Nadolbrzym

Diagram Hertzsprunga-Russella

typ widmowy

brązowe karły

białe karły

czerwone karły

podkarły

ciąg główny
(„karły”)

podolbrzymy

olbrzymy

jasne olbrzymy

nadolbrzymy

hiperolbrzymy

absolutna
wielk.
gwiazdowa
(M_V)

O

B

A

F

G

K

M

L

T

Nadolbrzym – rodzaj gwiazdy o skrajnie wielkiej masie i rozmiarach^[1]: od około 10 do 50 mas Słońca i promieniu dochodzącym nawet do ponad 1500 promieni Słońca. Ich czas życia jest krótki, od 10 do 50 milionów lat, mogą więc być obserwowane w młodych strukturach, takich jak gromady otwarte, ramiona galaktyk spiralnych czy galaktyki nieregularne. Nie obserwujemy ich w jądrach spiralnych galaktyk ani w galaktykach eliptycznych.

Nadolbrzymami są gwiazdy położone w górnej części diagramu Hertzsprunga-Russella. W zależności od stadium ewolucyjnego mogą one mieć różny typ widmowy począwszy od typu O lub B jak błękitna Rigel do czerwonego typu M jak Betelgeza, będąca najbliższym Ziemi kandydatem na supernową. Powszechnie uważa się, że gwiazdy, zanim się zapadną w wybuchu supernowej do gwiazdy neutronowej lub czarnej dziury, przechodzą przez stadium czerwonego nadolbrzyma. Jednakże progenitor, czyli protoplasta supernowej SN 1987A, był błękitnym nadolbrzymem (ścieżka 5 diagramu ewolucji gwiazd).

Uważa się, że w młodym Wszechświecie była duża liczba nadolbrzymów, tworzących III populację gwiazd.

Zobacz też

• hiperolbrzym

Przypisy