Mydłodrzew właściwy
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | mydłodrzewowate |
| Rodzaj | mydłodrzew |
| Gatunek | mydłodrzew właściwy |
| Nazwa systematyczna | |
| Arachis hypogaea Molina Sag. Stor. Nat. Chili 355 1782[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Mydłodrzew właściwy (Quillaja saponaria Molina) – gatunek rośliny z rodziny mydłodrzewowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie rośnie w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego na obszarze od środkowego Chile po Peru[5]. Jest to drzewo rosnące w naturze w różnych siedliskach, a poza tym uprawiane w różnych krajach[6]. Jego kora zawiera 5% saponin[7] i tradycyjnie używana jako substytut mydła, współcześnie od dziesięcioleci jest do wyrobu mydeł piorących, szamponów, jako środek pianotwórczy przy wyrobie gaśnic[5] i w piwowarstwie, emulgator w produktach spożywczych, środek do wyrobu roztworów zwilżających w fotografii[7]. Gatunek wykorzystywany jest także jako surowiec do wyrobu ziołowych leków wykrztuśnych i sadzony jest jako drzewo ozdobne[5].
Duże zapotrzebowanie na surowiec spowodowało ograniczenie zasobów gatunku w naturze[7].
Morfologia
- Pokrój
- Zimozielone drzewa osiągające 15 m w naturze i 10 m w uprawie poza naturalnym zasięgiem. Rośnie też w formie krzewiastej (wielopniowej). Kora gruba, ciemna. Pień może osiągnąć 1 m średnicy[5]. Pędy omszone[6].
- Liście
- Skrętoległe. Blaszka skórzasta, naga, eliptyczna, całobrzega lub z drobnymi, nieregularnymi ząbkami, o długości 2–4 cm i szerokości 1–2,5 cm. Ogonek krótki, do 0,2 cm. Przylistki drobne i szybko odpadające[5][6].
- Kwiaty
- Kwiaty pięciokrotne, białe, o średnicy do 1,5 cm[5].
- Owoce
- Złożone z pięciu pękających skórzastych torebek o średnicy 2,5 cm[5].
Pień
Kwiat
Owoc
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-08-01] (ang.).
- ↑ Quillaja saponaria Molina. W: The Plant List. Version 1.1. [on-line]. 2013. [dostęp 2019-08-01].
- ↑ Arachis hypogaea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Quillaja saponaria. W: Landscape Plants [on-line]. Oregon State University. [dostęp 2019-08-01].
- ↑ a b c Quillaja saponaria Molina. W: Trees and Shrubs Online [on-line]. [dostęp 2019-08-01].
- ↑ a b c Ricardo San Martín, Reinaldo Briones. Industrial uses and sustainable supply of Quillaja saponaria (Rosaceae) saponins. „Economic Botany”. 53, 3, s. 302–311, 1999.
Media użyte na tej stronie
Autor: Pato Novoa from Valparaíso, Chile, Licencja: CC BY 2.0
We estimate the age of the tree based on the diameter of the branch of an outbreak of 24 years is observed at the base of the tree to the right. Accordingly the tree is at least 303 years old, however it is possible that the error is large underestimation because it rings outbreaks are usually much wider than the trunk of an adult tree. The rings can easily be twice wider at the buds on the trunk so that the tree could be 500 years or more
Estimamos la edad del arbol en base al diametro de la rama de un brote de 24 años que se observa en la base del árbol hacia la derecha. De acuerdo a esto el árbol tiene a lo menos 303 años de edad, sin embargo es posible que el error por subestimación sea grande a causa de que los anillos de los brotes normalmente son mas anchos que los del tronco del un árbol adulto. Los anillos pueden ser fácilmente el doble mas anchos en los brotes que en el tronco, de forma tal que el árbol podria tener 500 años o mas..jpg)
Autor: Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada, Licencja: CC BY 2.0
A Quillay pod opens to release its seeds near Curico, Chile.
In context at www.dixpix.ca/sth_cordillera/flora/roses/index.html.jpg)
Autor: Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada, Licencja: CC BY 2.0
The flower of a widely useful Chilean tree known of Soapbark and locally as Quillay.
Seifenbaum. A blühender u. fruchtender Zweig, natürl. Grösse; 1 Blüthe, vergrössert; 2 dieselbe im Längsschnitt, desgl. auf Grund des in Engler u. Prantl befindlichen Baillon'schen Holzschnittes.