Nafta

Słoik z naftą

Nafta (inaczej kerozyna) – ciekła frakcja ropy naftowej wrząca w granicach 170–250 °C, mająca gęstość 0,78–0,81 g/cm³. Żółtawa, palna ciecz o charakterystycznym zapachu, będąca mieszaniną węglowodorów, których cząsteczki zawierają 12–15 atomów węgla. Stosowana jako paliwo, rozpuszczalnik i do celów kosmetycznych[1].

Historia

Nafta została po raz pierwszy wytworzona z naturalnego asfaltu przez Abrahama Gesnera[2][3]. Z ropy naftowej jako pierwszy wyekstrahował ją i zbadał jej właściwości polski chemik Filip Walter[4]. Nafta stała się towarem powszechnego użytku, gdy polski farmaceuta Ignacy Łukasiewicz skonstruował lampę naftową. Oświetlenie naftowe, obok oświetlenia gazowego, było głównym źródłem światła w budynkach aż do upowszechnienia się elektryczności.

Zastosowanie współczesne

Produkcja nafty jest relatywnie tania, ponieważ powstaje ona praktycznie wyłącznie w procesie rektyfikacji ropy naftowej, bez dodatkowych procesów uszlachetniających, stosowanych przy produkcji innego rodzaju paliw. Jest częściowo przerabiana na benzynę i inne produkty w procesach krakingu i reformingu.

Paliwo silnikowe

Z uwagi na niską liczbę cetanową i liczbę oktanową, jest nieprzydatna do zasilania silników zarówno o zapłonie iskrowym (benzynowych), jak i samoczynnym (wysokoprężnych – Diesla), choć używano jej w, dziś już historycznych, silnikach średnioprężnych. Jest znacznie tańsza od benzyny i oleju napędowego, w związku z czym jest stosowana w dużych ilościach w lotnictwie jako paliwo (pod nazwą „kerozyna” lub „nafta lotnicza”) do silników odrzutowych, turboodrzutowych, turbowałowych, turbośmigłowych.

Ponadto, po wysokiej rafinacji znalazła zastosowanie jako paliwo do silników rakietowych, znane jako RP-1[5].

Paliwo do urządzeń grzewczych

Cysterna dostarczająca naftę w Japonii

W niektórych krajach nafta stosowana jest jako paliwo do zasilania urządzeń grzewczych. Dostępna jest w tym celu na stacjach benzynowych lub dostarczana jest cysternami[6][7].

Zobacz też

Przypisy

  1. nafta, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, Władysław Gajewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, s. 450, OCLC 33835352.
  2. T.J. Murray, Dr Abraham Gesner: the father of the petroleum industry, „Journal of the Royal Society of Medicine”, 86 (1), 1993, s. 43–44, PMID8423576, PMCIDPMC1293824 (ang.).
  3. Kendall Beaton, Dr. Gesner's Kerosene: The Start of American Oil Refining, „Business History Review”, 29 (1), 1955, s. 28–53, DOI10.2307/3111597, JSTOR3111597 [dostęp 2021-04-16] (ang.).
  4. Jan Dębski: Ignacy Łukasiewicz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1955, s. 58.
  5. Robert A. Braeunig: Rocket Propellants (ang.). W: Rocket and Space Technology [on-line]. www.braeunig.us, 1996–2008. [dostęp 2017-08-03].
  6. Kerosene (ang.). Craggs Energy. [dostęp 2017-08-03].
  7. Heating Your Home in Winter: Kerosene Fan Heater (ang.). Nagoya International Center, 2014. [dostęp 2017-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)].

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Kerosene truck Aichi Japan.jpg
Autor: Hustvedt, Licencja: CC BY-SA 3.0
A kerosene delivery truck, as seen in Aichi, Japan. They play songs constantly on the visible speakers while delivering fuel.
SwissKeroseneLamp.jpg
Autor: Audrius Meskauskas, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Swiss kerosene lamp
Kerosene in mason jar.JPG
Lighting kerosene in 720 ml mason jar