Nadieżda Bogdanowa

Nadieżda Bogdanowa, 1850
Nadieżda Bogdanowa jako Esmeralda, 1859

Nadieżda Konstantinowna Bogdanowa (ros. Надежда Константиновна Богданова; ur. 14 września 1836 w Moskwie – zm. 15 września 1897 w Sankt Petersburgu)[1][2] – wybitna rosyjska primabalerina liryczna o europejskiej sławie.

Życiorys

Ojcem Nadieżdy był Konstantyn Fiodorowicz Bogdanow (1809-1877), od 1827 roku tancerz, a w latach 1839-1846 reżyser baletu moskiewskiego, a także wykładowca tańca w tamtejszej szkole teatralnej. Jej matką zaś była Tatiana Siergiejewna Karpakowa (ok. 1812-1842), w latach 1831-1840 balerina Teatru Wielkiego w Moskwie. Ojciec, absolwent moskiewskiej szkoły baletowej, a następnie wychowanek surowej metody szkolenia Charles'a Didelota w Sankt Petersburgu, z wielką starannością od dziecka uczył córkę ich rodzinnego zawodu[3].

Nadieżda debiutowała jako 12-letnia dziewczynka, tańcząc u boku ojca rolę tytułową w Sylfidzie na scenie w Jarosławlu; potem występowała w wielu innych miastach Rosji, wszędzie z wielkim sukcesem. Za radą goszczącej w Rosji primabaleriny Fanny Elssler udała się do Paryża, gdzie doskonaliła swój warsztat taneczny pod kierunkiem wybitnych baletmistrzów Josepha Maziliera i Arthura Saint-Léona, a 20 października 1851 wystąpiła przed paryską publicznością w balecie La Vivandière (Markietanka) zastępując w tytułowej roli słynną Carlottę Grisi. Odniosła ogromny sukces, a krytyka paryska odkryła w niej wielki talent, zaś tamtejsza publiczność zyskała nową ulubienicę. W 1852 roku występowała także gościnnie w Wiedniu, tańcząc rolę tytułową w Giselle. W Paryżu tańczyła tylko przez 4 lata, do wybuchu wojny krymskiej, w której Rosja i Francja znalazły się po przeciwnych stronach konfliktu, Względy patriotyczne nakazały jej wówczas opuścić Paryż[3][2].

Wówczas, ukazem carskim została wezwana do teatrów petersburskich, gdzie również tańczyła m.in. rolę Giselle, zachwycając techniką, wdziękiem, gracją i lekkością póz, a także wielkim dramatyzmem i talentem mimicznym. Dzięki temu zaćmiła ówczesną primabalerinę Jelenę Andriejanową, a nawet była stawiana na równi z odwiedzającymi Rosję, czołowymi gwiazdami baletowymi Europy, takimi jak: Maria Taglioni, Fanny Elssler, Carlotta Grisi i inne. W latach 1855-1867 tańczyła więc na scenach petersburskich i moskiewskich, ale też odnosiła gościnne sukcesy w Paryżu, Berlinie, Neapolu, Budapeszcie i innych miastach Europy. Wielokrotnie też tańczyła gościnnie w Warszawie, gdzie była uwielbiana przez krytykę i publiczność.

W 1865 roku popadła na jakiś czas w niełaskę petersburskiego dworu cesarskiego, obwiniana za romans z synem cara Aleksandra II, następcą tronu Mikołajem Aleksandrowiczem Romanowem, jaki miał się przyczynić do przedwczesnej śmierci cesarzewicza podczas jego pobytu na kuracji w Nicei.

Podczas jednego z przedstawień baletu Najada w Moskwie upadła na scenie i potłukła się, a „Московские ведомости” sugerowały, że nie obyło się przy tym bez cudzej pomocy. W 1867 roku zakończyła karierę sceniczną[2]. Na przełomie XIX i XX wieku Aleksiej Umanskij wspominał taniec Nadieżdy Bogdanowej: «Tańczyła B. bardzo wytwornie, z wdzięczną żywością, niezwykle zręcznie, z wyrazistą mimiką.»[3]

Repertuar

Repertuar Nadieżdy Bogdanowej obejmował główne partie w takich baletach, jak:

Występy w Warszawie

Balety, w których tańczyła główne role na scenie Teatru Wielkiego podczas swoich kolejnych występów gościnnych[4]:

  • Gizella, czyli Willidy, 1855, 1856 i 1857 (partner: Aleksander Tarnowski), 1859 (partner: Antoni Tarnowski), 1866 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Robert Diabeł (Scena uwodzenia w operze Meyerbeera), 1855, 1866
  • Esmeralda, 1855, 1856, 1857 i 1866 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Katarzyna, córka bandyty, 1857 (partner: Aleksander Tarnowski), 1859 (partner: Antoni Tarnowski), 1866 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Asmodea, diabeł rozkochany, 1859 i 1866 (partner: Antoni Tarnowski, który w czasie przedstawienia 11 lutego 1866 doznał kontuzji. „Zespół znalazł się w kłopocie. Z powodu braku pierwszego tancerza nie można było wystawić żadnego większego baletu. Z koleżeńską pomocą pospieszyła Bogdanow. Ona to była inicjatorką i organizatorką benefisu na rzecz wielokrotnego partnera. Ona również zdołała skłonić Aleksandra Tarnowskiego do powrotu na scenę”. [5] On także, po kontuzji brata, partnerował jej w tym balecie w marcu 1866 roku.)
  • Sylfida, 1866 i 1867 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Korsarz, 1866 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Modniarki, czyli Karnawał paryski, 1866 (partner: Aleksander Tarnowski)
  • Rozbójnik morski, 1866 i 1867 (partner: Aleksander Tarnowski)

Przypisy

  1. ↑ International Encyclopedia of Dance, founding editor: Selma Jeanne Cohen, vol. I, s. 477-478, New York 1998. ISBN 0-19-512305-0 (vol. I)
  2. ↑ a b c Balet. Encikłopiedija, gławnyj redaktor Jurij Grigorowicz, s.79, Moskwa 1981.
  3. ↑ a b c Aleksiej M. Umanskij, Bogdanowa, Nadzieżda Konstantinowna w: Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, Petersburg 1890-1907.
  4. ↑ Janina Pudełek, Warszawski balet romantyczny, 1802-1866, Kraków 1968.
  5. ↑ Janina Pudełek, Warszawski balet romantyczny, 1802-1866, Kraków 1968, str. 95.

Bibliografia

  • International Encyclopedia of Dance, founding editor: Selma Jeanne Cohen, vol. I, s. 477-478, New York 1998. ISBN 0-19-512305-0 (vol. I)
  • Aleksiej M. Umanskij, Bogdanowa, Nadzieżda Konstantinowna w: Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона (Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona), Petersburg 1890-1907.
  • Janina Pudełek, Warszawski balet romantyczny, 1802-1866, Kraków 1968, str. 88, 95, 155, 165-166, 171-172, 175-176, 180, 186, 188.

Media użyte na tej stronie