Nadciśnienie śródczaszkowe

Nadciśnienie śródczaszkowe, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, wzmożone/podwyższone/zwiększone ciśnienie śródczaszkowe/wewnątrzczaszkowe – stan, w którym ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego krążącego w układzie komorowym mózgowia jest wyższe od normalnego. Prawidłowe ciśnienie tego płynu wynosi od 50 do 200 mm H₂O (od 0,5 do 2,0 kPa).

Etiologia

Stanami, w których występuje nadciśnienie śródczaszkowe, są między innymi:

• guzy śródczaszkowe
  • guzy nowotworowe
  • krwiaki
  • guzy zapalne i infekcyjne
    • ropień mózgu
    • kilak
    • gruźliczak
    • pasożyty
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• pourazowy obrzęk mózgu
• wodogłowie
• torbiel pajęczynówki

Patogeneza

Do stanu nadciśnienia śródczaszkowego dochodzi w wyniku narastania dodatkowej patologicznej masy wewnątrzczaszkowej (guza nowotworowego, zapalnego lub innego), zwiększenia się objętości płynu międzykomórkowego lub wewnątrzkomórkowego (czyli obrzęku mózgu), znacznego wzrostu objętości krwi zalegającej w mózgu (stan ten, nazywamy obrzmieniem mózgu, wywoływany jest patologicznym rozszerzeniem się naczyń mózgowych), a także wzrostu objętości płynu mózgowo-rdzeniowego, czyli wodogłowia. Do samoistnego obrzęku mózgu może dojść w przebiegu idiopatycznego nadciśnienia śródczaszkowego (zwanego dawniej guzem rzekomym mózgu).

Objawy

Objawami przewlekłego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego są:

• ból głowy
• bradykardia
• wzrost ciśnienia tętniczego
• zaburzenia świadomości
• pogorszenie widzenia
• nudności i wymioty
• zaburzenia równowagi
• sztywność karku
• tarcza zastoinowa na dnie oka
• niedowład nerwu odwodzącego, w 1/4 przypadków obustronny.

Bibliografia

• Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wojciech Kozubski, Paweł P. Liberski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 468–470. ISBN 83-200-3244-X.
• Pielęgniarstwo neurologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. Redakcja naukowa Krystyna Jaracz, Wojciech Kozubski. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2008. ​ISBN 978-83-200-3466-0​ s. 389.