Nadczynność tarczycy

Ten artykuł od 2017-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nadczynność tarczycy
Hyperthyreosis
ICD-10	E05 Nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza)
E05.0	Tyreotoksykoza z wolem rozlanym
E05.1	Tyreotoksykoza z pojedynczym toksycznym guzkiem
E05.2	Tyreotoksykoza z wolem toksycznym wieloguzkowym
E05.3	Tyreotoksykoza spowodowana przez ektopowe guzki tkanki tarczycy
E05.4	Tyreotoksykoza wywołana sztucznie
E05.5	Przełom tarczycowy
E05.8	Inne tyreotoksykozy
E05.9	Tyreotoksykoza, nieokreślona
ICD-10	H06.2 Wytrzeszcz w zaburzeniach czynności tarczycy

Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) – stan chorobowy będący wynikiem nadmiernej produkcji hormonów tarczycy. Rzadziej nadczynność tarczycy powstaje na skutek leczenia nadmiernymi dawkami hormonów tarczycy, zaburzeń w ich obwodowym metabolizmie lub upośledzonej czynności wiążących je receptorów.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Choroba Gravesa-Basedowa

Choroba z grupy chorób autoimmunologicznych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny klasy IgG, które – naśladując fizjologiczne działanie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH) – pobudzają tarczycę do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Obecność wymienionych przeciwciał i nadmiar hormonów tarczycy we krwi powoduje wystąpienie objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw. orbitopatia tarczycowa (oftalmopatia). Choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy występującą u dzieci^[1][2].

Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera)

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne, czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny

• nadczynność w przebiegu wola Hashimoto
• guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
• guzy trofoblastu
• spożywanie nadmiernych ilości jodu (Jod-Basedow)
• zażywanie nadmiernych dawek hormonów tarczycy (Thyreotoxicosis factitia)
• tyreotoksykoza ciężarnych – obniżenie stężenia TSH przez hCG, będące jego częściowym agonistą, wiążące się z podwyższeniem poziomu hormonów tarczycowych, występujące w ciąży; zwykle przejściowe – od poziomu ponad kilkunastu procent ciąż w 1. trymestrze, przez kilka procent w drugim, po ok. 1% w trzecim trymestrze; częstsza u Azjatek niż Europejek; jest uznawana za odrębną jednostkę od nadczynności^[3].

Objawy chorobowe

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

• wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)
• zwiększona potliwość
• nietolerancja gorąca
• kołatania serca i tachykardia^[4]
• duszność
• uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach)
• ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych
• utrata masy ciała
• paradoksalne w stosunku do spadku masy ciała zwiększenie apetytu
• drżenie rąk
• wytrzeszcz oczu
• ciepła i wilgotna skóra
• nieregularne miesiączkowanie
• bezsenność
• zahamowanie wzrostu
• powiększenie tarczycy (wole)
• u dzieci – przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka

• badanie palpacyjne tarczycy
• zwiększenie poziomu fT3 i fT4
• poziom TSH
• przeciwciała anty-TSHR, anty-TPO i anty-Tg
• USG tarczycy
• scyntygrafia tarczycy

Leczenie

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

• tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących
  • tiamazol, karbimazol, metimazol
  • propylotiouracyl, metylotiouracyl, benzylotiouracyl
• leczenie jodem radioaktywnym (izotop ¹³¹I)
• leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)
• leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia:
  • beta-blokery najczęściej propranolol

Zobacz też

• Niedoczynność tarczycy
• Zapalenie tarczycy Hashimoto

Przypisy