Myczkowce

Myczkowce

wieś
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 Widok ogólny wsi
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
Gmina	Solina
Liczba ludności (2020)	507[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-623[2]
Tablice rejestracyjne	RLS
SIMC	0360550[3]
Położenie na mapie gminy Solina Myczkowce
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Myczkowce
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Myczkowce
Położenie na mapie powiatu leskiego Myczkowce
49°26′14″N 22°24′37″E/49,437222 22,410278

Pola wsi Myczkowce w latach 60.

Kościół - dawna cerkiew

Myczkowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina^[3][4].

Park z miniaturowymi cerkwiami w ośrodku Caritas w Myczkowcach

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 495 osób.^[5]

Historia wsi

Jedna z najstarszych osad w Bieszczadach założona w 1376 roku. Wtedy to starosta sanocki Piotr rozgraniczył dwie sąsiadujące wsie szlacheckie stanowiące własność Oleśki (Olescho): Myczkowce i Terpiczów (dziś Średnią Wieś). Podział zatwierdził król Władysław Jagiełło w 1425 przywilejem królewskim.

W 1436 roku Jan Goligyan w imieniu żony Małgorzaty wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goligyan, przypadłe jej po bracie zm. Janie Kmicie i jego dzieciach z Bachórza, tj. zamek Sobień z wsiami doń należącymi Olszanica, Myczkowce, Rajskie i inne. Spór ten trwał do 1441, kiedy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim. Małgorzata była wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina. Odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do niego należącymi jak Huzele, Myczkowce, Uherce i inne. Nowy prawowity właściciel zastawiał dwukrotnie wieś Myczkowce jako poręczenie za zaciągnięte pożyczki m.in. w latach 1445, 1446, a jego synowie w 1449 i w 1453.

W 1456 Myczkowce wraz z innymi wsiami klucza dóbr sobieńskich znowu zostały najechane i zajęte przez Jana Kmitę z Wiśnicza, kasztelana lwowskiego. Nowi właściciele zajętych dóbr (w tym Myczkowiec) Stanisław, Mikołaj i Jan Kmitowie, bracia z Wiśnicza i synowie Mikołaja z Sobnia dochodzą w sądzie swych praw do dóbr sobieńskiech przypadłych im "sorte vulgariter loszem": tj. zamku Sobień i wsi Lesko, Myczkowce, Uherce, Olszanica i innych.

W 1477 źródła (Archiwum m. Leska) podają wiadomość o "via antiqua Mieczkowska" w Lesku. W 1479 – Jan i Stanisław Kmitowie – dziedzice na Sobieniu – zastawiali wsie Myczkowce i Bóbrkę Piotrowi z Rytarowiec, podkomorzemu sanockiemu. W Myczkowcach był wówczas dwór z folwarkiem, rolami, łąkami i młynem. W 1483 Jan Kmita – dziedzic z Sobienia – zastawił bratu swemu ks. Stanisławowi, kanonikowi sandomierskiemu 4 wsie: Myczkowce, Uherce, Bóbrkę i Solinę za pożyczone 1000 grzywien.

W 1488 roku nowym właścicielem Myczkowiec i wsi klucza sobieńskiego jest Stanisław Kmita, dziedzic z Sobienia. W tym roku Maciej Bal (zm. 1511) podkomorzy sanocki i ks. Piotr Bal (bracia rodzeni) pozwali do sądu tegoż Stanisława Kmitę z pobliskiego zamku Sobień za to, że nie chciał sypać granic między wsiami tam, gdzie ich było brak. W 1489 Stanisław Kmita, kasztelan sanocki zapisał swej żonie Katarzynie, córce Jana Amora z Tarnowa 6000 złotych węgierskich na połowie swych dóbr: tj. zamku Sobień, miasta Leska, wsi Myczkowce, Rajskie i inne.

W latach 1496–1499 Myczkowce dzierżawił szlachcic Andrzej Racławski ożeniony z Elżbietą, córką Mikołaja Tyrawskiego. Od 1500 Kmita wydzierżawił Myczkowce szlacheckiemu małżeństwu Anna i Marcinowi Turskiemu. Odzyskał bowiem – po spłacie długu synowi ks. Jarochny – zastawione Myczkowce, Olszanicę i Stefkową. W 1515 Myczkowce ponownie wróciły do dóbr leskich Kmity Sobieńskiego. W latach 1518–1519 Myczkowce wraz z innymi wsiami stanowiły własność Piotra i Stanisława Kmitów. W 1541 Piotr Kmita zapisał żonie swej Barbarze z Felsztyna, córce Jana Herburta 5000 złotych na dobrach Bachórz i przynależnych, Myczkowcach i innych wsiach w okolicy. Po Kmitach dobra te przeszły w posiadanie Herburtów.

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Myczkowie byli Julian i Eulalia Zatorscy^[6].

W 1858 roku wybudowano ze składek kaplicę mieszczącą obraz cierpiącego Zbawiciela na pamiątkę zniesienia pańszczyzny (w 10 rocznicę).

W 1885 roku według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego – ... wieś należała do parafii rz. – kat. w Uhercach, posiadała cerkiew drewnianą i murowaną kaplicę greckokatolicką należącą do parafii w Bóbrce. W dworze Wiktora Złockiego mieszkały 33 osoby, a w pozostałej części wsi 465. spośród 498 mieszkańców 156 było wyznania rzymskokatolickiego, 291 greckokatolickiego i 51 izraelitów wyznania mojżeszowego^[7].

W marcu 1913 dobra Myczkowce nabyli Eugeniusz i Janina Nowakowie^[8].

Do 1939 roku we wsi znajdował się dwór, którego właścicielem był hr. Klemens Dzieduszycki. Istnieje jeszcze należący do niego spichlerz z XIX w. i kapliczka z 1848 roku.

II wojna światowa

Po klęsce Polski w 1939 roku rzeka San stała się linią graniczną z Niemcami, a Myczkowce znalazły się (do 22 czerwca 1941) pod okupacją sowiecką. Sowieci z tej granicznej miejscowości usunęli inteligencję, wywożąc potencjalnych przywódców antysowieckiego ruchu oporu w głąb ZSRR oraz przeprowadzali przyspieszoną kolektywizację.

Walki z UPA

Już po przejściu frontu wschodniego doszło do kilku napadów Ukraińskiej Powstańczej Armii na tę miejscowość:

• 28 sierpnia 1944 roku banderowcy w czasie napadu na polskie zagrody zamordowali 4 osoby;
• 2 października 1945 roku UPA zaatakowała zwiad konny 34 pp w pobliskiej Bereźnicy Niżnej i spaliła przy tym tę wieś;
• 3 października 1945 roku, dzień później, podczas największego napadu UPA na Myczkowce zamordowano 11 Polaków i podpalono ich domy. Spalono też pobliską Solinę, mordując 15 Polaków;
• 7 października 1945 roku w czasie trzeciego napadu partyzanci UPA zamordowali kolejne 3 osoby i podpalili zabudowania zamieszkane przez Polaków.

Współczesność

W latach 1956–1960 wybudowano zaporę wodną na Sanie u stóp dawnego Grodziska i powstało Jezioro Myczkowskie.

W 1994 roku Caritas diecezji rzeszowskiej przejęła byłe koszary po jednostce wojskowej i ośrodku wypoczynkowym rodzin wojskowych tworząc własny nowoczesny ośrodek wypoczynkowo – rehabilitacyjny. W ośrodku znajduje się kolekcja 140 makiet cerkwi greckokatolickich, prawosławnych i kościołów rzymskokatolickich z Polski, Słowacji i Ukrainy. Jest to część Centrum Kultury Ekumenicznej powstałego z inicjatywy ks. Bogdana Janika^[9].

Znajduje się tu dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej oraz ściana skalna – pomnik przyrody.

W rejestrze NID znajduje się spichlerz z 1 poł. XIX, nr rej.: A-396 z 31.10.1972^[10]

Benedykt Gajewski stworzył publikację pt. Myczkowce. Wieś nad Zalewem Myczkowskim. Zarys monograficzny (2001).

Archeologia

W sezonie archeologicznym 2016-2017 tuż obok kościoła parafialnego pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Myczkowcach podczas prac wykopaliskowych prowadzonych pod kierunkiem doktora Michała Dzika z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego odkryto ślady wcześniejszej osady datowanej wstępnie na okres od X do XII wieku^[11].

Przypisy

Bibliografia

Ta sekcja od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• Bieszczady – Przewodnik. Wydanie ósme aktualizowane. Pruszków 2002.
• Aleksander Fredro; „Trzy po trzy”. Pamiętnik.
• Aleksander Fredro; Bajenda albo opowieść o Kamieniu nad Liskiem.
• Adam Fastnacht; Słownik Historyczno-Geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, część 1, Brzozów 1991; część 2, Brzozów –Wzdów – Rzeszów 1998 i cześć 3, Kraków 2002.
• Stanisław Kłos, Bieszczady – przewodnik. Warszawa 1986.
• Oskar Kolberg; Sanockie – Krośnieńskie cz. I. Dzieła Wszystkie t. 49.

Linki zewnętrzne

• Myczkowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 823 .