Naczelna Rada Harcerska

Naczelna Rada Harcerska – najwyższa władza Związku Harcerstwa Polskiego w okresie między zjazdami związku (walnymi zjazdami w okresie 1918–1939 oraz Krajowym Zjazdem Działaczy Harcerskich (tzw. Zjazdem Łódzkim) w 1956 a III Zjazdem ZHP w 1964. Po 1964 zaczęto używać współczesnej nazwy: Rada Naczelna ZHP.

Pierwszą NRH utworzono na zjeździe zjednoczeniowym w Lublinie (1–2 listopada 1918), w którym uczestniczyli przedstawiciele środowisk i organizacji skautowych i harcerskich z Warszawy i ziem trzech dotychczasowych zaborów.

W okresie międzywojennym do 1936 w skład NRH wchodziło 24 członków wybieranych przez Zjazd Walny na 3 lata, co roku zmieniano 1/3 składu. Od 1936 członków NRH wybierano na kadencję 6-letnią, a co 3 lata miała się zmieniać połowa jej składu.

Oprócz członków pochodzących do NRH z wyboru, wchodzili do niej także z urzędu przewodniczący zarządów okręgów, a później również komendanci i komendantki chorągwi, przedstawiciele ministerstwa wyznań religijnych i oświecenia publicznego oraz naczelny kapelan ZHP.

W skład Naczelnej Rady wchodzili m.in.: Witold Bublewski, Helena Gepnerówna, Henryk Glass^[1], Jan Grabowski, Adolf Heidrich, Tadeusz Maresz, Władysław Nekrasz^[2], Antoni Olbromski, Piotr Olewiński, Bronisław Piątkiewicz, Fabian Szczerbicki, Stanisław Sedlaczek^[3], Józef Marian Sosnowski, Tadeusz Strumiłło, Władysław Szczygieł, Zbigniew Trylski i Maria Wocalewska.

W Polsce Ludowej w 1945 powołano Tymczasową Naczelną Radę Harcerską.

Wraz z reaktywowowaniem ZHP, na Krajowym Zjeździe Działaczy Harcerskich w 1956 ponownie powołano Naczelną Radę Harcerską, jej przewodniczącym został Aleksander Kamiński, który ustąpił po półtora roku wobec nacisków na coraz silniejsze podporządkowanie ideologiczne ZHP Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W składzie NRH zasiadali m.in. Stanisław Broniewski, Jerzy Dargiel, Józef Grzesiak, Antonina Gurycka, Stanisław Nowakowski, Bogusław Rybski i Ryszard Towalski.

Po II Walnym Zjeździe ZHP (1959) NRH liczyła 100 osób, wśród których znaleźli się m.in. działacze lewicowi i komunistyczni Wiktoria Dewitz, Jacek Kuroń, Jerzy Majka i Roman Muranyi. HRH spośród swoich członków wyłoniła organ wykonawczy Rady – Główną Kwaterę Harcerstwa.

Na III Zjeździe ZHP w 1964 zmieniono nazwę NRH na Radę Naczelną ZHP.