Nadine Gordimer

Nadine Gordimer
Ilustracja
Nadine Gordimer podczas targów książki w Göteborgu (2010)
Data i miejsce urodzenia

20 listopada 1923
Springs

Data i miejsce śmierci

13 lipca 2014
Johannesburg

Narodowość

żydowska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

powieść, opowiadanie, literatura faktu, dramat

Ważne dzieła
  • Zachować swój świat
  • Córka Burgera
  • Ludzie Julya
  • The Pickup
Odznaczenia
Order Gwiazdy Południowej Afryki (Republika Południowej Afryki) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Gwiazda Orderu Orła Azteckiego (Meksyk)
Nagrody
  • Nagroda Nobla: Nagroda Nobla w dziedzinie literatury1991
  • Nagroda Bookera : 1974 Zachować swój świat

Nadine Gordimer (ur. 20 listopada 1923 w Springs, zm. 13 lipca 2014 w Johannesburgu[1]) – południowoafrykańska pisarka tworząca w języku angielskim, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1991[2][3][4], jako ta, która „przez swą wspaniałą epikę stała się wielkim dobrodziejstwem dla ludzkości”[2]. Uznawana jest za twórczynię nowoczesnej powieści tendencyjnej[5]. Działała na rzecz zniesienia apartheidu[3][6].

Zarys biografii

Nadine Gordimer urodziła się 20 listopada 1923 w Springs, osadzie górniczej nieopodal Johannesburga. Była córką żydowskich imigrantów[2][5] z klasy średniej[3]. Jej ojciec – Isidore Gordimer – był zegarmistrzem z Litwy; matka – Hannah „Nan” z domu Myers – pochodziła z Londynu. Mimo żydowskiego pochodzenia obojga rodziców Gordimer została wychowana w duchu świeckości[7], a w życiu dorosłym deklarowała się jako ateistka.

Gordimer zaczęła pisać mając 9 lat[2][3]. W wieku 10 lat mylnie zdiagnozowano u niej chorobę serca, co ograniczyło jej wszelką aktywność fizyczną przez następne pięć lat[5]. Mając 15 lat debiutowała[2][3][5] opowiadaniem[3] na łamach The New Yorkera. Po zweryfikowaniu błędnej diagnozy podjęła studia[5] na University of the Witwatersrand, które porzuciła po roku[3].

W swojej twórczości poruszała sprawy konfliktów społecznych i psychologicznych następstw systemu apartheidu w RPA, a także inne tematy społeczno-polityczne swojego kraju i innych krajów afrykańskich. Była zaangażowana w zwalczanie apartheidu, została członkinią Afrykańskiego Kongresu Narodowego.

Działała w Pan African Writers’ Association[8]. Zasiadała w jury konkursu głównego na 48. MFF w Cannes (1995).

Rodzina

Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był Gerald Gavron, stomatolog, poślubiony w 1949. Ma z nim córkę, Orianę (ur. 1950). Ich małżeństwo trwało trzy lata i zakończyło się rozwodem. W 1954 wyszła za mąż za Reinholda Cassirera, południowoafrykańskiego marchanda, zmarłego w 2001. Owocem jej drugiego związku jest syn, Hugo (ur. 1955).

Wybrana twórczość

  • Face to Face (1949)
  • The Lying Days (1953)
  • A World of Strangers (1958) – wyd. pol. Świat obcych ludzi, PIW 1964, tłum. Maria Boduszyńska-Borowikowa
  • Occasion for Loving (1963)
  • The Late Bourgeois World (1966)
  • A Guest of Honour (1970) – wyd. pol. Gość honorowy, Książka i Wiedza 1979, Zofia Kierszys
  • The Conservationist (1974) – wyd. pol. Zachować swój świat, Książka i Wiedza 1982, tłum. Jadwiga Milnikiel lub Trudny wybór, Sonia Draga 2010, tłum. Paweł Cichawa
  • Selected Stories (1975) – wyd. pol. Zapach kwiatów i śmierci, Książka i Wiedza 1984, tłum. Agnieszka Glinczanka, Blanka Kluczborska, Piotr Niklewicz
  • Burger's Daughter (1979) – wyd. pol. Córka Burgera, Sonia Draga 2008, tłum. Paweł Cichawa
  • July's People (1981) – wyd. pol. Ludzie Julya, Wydawnictwo M 2013, tłum. Dariusz Żukowski
  • A Sport of Nature (1987)
  • My Son's Story (1990)
  • None to Accompany Me (1994) – wyd. pol. Nikt ze mną nie pójdzie, Wydawnictwo Literackie 1996, tłum. Jan Rybicki
  • The House Gun (1998) – wyd. pol. Broń domowa, Prószyński i S-ka 1999, tłum. Dorota Filipczak
  • The Pickup (2001)
  • Get a Life (2005) – wyd. pol. Zrozumieć życie, Sonia Draga 2006, tłum. Marek Fedyszak
  • No Time Like the Present (2012)

Przypisy

  1. ↑ Helen T. Verongos, Nadine Gordimer, Novelist Who Took on Apartheid, Is Dead at 90, nytimes.com, 14 lipca 2014 [dostęp 2014-07-14] (ang.).
  2. ↑ a b c d e Nadine Gordimer – Facts. [w:] Nobelprize.org [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2020-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-08)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Sigrid Undset, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-23] (ang.).
  4. ↑ Górny 1993 ↓, s. 226–227.
  5. ↑ a b c d e Górny 1993 ↓, s. 226.
  6. ↑ Górny 1993 ↓, s. 227.
  7. ↑ Andrew Ettin: Betrayals of the Body Politic: The Literary Commitments of Nadine Gordimer. University of Virginia Press: 1993, s. 150. (ang.).
  8. ↑ Patrycja Kozieł: Obraz działalności instytucji i stowarzyszeń literackich w Ghanie w świetle polityki kulturalnej. W: Ex Africa semper aliquid novi. red. Lucjan Buchalik, Jarosław Różański. T. V. Żory: Muzeum Miejskie w Żorach, Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, 2020, s. 188, seria: Polskie Poznawanie Świata. ISBN 978-83-941402-9-8.

Bibliografia

  • Nadine Gordimer. W: Grzegorz Górny: Leksykon literackich laureatów nagrody Nobla. Kraków: Zebra, 1993, s. 226–227. ISBN 83-900900-3-1.

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Media użyte na tej stronie

NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Nadine Gordimer 01.JPG
Autor: Boberger. Photo: Bengt Oberger, Licencja: CC BY 3.0
Nadine Gordimer at the Göteborg Book Fair 2010
MEX Orden del Aguila Azteca 2011 Placa BAR.svg
Baretka: Meksykański Order Orła Azteckiego (model 2011) – IV Klasa: Gwiazda – Meksyk.
Ribbon - Star of South Africa, Member.gif
(c) Col André Kritzinger, CC BY-SA 3.0
Star of South Africa, Member ribbon bar, 35 millimetres wide with a 2 millimetres wide white band, an 11½ millimetres wide dark blue band, a 1 millimetre wide white band and a 2 millimetres wide dark blue band, repeated in reverse order and separated by a 2 millimetres wide white band in the centre.