Nadnercze
| ||
| glandula suprarenalis | ||
 Topografia narządów (trzewi) i dużych naczyń w jamie brzusznej. Widok od tyłu – usunięty kręgosłup (widoczny podniesiony kręg piersiowy) ze ściana tylną, nadnercza zakolorowane na żółto. | ||
 Schemat nadnerczy, widok od przodu | ||
| Narządy | Układ hormonalny | |
| Tętnice | t. nadnerczowa górna, t. nadnerczowa środkowa, t. nadnerczowa dolna | |
| Nerwy | splot nadnerczowy (plexus suprarenalis) | |
Nadnercze, gruczoł nadnerczowy (łac. glandula suprarenalis lub glandula adrenalis) – parzysty, niewielki (waga od 10 do 18 gramów) gruczoł wydzielania wewnętrznego położony zaotrzewnowo na górnym biegunie nerki.
Nadnercze składa się z części korowej i rdzeniowej, różnych pod względem budowy i czynności. Kora stanowi główną masę gruczołu (od 80% do 90% całego nadnercza). Składa się z trzech warstw o różnej budowie histologicznej: kłębkowatej (zona glomerulosa), pasmowatej (zona fasciculata) i siatkowatej (zona reticularis).
Kora wytwarza steroidy:
- mineralokortykosteroidy (syntetyzowane w warstwie kłębkowatej), z których najsilniejsze działanie wykazuje aldosteron
- glikokortykosteroidy (syntetyzowane w warstwie siatkowatej i pasmowatej), z których najważniejszy jest kortyzol
- niewielkie ilości hormonów płciowych – androgenów (w warstwach pasmowatej i siatkowatej).
Rdzeń nadnerczy wytwarza katecholaminy. Stale wydziela do krwi niewielkie ilości adrenaliny, natomiast wszelkie stany emocjonalne (np. gniew, strach) powodują nagłe wydzielanie do krwi dużej jej ilości. W rdzeniu nadnerczy produkowane są też niewielkie ilości noradrenaliny.
Hormony wydzielane przez korę nadnerczy utrzymują równowagę wodno-mineralną organizmu (aldosteron), pomagają również w sytuacji długotrwałego stresu, podnoszą stężenie glukozy we krwi.
Unaczynienie u człowieka
- tętnica nadnerczowa górna
- tętnica nadnerczowa środkowa
- tętnica nadnerczowa dolna
Unerwienie u człowieka
Nerwy docierające do nadnerczy wytwarzają splot nadnerczowy. Do gruczołu wnikają dwa rodzaje włókien. Jedne pochodzą z nerwu błędnego i nerwu przeponowego, drugie – włókna współczulne – częściowo ze zwoju trzewnego, częściowo bezpośrednio z nerwu trzewnego większego i mniejszego.
Zobacz też
Bibliografia
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka, tom II. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, ISBN 978-83-200-3847-7
Linki zewnętrzne
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.The relations of the viscera and large vessels of the abdomen. (Seen from behind, the last thoracic vertebra being well raised.) The adrenal glands are colored.