Naciek wełnisty

Nacieki wełniste

Nacieki wełniste – rodzaj nacieku jaskiniowego zaliczany do grupy nacieków miękkich. Powstaje z mleka wapiennego na nachylonych ścianach jaskiń[1].

Nacieki wełniste i pola ryżowe to najczęściej spotykana forma nacieków powstających z mleka wapiennego. W literaturze angielskiej obejmowane są wspólną nazwą rimstone deposits. Tworzą nacieki o niedużej wysokości, ale zwykle zajmujące duże powierzchnie. Pola ryżowe występują na poziomych lub lekko nachylonych (0 do 20°) ścianach jaskiń. Na ścianach silniej nachylonych zamiast pół ryżowych tworzą się nacieki wełniste. Przejście między tymi formami nacieków jest płynne. W miarę zwiększania się nachylenia miseczki tworzące pola ryżowe stają się coraz węższe, a otaczający je wał coraz niższy i przewieszony na zewnątrz. Przy dużym nachyleniu miseczki w ogóle zanikają i typowy naciek wełnisty ma postać szeregu nachylonych i dachówkowato ponad sobą ułożonych stopni. Ich krawędzie są łukowato wychylone w dół. Stopnie nacieku wełnistego mają zwykle szerokość 1–3 mm, a wysokość od kilku do kilkunastu mm[2].

W Polsce nacieki wełniste występują np. w jaskini Szczelina Chochołowska. Zbudowane są z mikrokrystalicznej odmiany mleka wapiennego. Budujące je mikrokryształki kalcytu mają średni wymiar 0,006 mm. Bardzo rzadko występują dłuższe pręciki o wymiarach dochodzących do 0,09 — 0,15 mm. Nacieki wełniste w Szczelinie Chochołowskiej mają głównie brunatną barwę, rzadziej żółtawą lub białą[2].

Na pionowych ścianach z mleka wapiennego zamiast nacieku wełnistego powstają żebra naciekowe i zasłony – te ostatnie głównie na ścianach przewieszonych. Proces przechodzenia między poszczególnymi formami odbywa się stopniowo, w miarę nachylania się stoku[2].

Przypisy

  1. Nacieki. W: Zakopiański Portal Internetowy [on-line]. [dostęp 2020-01-05].
  2. a b c R. Gradziński, A. Radomski, Utwory naciekowe z „mleka wapiennego“ w Jaskini Szczelinie Chochołowskiej, Kraków: Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, tom (Volume) XXVI — 1956, zeszyt 2, 1957

Media użyte na tej stronie

Burger SJ Ponvice 01.jpg
(c) Lander atsl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Terraces of precipitated calcium carbonate inside Škocjan Caves, Slovenia (taken with permission of park authorities)