NASA X-38
X-38 "Statek Powrotny Załogi" (ang. Crew Return Vehicle, CRV) – autonomiczny pojazd ratunkowy, który miał służyć przebywającym na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej astronautom jako rodzaj szalupy ratunkowej, wykorzystywanej w razie wystąpienia poważnej awarii na stacji i powstania zagrożenia życia dla jej załogantów (np. ciężka choroba bądź poważne obrażenia astronautów wskutek wypadku na stacji – wymagające natychmiastowego leczenia szpitalnego). NASA przerwała realizację tego projektu w kwietniu 2002[1].
X-38 CRV był przeznaczony dla maksimum siedmioosobowej załogi. Pojazd ma długość 8,7 m i szerokość 4,4 m. W konfiguracji orbitalnej pojazd wyposażony jest w moduł napędowy z systemem silników korekcji lotu, który jest odrzucany po wykonaniu niezbędnych manewrów i niemal bezpośrednio przed wejściem w górne warstwy atmosfery. Podczas lotu atmosferycznego wykorzystuje największy na świecie spadochron/paralotnię (o powierzchni 2500 m²). Spadochron ten stabilizuje lot oraz wyhamowuje prędkość X-38 z ok. 1000 km/h do ok. 250 km/h.
Procedura potencjalnej ewakuacji z wykorzystaniem CRV planowana była następująco: szalupa odłącza się z siedmioosobową załogą od stacji, wchodzi na niższą, właściwą orbitę a po kilkukrotnym okrążeniu Ziemi ustawia się na właściwej trajektorii do lądowania. Po opuszczeniu ISS, zasilanie CRV zaplanowane jest działać przez okres ok. 9 godzin. Powrót na Ziemię zapewnia inercyjny system kontroli lotu, współdziałający z systemem nawigacji GPS. W atmosferę pojazd wchodzi lotem ślizgowym z prędkością ok. 1000 km/h, w niższych warstwach atmosfery otwiera się olbrzymia paralotnia. Ostatecznie CRV osiąga Ziemię z prędkością ok. 70 km/h, lądując na płozach przystosowanych do ślizgu.
Pojazd ratunkowy miał być dołączony w ramach misji montażowej 18A do jednego z czterech horyzontalnych węzłów modułu Node 3, w końcowym etapie budowy stacji. X-38 miał być przytwierdzony do stacji na czas nie dłuższy niż 3 lata. W przypadku, gdy na ISS nie doszłoby do awarii uzasadniających jego użycie, CRV po trzech latach powracać miał na Ziemię w celu wykonania koniecznych przeglądów technicznych, po zakończeniu których miał być ponownie wyniesiony na orbitę nie tylko za pomocą wahadłowca, ale także za pomocą rakiety Ariane 5.
Przypisy
- ↑ X-38 (ang.). W: World Space Guide [on-line]. Federation of American Scientists, 2002-08-05. [dostęp 2014-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-06)].
Linki zewnętrzne
- X-38 Fact Sheets NASA (ang.)
| Moduły | |
|---|---|
| Podsystemy | |
| Pojazdy zaopatrzeniowe |
Media użyte na tej stronie
Configuration of the International Space Station as of 29 July 2021 when Nauka was attached.
The X-38 prototype of the Crew Return Vehicle for the International Space Station drops away from its launch pylon on the wing of NASA's NB-52B mothership as it begins its eighth free flight on Thursday, Dec. 13, 2001. The 13-minute test flight of X-38 vehicle 131R was the longest and fastest and was launched from the highest altitude to date in the X-38's atmospheric flight test program. A portion of the descent was flown under remote control by a NASA astronaut from a ground vehicle configured like the CRV's interior before the X-38 made an autonomous landing on Rogers Dry Lake.
The X-38, a research vehicle built to help develop technology for an emergency Crew Return Vehicle (CRV) for the International Space Station, descends under its steerable parachute during a July 1999 test flight at the Dryden Flight Research Centre, Edwards AFB, California. It was the fourth free flight of the test vehicles in the X-38 programme, and the second free flight test of Vehicle 132 or Ship 2. The goal of this flight was to release the vehicle from a higher altitude -- 31,500 feet -- and to fly the vehicle longer -- 31 seconds -- than any previous X-38 vehicle had yet flown. The project team also conducted aerodynamic verification maneuvers and checked improvements made to the drogue parachute.