Naczółek (zbroja końska)
Naczółek (hełm koński, nagłówek) – jeden z elementów zbroi końskiej używany od starożytności do pierwszej poł. XVI w. n.e. Jego zadaniem była ochrona głowy konia przed zranieniem.
Budowa
- Forma lekka chroniła tylko twarz i czoło konia, składała się z płyty mocowanej do głowy konia na paskach. Czasem dopełniała ją kolczuga chroniąca resztę głowy.
- Forma pełna chroniła całą głowę, składała się z płyty czołowej z doczepionymi blaszkami bocznymi, kratkami na oczy oraz zasłonkami uszu. Gardło chroniła kolczuga. Często mocowano też dziurkowaną płytkę (nachrapnik) z przodu chroniącą nozdrza i pysk konia.
- Wykonywano również naczółki końskie ze zbroi łuskowej i kolczugi; składały się one z płatu zbroi łuskowej zawiązywanego lub zapinanego paskami na gardle, z otworami na oczy chronionymi kratką, i niekiedy zasłonkami na uszy.
Niektóre lekkie naczółki wykonywano jedynie jako paski metalu połączone tak, by chronić czoło i twarz przed uderzeniem mieczem, ochrona takiego naczółka była jednak niewielka.
Z tyłu naczułka mocowano dużą płytę ochraniającą miejsce łączenia z nakarczkiem.
Uszy chroniono zasłaniając je blaszkami z przodu. Do otworów na oczy mocowano kratki lub daszki w celu ochrony przed zranieniem.
.jpg)
Ogłowie konia
Początkowo naczółki nakładano na zwykłe ogłowie. Jednak było to niewygodne dla konia, dla tego połączono obydwa elementy.
Ciężki naczółek posiadał mocowane nitami zwykle dwa paski przechodzące pod gardłem. Łączył się z nakarczkiem, co zastępowało pasek tylny. Do przodu mocowano wędzidło.
Problemem pozostawały lejce, które często ucinano, by uniemożliwić kontrolę nad koniem. By temu zapobiec, lejce naszywano płytkami lub wykonywano w postaci łańcucha. Czasami spotkać można dodatkowe, małe lejce, które stosowano w przypadku uszkodzenia głównych.
Niekiedy, by utrudnić chwytanie końcowy odcinek pokrywano kolcami.
Zobacz też
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Dresdner Zwinger, 16th or 17th century armour and weapons. This is a knight and horse armour.
Autor: John Tremelling, Licencja: GFDL
Historical re-enactment of a Sassanid era cataphract in Oxford. (Rider: Chris Winstanley, Mount: Uther)
Driven stålplåt, utsidan blankpolerad med etad och förgylld dekor. Totalt åtta nitade och sammansmidda delar.
Pann- och nosdel i ett stycke. Urtagningar för öronen med nitade välvda skenor riktade uppåt och svagt svängda framåt / inåt, h mot insidan 80 mm., med skarp vertikal mittås. Övre kanten i mitten utdragen till spets. Upptill över pannan en bård med driven mittås, en fortsättning från nackplåten, avsmalnande nedåt med max bredd 70 mm. Över avslutet en rörformig nedåt avsmalnande plymhållare av mässingsplåt, med upp- och nertill tre skurna linjer och åt sidorna fembladiga vingar.
Över ögonen runda och välvda plåtar med genombrutet mönster av droppar och fästade med nitar i fyra rundade utskott. I mitten strax nedanför ögonplåtarna en utstående skruv med pågängad konisk mutter, h 16 b 12 mm. Över nosen driven spetsoval ås, l 180 b 55 mm, kluven i mitten till två längsgående halvor.
Nedre delen över mulen böjd utåt till en krage med sidorna avsmalnande till en spets, den i sin tur utdragen till en uppåt böjd "krok".
Höga sidostycken, upptill med urtagning för ögats hål, nedre kanten formad till fyra halvcirklar. 30 mm bred kantbård med mässingsklädda nitar i rad.
Över nacken välvd plåt fästad med två nitade gångjärn av mässing, l 53 b 25 mm, formade med fembladiga ändar med graverad dekor. Plåtens framkanter med konvexa urtagningar med kanterna uppvikta och perforerade av tätt placerade mindre hål i rad. I bakre kant bård. I mitten längsgående rundad repstavsfilad ås, på var sida en bård.
Alla yttre kanter omvikta , rundsmidda och repstavsfilade. Längs alla kanter och de drivna åsarna finns samma typ av bård: Försänkt fält, b 17 mm, med etsat och förgyllt rankmönster, därefter mindre driven ås med filade tvärställda linjer och till sist rundbottnig slät försänkning med skuren kantlinje.
Dekor: Större delen av ytan är täckt med ett etsat och förgyllt mönster av flikiga bladknippen hängande ut åt sidorna med i mitten utsjutande sjtälk och blomknopp
Autor: Heather Moreton, Licencja: CC BY 2.0
15th Century Replica Horse Armor