Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1939)

Naczelne Dowództwo (ND) – organ pracy Naczelnego Wodza utworzony 1 września 1939 w wyniku mobilizacyjnego rozwinięcia GISZ i Sztabu Głównego WP.

Utworzenie i organizacja KG NW

Kwatera Główna Naczelnego Wodza mieściła się w Warszawie, w wybudowanym w 1939 r., czteropiętrowym budynku przy ul. Rakowieckiej (koło al. Niepodległości) posiadającym trzykondygnacyjny schron przeciwlotniczy.

Naczelny Wódz dowodził wojskami w polu (armie) za pomocą swego Sztabu i dowódców broni. Podlegał mu również minister spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki, który na obszarze krajowym dowodził jednostkami mobilizowanymi i zapasowymi.

W czasie walki, po zaangażowaniu odwodu głównego, planowano rozwinąć punkt dowodzenia NW w m. Belsk Duży k. Grójca.

Organizacja Kwatery Głównej Naczelnego Wodza przedstawiała się następująco:

  • Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych
  • Adiutantura
  • Dowódcy broni i delegaci przy Naczelnym Wodzu
  • Sztab Naczelnego Wodza
  • Urząd Głównego Komisarza Cywilnego
  • Szefostwo Komunikacji Naczelnego Wodza
  • Pododdziały obsługi i ochrony

Szczegółowa organizacja i obsada personalna KG NW

Dowódcy broni i delegaci

Urząd Głównego Komisarza Cywilnego

Sztab Naczelnego Wodza

Kierownictwo

Komórki organizacyjne podporządkowane I zastępcy szefa Sztabu NW

Komórki organizacyjne podporządkowane II zastępcy szefa Sztabu NW do spraw operacyjnych

Komórki organizacyjne podporządkowane III zastępcy szefa Sztabu NW - naczelnemu kwatermistrzowi

  • oficerowie do zleceń naczelnego kwatermistrza:
  • Oddział I
    • szef - ppłk dypl. Józef Bischof
    • I zastępca szefa - płk dypl. Roman Saloni
    • II zastępca szefa - ppłk dypl. Józef Sierosławski
    • szef Wydziału Ogólno Mobilizacyjnego - ppłk dypl. Jan Heine
    • szef Wydziału Organizacyjnego - ppłk dypl. Józef Bischof
    • szef Wydziału Administracji Rezerw - ppłk dypl. Jan Kornaus
    • szef Wydziału Materiałowego - ppłk dypl. Edward Ulanicki
  • Oddział IV
    • szef - ppłk dypl. Mieczysław Sulisławski
    • szef intendentury - gen. bryg. Karol Masny
    • szef służby uzbrojenia - płk Karol Błaszkowicz
    • szef służby zdrowia - płk dr Ksawery Maszadro
    • szef służby weterynaryjnej - płk lek. wet. Jan Ślaski
    • dowódca taborów i szef remontu - mjr tab. Albin Nowotny
    • naczelny dowódca żandarmerii - płk Felicjan Plato Bałaban
    • szef służby sprawiedliwości - gen. bryg. Teofil Maresch
    • szef służby geograficznej - ppłk. Jerzy Lewakowski
    • naczelny dyrektor poczty polowej - ppłk Henryk Doskoczyński
    • inspektor wojsk etapowych - gen. bryg. Stanisław Kwaśniewski
    • komendant kwatery głównej - ppłk dypl. Adam Mniszek
    • kierownik Samodzielnego Referatu Ewidencji Oficerów Dyplomowanych - ?
    • kierownik Kancelarii Przybocznej szefa Sztabu NW - ?

Szefostwo Komunikacji Naczelnego Wodza

  • szef komunikacji NW – minister komunikacji – Juliusz Ulrych (płk dypl.)
  • Eszelon I Szefostwa Komunikacji NW w siedzibie SG WP
    • szef Eszelonu I – gen. bryg. Aleksander Szychowski
  • Eszelon II w Ministerstwie Komunikacji
    • szef Eszelonu II – I wiceminister komunikacji – inż. Julian Piasecki (mjr dypl. sap.)
  • Eszelon III w Ministerstwie Komunikacji
  • Dowództwo Wojsk Kolejowych w polu
    • dowódca Wojsk Kolejowych

Pododdziały obsługi i ochrony

  • Batalion Sztabowy
    • Kompania Asystencyjna Nr 201 mob. w Warszawie przez 30 Pułk Strzelców Kaniowskich
    • Kompania Asystencyjna Nr 202 mob. w Warszawie przez 30 Pułk Strzelców Kaniowskich
  • Oddział Ochronny Żandarmerii mob. w Warszawie przez 1 Dywizjon Żandarmerii
    • dowódca oddziału - mjr żand. Kazimierz Kaciukiewicz
    • Pluton Pieszy Żandarmerii Nr 102
    • Pluton Pieszy Żandarmerii Nr 103
    • Pluton Policji mob. przez Policję Państwową
  • Kolumna Samochodów Osobowych KG NW mob. w Warszawie przez Kolumnę Samochodową GISZ
  • Pluton Karabinów Maszynowych Nr 201 mob. w Rembertowie przez 3 Batalion Strzelców
  • Pluton Karabinów Maszynowych Nr 202 mob. w Rembertowie przez 3 Batalion Strzelców
  • Pluton Karabinów Maszynowych Nr 203 mob. w Warszawie przez 21 Pułk Piechoty
  • Pluton Karabinów Maszynowych Nr 204 mob. w Warszawie przez 21 Pułk Piechoty
  • Sąd Polowy Nr 76 mob. w Warszawie przez Powiatową Komendę Uzupełnień Warszawa Miasto I
  • Kompania Łączności Wielkiej Kwatery Głównej mob. w Zegrzu przez Centrum Wyszkolenia Łączności i 1 Batalion Telegraficzny
  • Pluton Radio dla Kompanii Łączności WKG mob. w Warszawie przez Pułk Radiotelegraficzny
  • Poczta Polowa Nr 41 mob. w Warszawie przez Dyrekcję Okręgu Poczt i Telegrafu w Warszawie

Wszystkie pododdziały obsługi i ochrony miały być wystawione 3 dnia, w I rzucie mobilizacji powszechnej (plutony nr 201 i 202 miały być wyposażone w karabiny maszynowe wz. 08).

Etat Kwatery Głównej Naczelnego Wodza obejmował wraz z baonem sztabowym (bez oddziałów kwatery głównej i personelu głównego komisarza cywilnego):

  • 232 oficerów broni
  • 50 oficerów służb
  • 188 podoficerów
  • 351 szeregowych
  • 45 pracowników cywilnych

Bibliografia

  • Przygotowania komunikacji wojskowej do wojny w 1939 r. Relacja gen. bryg. Aleksandra Szychowskiego (wstęp i opracowanie, Witold Rawski i Zbigniew Wojciechowski), Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 4 (209) z 2005 r., s. 167-189.
  • Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
  • Waldemar Rezmer, Służba duszpasterska Wojska Polskiego w 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1 (143) z 1993 r., s. 49-66.
  • Marian Porwit, Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, Warszawa 1983, wyd. II, s. 270, ISBN 83-07-00645-7
Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej
Rodowód
Naczelne władze wojskowe
Rodzaje sił zbrojnych
Formacje
Bronie
Służby
WP w 1939
Inne

Orzełek II RP.svg

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP