBIORY, MUZEUM UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO [dostęp 2019-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Pałac Tyszkiewiczów-Potockich w Warszawie 2019a.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Pałac Tyszkiewiczów (Potockich) w Warszawie