Nabta Playa

Nabta Playa
(wyschnięte)
Ilustracja
Kalendarz słoneczny przeniesiony do muzeum w Asuanie
Położenie
Państwo

 Egipt

Lokalizacja

Nowa Dolina

Położenie na mapie Egiptu
Mapa konturowa Egiptu, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Nabta Playa(wyschnięte)”
Ziemia22°32′00″N 30°42′00″E/22,533333 30,700000
Mapka jeziora
Położenie na mapie Egiptu
Rozmieszczenie głazów tworzących kamienny zegar

Nabta Playa (arab:نبتة) – wyschnięte jezioro na terenie Pustyni Zachodniej w muhafazie Nowa Dolina w południowym Egipcie.

Stanowisko archeologiczne

Nabta Playa jest największym w Afryce centrum osadnictwa neolitycznego. Region był zamieszkiwany tylko sezonowo, prawdopodobnie tylko w lecie, gdy lokalne jezioro wypełnione było wodą do wypasu bydła. Na jego krawędzi znajduje się Centrum Ceremonialne ludu pasterzy sprzed 6000 lat. Obszar ten skupia wiele tysięcy punktów osadniczych powstałych od około 10 000 lat p.n.e. do około 3500 lat p.n.e.

Jest to również największe w Afryce pradziejowe centrum sakralne (około 7000–3500 p.n.e.), na które składają się liczne kurhany ofiarne – mające średnice kilkunastu metrów i wysokość 1–1,5 m – rozmieszczone na Górze Ofiarnej – i miejsca ofiarne w Dolinie Ofiar oraz najstarszy na świecie kamienny kalendarz słoneczny (ok. 5500–4500 p.n.e.) służący do oznaczania północy i wschodu słońca w dniu przesilenia letniego (obecnie przeniesiony do muzeum w Asuanie), jest to krąg o średnicy ok. 5 m utworzony z niewielkich głazów[a]; pola megalitycznych kilkudziesięciokilogramowych steli rozciągające się na obszarze kilkunastu kilometrów kwadratowych oraz szeregi innych steli skierowanych na ważne układy gwiazd z okresu około 4500–3500 lat p.n.e.

Wiele elementów sakralnych Nabta Playa wskazuje, że właśnie tu rodziła się najwcześniejsza religia starożytnego Egiptu. Wierzenia zamieszkałych tu ludów pochodzenia subsaharyjskiego i śródziemnomorskiego stały się częścią religii w późniejszym faraońskim Egipcie. Pasterze zamieszkujący te rejony opuścili je z powodu suszy ok. 5500 lat temu i udali się do Doliny Nilu.

Nabta Playa składa się z kilku stanowisk archeologicznych, m.in: Dżabal Nabta (Trawiasta Góra) czy Dżabal Ramlah (Piaszczysta Góra). Prace badawcze od 1973 roku prowadzi Combined Prehistoric Expedition z udziałem polskich archeologów.

Uwagi

  1. Choć większość głazów tworzących kamienny krąg spoczywało płasko na piasku, składały się na niego również 4 pary stojących pionowo megalitów. Jedna z nich wyznacza azymut 358° (niemal dokładne odwzorowanie osi północ-południe), a druga 65–70°.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Egypt relief location map.jpg
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting) and NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical location map of Egypt.
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Calendar aswan.JPG
Autor: Raymbetz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nabta Playa Calendar Circle, reconstructed at Aswan Nubia museum