Nadrodzina immunoglobulin

Nadrodzina immunoglobulin (synonim: białka immunoglobulinopodobne, ang. immunoglobulin superfamily, IgSF) – grupa białek wyodrębniona na podstawie istnienia w ich strukturze tzw. splotu immunoglobulinowego. Większość członków tej rodziny to białka o masie cząsteczkowej 70-100 kDa[1]. Nadrodzina immunoglobulin jest uznawana za największą grupę białek o podobnej budowie. Na podstawie analizy genomu człowieka zidentyfikowano 756 genów, których produkty białkowe zawierają domenę immunoglobulinową [2]. Białka immunoglobulinopodobne spotykane są również u bakterii, a ich analiza wskazuje, że pochodzą one od genów eukariotycznych i zostały nabyte w trakcie ewolucji na drodze poziomego transferu genów[3].

Klasyfikacja białek w obrębie rodziny immunoglobulin opiera się na rozmiarze cząsteczek, ich funkcji oraz rodzaju domeny immunoglobulinowej (por. splot immunoglobulinowy). Na podstawie tych właściwości wyróżnia się następujące kategorie białek immunoglobulinopodobnych[1]:

  • receptory dla antygenów - białka swoiście rozpoznające antygeny, występujące na powierzchni limfocytów T i B (przeciwciała, TCR);
  • cząsteczki prezentujące antygen - białka wiążące fragmenty antygenów, wytwarzane przez komórki prezentujące antygen (białka głównego układu zgodności tkankowej, beta-2 mikroglobulina);
  • koreceptory - białka wspomagające działanie receptorów rozpoznających antygen, wiążące określone cząsteczki głównego układu zgodności tkankowej (CD4, CD8, CD19);
  • cząsteczki sygnałowe związane z receptorami rozpoznającymi antygen - białka niezbędne do zapoczątkowania sygnału biegnącego od receptorów dla antygenu (CD3, CD79a, CD79b);
  • cząsteczki kostymulatorowe - białka biorące udział w kostymulacji limfocytów (np. CD28, CD80, CD86, CTLA-4);
  • receptory komórek NK (np. KIR, ILT, NCR);
  • inne receptory leukocytów (np. LILR);
  • cząsteczki adhezyjne - białka zaangażowane we wzmacnianie połączeń między komórkami (np. CD2, NCAM, ICAM-1);
  • receptory dla cytokin (np. receptor dla IL-6, receptor dla CSF);
  • receptory dla czynników wzrostu (np. CD117)
  • kinazy/fosfatazy receptorowe (np. PTPRM, PTPRK);
  • receptory wiążące immunoglobuliny (np. CD32);
  • białka niesklasyfikowane, nienależące do żadnej z powyższych kategorii (np. butyrofiliny, CD7, CD90).

Należy zwrócić uwagę, że powyższa lista zawiera jedynie grupy w obrębie nadrodziny immunoglobulin, ale inne białka z podanych grup mogą należeć do innych rodzin. Przykładowo, nie wszystkie receptory dla cytokin oraz cząsteczki adhezyjne należą do nadrodziny immunoglobulin.

Przypisy

  1. ↑ a b AN. Barclay. Membrane proteins with immunoglobulin-like domains--a master superfamily of interaction molecules.. „Semin Immunol”. 15 (4), s. 215-23, Aug 2003. PMID: 14690046. 
  2. ↑ ES. Lander, LM. Linton, B. Birren, C. Nusbaum i inni. Initial sequencing and analysis of the human genome.. „Nature”. 409 (6822), s. 860-921, Feb 2001. DOI: 10.1038/35057062. PMID: 11237011. 
  3. ↑ A. Bateman, SR. Eddy, C. Chothia. Members of the immunoglobulin superfamily in bacteria.. „Protein Sci”. 5 (9), s. 1939-41, Sep 1996. DOI: 10.1002/pro.5560050923. PMID: 8880921.