Nadbużańska Brygada WOP

Nadbużańska Brygada WOP

Emblemat brygady
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 czerwca 1976
Rozformowanie	1 października 1989
Nazwa wyróżniająca	Nadbużańska
Tradycje
Rodowód	23 Chełmski Oddział WOP
Kontynuacja	Nadbużański Batalion WOP
Dowódcy
Pierwszy	płk Kazimierz Zakrawacz
Ostatni	płk Marian Kowalski
Organizacja
Dyslokacja	ul. Lubelska 131 Chełm
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Dowództwo WOP
Odznaczenia

Nadbużańska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (NB WOP) – zlikwidowana brygada Wojsk Ochrony Pogranicza pełniąca służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Dowództwo NB WOP z żołnierzami zasadniczej służby wojskowej w dniu święta Wojsk Ochrony Pogranicza (czerwiec 1976)

Sformowana została 1 czerwca 1976 na bazie 23 Chełmskiego Oddziału WOP, na podstawie zarządzenia MSW nr 05/org z 29 stycznia 1976. Podyktowane to było zmianą ochranianego odcinka w związku z reformą administracyjną kraju, nowym podziałem na województwa i odtwarzaniem brygad na granicy ze Związkiem Radzieckim^[1]. Sztab brygady stacjonował w Chełmie Lubelskim^[2]

W 1983 roku Rada Państwa nadała brygadzie Order Sztandaru Pracy II klasy^[2].

Rozformowana została 1 października 1989. Na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP^[3].

Lewy odcinek ze strażnicami: Janów Podlaski, Terespol i Sławatycze przekazano Podlasko-Mazurskiej Brygadzie WOP. Brygada ta przejęła również GPK Terespol–Kukuryki^[4]. GPK Dorohusk podporządkowano Bieszczadzkiej Brygadzie WOP w Przemyślu^[5].

Struktura organizacyjna

• dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia^[a]
• batalion odwodowy
• osiem strażnic WOP: Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze, Włodawa, Dorohusk, Hrubieszów, Dołhobyczów i Hrebenne^[6]
• cztery graniczne placówki kontrolne: Terespol, Dorohusk, Hrubieszów, Hrebenne^[6].

W 1978 roku przeniesiono Strażnicę WOP Hrebenne do Lubyczy Królewskiej. W 1984 roku sformowano GPK Kukuryki (w strukturach GPK Terespol)^[4] i otwarto drogowe przejście graniczne o ruchu towarowym Kukuryki-Kozłowiczy między PRL a ZSRR^[2].

Oficerowie brygady

Dowódcy brygady

• płk Kazimierz Zakrawacz – do 16.12.1977
• płk Stanisław Wąs – do 21.05 1983
• płk Jan Wójcik – do 1.08.1985
• płk dypl. Tadeusz Jagodziński – do 1988
• płk Marian Kowalski – do rozformowania^[7].

Kierownicy sekcji KRG^[8]

• ppłk Mierzwa
• ppłk Tadeusz Kosior
• mjr Henryk Czajkowski
• mjr Andrzej Wasiuk
• kpt. Marek Mazurek.

Przekształcenia

7 Oddział Ochrony Pogranicza → 7 Lubelski Oddział WOP → 13 Brygada Ochrony Pogranicza → 23 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski «» Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski → 23 Oddział WOP → 23 Chełmski Oddział WOP → Nadbużańska Brygada WOP → Nadbużański Batalion WOP → Nadbużański Oddział Straży Granicznej

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• HenrykH. Dominiczak HenrykH., Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• JerzyJ. Prochwicz JerzyJ., Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2 .
• Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
• Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.). 
• Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówcek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).