Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu

Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu

Dom z Basztą – siedziba muzeum
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Biecz
Adres	Ulica Węgierska 1 38–340 Biecz
Data założenia	20 grudnia 1953
Dyrektor	dr Paweł Kocańda
Położenie na mapie Biecza Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
Położenie na mapie województwa małopolskiego Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
Położenie na mapie gminy Biecz Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
49°43′52,288″N 21°14′50,467″E/49,731191 21,247352
Strona internetowa

Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu to samorządowa instytucja kultury zlokalizowana w obiektach zabytkowych, w obrębie starówki Biecza.

W roku 1953 z inicjatywy historyków i miłośników Biecza, działających w ramach struktur PTTK powstało Muzeum Regionalne w Bieczu. W gronie organizatorów muzeum byli: magister Marian Chrostowski, profesor gimnazjalny Julian Ruwiński, emerytowany major WP Władysław Tryszczyło, magister Irena Bereś, pełniąca przez jakiś czas funkcję kierowniczą w Muzeum i doktor Tadeusz Ślawski – dyrektor tej placówki w latach 1953–1991.

Początkowo muzeum mieściło się w zabytkowej kamienicy z 1519 i obejmowało trzy działy: historyczny, przyrodniczy i etnograficzny. W roku 1961 po likwidacji oddziału PTTK w Bieczu, muzeum zostało upaństwowione. Przeprowadzono reorganizację placówki i ekspozycje ściśle związano z historią miasta i regionu.

W roku 1978 na cele muzealne przekazano po konserwacji Dom Barianów-Rokickich, tzw. Dom z Basztą. Urządzono nowe ekspozycje z dziedziny aptekarstwa, które nawiązują do pierwotnego przeznaczenia kamienicy. W roku 1990 muzeum powiększyło bazę lokalową o Basztę Kowalską. Obecnie muzeum dysponuje pięcioma obiektami zabytkowymi, a w czterech z nich urządzone są ekspozycje muzealne. Są to: Kromerówka, Dom Barianów-Rokickich, Baszta Radziecka i Baszta Kowalska.

W roku 2003, w 50. rocznicę powstania Muzeum, dokonano zmiany nazwy na Muzeum Ziemi Bieckiej. Dyrektorem Muzeum od roku 1991 do kwietnia 2021 roku była Marta Bartuś, obecnie funkcję tę pełni dr Paweł Kocańda.

Obiekty muzeum

• Kromerówka zlokalizowana jest w renesansowej kamienicy mieszczańskiej z 1519. W kamienicy zachowało się wiele zabytkowych elementów architektonicznych z epoki renesansu. Na parterze renesansowy portal z czasów budowy kamienicy, z datą 1519 oraz znakiem własnościowym bogatej rodziny kupieckiej Chodorów. W XVII wieku kamienica przeszła w posiadanie Jana Januszowicza, wybitnego poety mieszczańskiego z XVII wieku. W roku 1612 kamienica została gruntownie przez niego przebudowana i w tym stanie zachowała się do czasów obecnych.
• Dom z Basztą to zabytkowa kamienica mieszczańska z 1523. W kamienicy tej mieściła się pierwsza na Podkarpaciu apteka, założona w 1557, przez aptekarza Marcina Rokickiego. Kamienica posiada zabytkowe elementy renesansowe, które zostały przywrócone w trakcie prac remontowo-konserwatorskich prowadzonych w latach 1968–1978. Zrekonstruowano wówczas renesansową attykę oraz fryz sgraffitowy zdobiący elewację zewnętrzną budynku. We wnętrzu zachowanych jest wiele renesansowych nadproży, portali oraz zróżnicowany poziomem układ sal. Do kamienicy przylega XIV-wieczna baszta obronna, zwana rajcowską.
• Baszta Kowalska zwana również Plebańską, pochodzi z czasów średniowiecza. W latach 90. XX wieku w znacznym stopniu została zrekonstruowana. Jest częścią integralną średniowiecznych murów obronnych Biecza, obiegających miasto od strony północnej.
• Turma pod wieżą ratuszową to więzienie z czasów średniowiecza, miejsce kaźni. Zlokalizowane jest w przyziemiu XVI-wiecznej wieży ratuszowej. Zachowane autentyczne lochy, na ścianach wyryte kalendarze więźniów.

Wystawy

• Kromerówka – ekspozycje stałe przedstawiają historię miasta i regionu oraz bogatą kulturę materialną i umysłową bieczan. Ważne miejsce zajmują ekspozycje biograficzne poświęcone Marcinowi Kromerowi i Wacławowi Potockiemu.
• Dom z Basztą – wiodącą ekspozycją w tym obiekcie jest Historia aptekarstwa i aptek w Polsce południowo-wschodniej. Ponadto wystawy z dziedziny muzyki, kultury mieszczańskiej i rzemiosła artystycznego. W baszcie rajcowskiej, ekspozycja etnograficzna Rzemiosło Biecza i regionu.
• Baszta Kowalska – galeria malarstwa współczesnego oraz Historia harcerstwa bieckiego w latach 1911-1939.

Bibliografia

• Tadeusz Ślawski: Zarys historii Muzeum w Bieczu//Studia i Materiały Muzeum Okręgowego w Krośnie, T2 (1982), s. 60–84.
• Tadeusz Ślawski: Aspekty historyczno-farmaceutyczne Muzeum Regionalnego w Bieczu// Farm. Pol.-1981, nr 10, str. 553–560.
• Marta Bartuś: 50 Lat Muzeum w Bieczu, Gorlice 2003.