Myra

Rzymski teatr w Myrze, w głębi na zboczu góry widoczne fasady wykutych w skale grobowców

Grobowce skalne w Myrze

Uszkodzony sarkofag świętego Mikołaja w kościele w Myrze

Myra, Mira (obecnie Demre) – starożytne miasto we wschodniej Licji, w południowo-zachodniej części współczesnej Anatolii (Turcja).

Nazwa

Pochodzenie nazwy miasta jest nieznane. Niekiedy wiąże się ją z greckim słowem określającym mirrę, skądinąd na tych terenach nieuprawianą.

Historia

Miasto istniało co najmniej od V wieku p.n.e., o czym świadczą zachowane monety. Myra była jednym z najważniejszych miast Licji, obok pięciu innych (Ksantos, Tlos, Pinara, Patara i Olympos) wchodziła w skład Unii Licyjskiej. W 88 p.n.e. przebywał tutaj na wygnaniu Ptolemeusz X Aleksander I, organizując armię mającą mu pomóc w odzyskaniu tronu w Aleksandrii. W czasach rzymskich miasto miało status metropolii, będąc stolicą prowincji. W roku 18 n.e. odwiedził je Germanik ze swoją żoną Agrypiną, którzy postawili swoje posągi w porcie Myry, Adriace, oddalonym od miasta 5 km na południowy zachód. Święty Paweł zatrzymał się tutaj na krótko około 60 n.e. podczas swojej podróży do Rzymu. Cesarz Hadrian odwiedził Myrę w 131 n.e. i wybudował wielki spichlerz w Adriace, złożony z 8 pomieszczeń i ozdobiony portretami cesarza i jego żony. Cesarz bizantyjski Teodozjusz II uczynił Myrę stolicą eparchii Licji. Liczne klęski, które dotknęły miasto, w tym powodzie, trzęsienia ziemi (miasto straciło w latach 542–543 n.e. jedną trzecią liczby swojej ludności), później najazdy Arabów, spowodowały opuszczenie miasta w XI wieku.

Zabytki

Pozostałości starożytnej Myry znajdują się około 1,5 km na północ od zabudowań współczesnego miasta Demre. Na akropolu przetrwał mur obronny i tron skalny z okresu licyjskiego, zaś u podnóża akropolu – teatr rzymski, uważany za największy w Licji. W mieście i w okolicy zwracają uwagę groby wykute w skałach z fasadami naśladującymi architekturę świątynną. W czasach starożytnych w mieście znajdowała się świątynia Artemidy Eleuthera, której budynek był największym i najwspanialszym w całym mieście. Świątynia posiadała liczne ogrody, wewnętrzny dziedziniec otoczony kolumnadą, ołtarz i posąg bogini. Świątynia ta została zburzona na polecenie św. Mikołaja, biskupa Myry, który w tamtym czasie walczył z kultami pogańskimi w Licji. Pod kościołem pod wezwaniem Świętego Mikołaja (z XIX wieku) odkryto mury kościoła z IV wieku z kryptą grobową, a w niej uszkodzony sarkofag, w którym pierwotnie spoczywały szczątki świętego.

Bibliografia

Publikacje

• Piszczek Z. (red.): Mała encyklopedia kultury antycznej, PWN, Warszawa 1983, ​ISBN 83-01-03529-3​
• Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, ​ISBN 83-01-12466-0​ (PWN), ​ISBN 83-221-0684-X​ (WAiF)

Strony WWW

• Lycian Turkey – Discover the Beauty of Ancient Lycia – turecka strona o starożytnej Licji w języku angielskim (ang.)