Nagroda Wolfa
 | |
| Przyznawana przez | Fundacja Wolfa |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Pierwsze rozdanie | |
Nagroda Wolfa – nagroda przyznawana przez Fundację Wolfa w Izraelu za wybitne osiągnięcia na rzecz ludzkości i przyjaźni między narodami. Corocznie od 1978, komitety złożone z międzynarodowych ekspertów przyznają 5–6 nagród w następujących dziedzinach: chemia, fizyka, matematyka, medycyna, rolnictwo i sztuka. Nagrody w sztuce są przyznawane na przemian w architekturze, muzyce, malarstwie i rzeźbiarstwie. Laureat otrzymuje dyplom i 100 000 USD.
Do 2021 nagrodę otrzymało 345 naukowców i artystów[1].
Nagroda Wolfa jest zaliczana do trzech najbardziej prestiżowych nagród w każdej z dziedzin, w których jest przyznawana.
Laureaci
Wyróżnieni z chemii
- 1978: Carl Djerassi
- 1979: Herman Mark
- 1980: Henry Eyring
- 1981: Joseph Chatt
- 1982: John Polanyi, George Pimentel
- 1983/1984: Herbert Gutowsky, Harden McConnell, John Waugh
- 1984/1985: Rudolph Marcus
- 1986: Elias Corey, Albert Eschenmoser
- 1987: David Phillips, David Blow
- 1988: Joshua Jortner, Raphael Levine
- 1989: Duilio Arigoni, Alan Battersby
- 1990: nagrody nie przyznano
- 1991: Richard Ernst, Alexander Pines
- 1992: John Pople
- 1993: Ahmed Zewail
- 1994: Richard Lerner, Peter Schultz
- 1995: Gilbert Stork, Samuel Danishefsky
- 1996: nagrody nie przyznano
- 1998: Gerhard Ertl, Gabor Somorjai
- 1999: Raymond Lemieux
- 2000: Frank Albert Cotton
- 2001: Henri Kagan, Ryōji Noyori, Barry Sharpless
- 2002/2003: nagrody nie przyznano
- 2004: Harry Gray
- 2005: Richard Zare
- 2006/2007: Ada Jonath, George Feher
- 2008: William Moerner, Allen Bard
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: nagrody nie przyznano
- 2011: Krzysztof Matyjaszewski, Stuart Rice, Ching Tang[2]
- 2012: Paul Alivisatos, Charles Lieber
- 2013: Robert Langer
- 2014: Chi-Huey Wong
- 2015: nagrody nie przyznano
- 2016: Kyriacos Costa Nicolaou, Stuart Schreiber
- 2017: Robert G. Bergman
- 2018: Omar M. Yaghi, Makoto Fujita
- 2019: Stephen Buchwald, John Hartwig
- 2020: nagrody nie przyznano
- 2021: Leslie Leiserowitz, Meir Lahav
- 2022: Bonnie Bassler, Carolyn Bertozzi, Benjamin Cravatt
Wyróżnieni z fizyki
- 1978: Chien-Shiung Wu
- 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
- 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
- 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
- 1982: Leon M. Lederman, Martin Perl
- 1983/1984: Erwin L. Hahn, sir Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
- 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
- 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
- 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
- 1988: Roger Penrose, Stephen W. Hawking
- 1989: nagrody nie przyznano
- 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
- 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
- 1992: Joseph H. Taylor Jr.
- 1993: Benoît Mandelbrot
- 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
- 1995/1996: nagrody nie przyznano
- 1997: John Archibald Wheeler
- 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
- 1999: Dan Shechtman
- 2000: Raymond Davis Jr., Masatoshi Koshiba
- 2001: nagrody nie przyznano
- 2002/2003: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
- 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
- 2005: Daniel Kleppner
- 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
- 2008: nagrody nie przyznano
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
- 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
- 2012: Ja’akow Bekenstein
- 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
- 2014: nagrody nie przyznano
- 2015: James D. Bjorken, Robert Kirshner
- 2016: Josef Imry
- 2017: Michel Mayor, Didier Queloz
- 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
- 2019: nagrody nie przyznano
- 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
- 2021: Giorgio Parisi
- 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier
Wyróżnieni z matematyki
- 1978: Israel Gelfand, Carl L. Siegel
- 1979: Jean Leray, André Weil
- 1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow
- 1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski
- 1982: Hassler Whitney, Mark Krejn
- 1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős
- 1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy
- 1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg
- 1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax
- 1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander
- 1989: Alberto Calderón, John Milnor
- 1990: Ennio de Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro
- 1991: nagrody nie przyznano
- 1992: Lennart Carleson, John G. Thompson
- 1993: Michaił Gromow, Jacques Tits
- 1994/1995: Jürgen Moser
- 1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles
- 1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj
- 1998: nagrody nie przyznano
- 1999: László Lovász, Elias M. Stein
- 2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre
- 2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach
- 2002/2003: Mikio Sato, John Tate
- 2004: nagrody nie przyznano
- 2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow
- 2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg
- 2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau
- 2011: nagrody nie przyznano
- 2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli
- 2013: Michael Artin, George D. Mostow
- 2014: Peter Sarnak
- 2015: James Arthur
- 2016: nagrody nie przyznano
- 2017: Richard Schoen, Charles Fefferman
- 2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld
- 2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler
- 2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg
- 2022: George Lusztig
Wyróżnieni w sztuce
- 1981 malarstwo: Marc Chagall, Antoni Tapies
- 1982 muzyka: Vladimir Horowitz, Olivier Messiaen, Josef Tal
- 1983/1994 architektura: Ralph Erskine
- 1984/1995 rzeźbiarstwo: Eduardo Chillida
- 1986 malarstwo: Jasper Johns
- 1987 muzyka: Isaac Stern, Krzysztof Penderecki
- 1988 architektura: Fumihiko Maki, Giancarlo De Carlo
- 1989 rzeźbiarstwo: Claes Oldenburg
- 1990 malarstwo: Anselm Kiefer
- 1991 muzyka: Yehudi Menuhin, Luciano Berio
- 1992 architektura: Frank Gehry, Jørn Utzon, Denys Lasdun
- 1993 rzeźbiarstwo: Bruce Nauman
- 1994/1995 malarstwo: Gerhard Richter
- 1995/1996 muzyka: Zubin Mehta, György Ligeti
- 1996/1997 architektura: Frei Otto, Aldo van Eyck
- 1998 rzeźbiarstwo: James Turrell
- 1999 malarstwo: nagrody nie przyznano
- 2000 muzyka: Pierre Boulez, Riccardo Muti
- 2001 architektura: Alvaro Siza
- 2002/2003 malarstwo i rzeźbiarstwo: Louise Bourgeois
- 2004 muzyka: Mstisław Rostropowicz, Daniel Barenboim
- 2005 architektura: Jean Nouvel
- 2006/2007 malarstwo i rzeźbiarstwo: Michelangelo Pistoletto
- 2008 muzyka: Gia Kanczeli, Claudio Abbado
- 2009 nagrody nie przyznano
- 2010 architektura: David Chipperfield, Peter Eisenman
- 2011 malarstwo i rzeźbiarstwo: Rosemarie Trockel
- 2012 muzyka: Plácido Domingo, Simon Rattle
- 2013 architektura: Eduardo Souto de Moura
- 2014 rzeźbiarstwo: Olafur Eliasson
- 2015 muzyka: Jessye Norman, Murray Perahia
- 2016 architektura: Phyllis Lambert
- 2017 rzeźba: Laurie Anderson, Lawrence Weiner
- 2018 muzyka: Paul McCartney, Ádám Fischer
- 2019 architektura: Moshe Safdie
- 2020 malarstwo i rzeźbiarstwo: Cindy Sherman
- 2021 muzyka: Olga Neuwirth[3], Stevie Wonder[4]
- 2022 architektura: Yoshiharu Tsukamoto, Momoyo Kaijima, Elizabeth Diller
Wyróżnieni z rolnictwa
- 1978: George F. Sprague, John C. Walker
- 1979: Jay L. Lush, sir Kenneth Blaxter
- 1980: Karl Maramorosch
- 1981: John O. Almquist, Henry A. Lardy, Glenn W. Salisbury
- 1982: Wendell L. Roelofs
- 1983/1984: Don Kirkham, Cornellis T. de Witt
- 1984/1985: Robert H. Burris
- 1986: sir Ralph Riley, Ernest R. Sears
- 1987: Theodor O. Diener
- 1988: Charles Thibault, Ernest John Christopher Polge
- 1989: Peter M. Biggs, Michael Elliott
- 1990: Jozef Stefaan Schell
- 1991: Shang-Fa Yang
- 1992: nagrody nie przyznano
- 1993: John E. Casida
- 1994/1995: Carl B. Huffaker, Perry L. Adkisson
- 1995/1996: Morris Schnitzer, Frank J. Stevenson
- 1996/1997: Neal L. First
- 1998: Ilan Chet, Baldur R. Stefansson
- 1999: nagrody nie przyznano
- 2000: Gurdev S. Khush
- 2001: Roger N. Beachy, James E. Womack
- 2002/2003: R. Michael Roberts, Fuller W. Bazer
- 2004: Yuan Longping, Steven D. Tanksley
- 2005: nagrody nie przyznano
- 2006/2007: Ronald L. Phillips, Michel A.J. Georges
- 2008: John Pickett, James Tumlinson, W. Joe Lewis
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: David Baulcombe
- 2011: Harris A. Lewin, James R. Cook
- 2012: nagrody nie przyznano
- 2013: Joachim Messing, Jared Diamond
- 2014: Jorge Dubcovsky, Leif Andersson
- 2015: Linda Saif
- 2016: Trudy Mackay
- 2017: nagrody nie przyznano
- 2018: Gene E. Robinson
- 2019: David Zilberman (ekonomista)
- 2020: Caroline Dean[5]
- 2022: Pamela Ronald
Wyróżnieni z medycyny
- 1978: George D. Snell, Jean Dausset, Jon J. van Rood
- 1979: Roger Wolcott Sperry, Arvid Carlsson, Oleh Hornykiewicz
- 1980: César Milstein, Leo Sachs, sir James L. Gowans
- 1981: Barbara McClintock, Stanley N. Cohen
- 1982: Jean-Pierre Changeux, Solomon H. Snyder, sir James W. Black
- 1983/1984: nie przyznano
- 1984/1985: Donald F. Steiner
- 1986: Osamu Hayaishi
- 1987: Puedro Cuatrecasas, Meir Wilchek
- 1988: Henri-Gery Hers, Elizabeth F. Neufeld
- 1989: John Gurdon, Edward B. Lewis
- 1990: Maclyn McCarty
- 1991: Seymour Benzer
- 1992: M. Judah Folkman
- 1993: nie przyznano
- 1994/1995: Michael J. Berridge, Yasutomi Nishizuka
- 1995/1996: Stanley Prusiner
- 1997: Mary Frances Lyon
- 1998: Michael Sela, Ruth Arnon
- 1999: Eric Kandel
- 2000: nie przyznano
- 2001: Awram Herszko, Alexander Varshavsky
- 2002/2003: Ralph L. Brinster, Mario Capecchi, Oliver Smithies
- 2004: Robert A. Weinberg, Roger Tsien
- 2005: Alexander Levitzki, Anthony Rex Hunter, Anthony J. Pawson
- 2006/2007: nagrody nie przyznano
- 2008: Howard Cedar, Aharon Razin
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: Axel Ullrich
- 2011: Shin’ya Yamanaka, Rudolf Jaenisch
- 2012: Ronald M. Evans
- 2013: nagrody nie przyznano
- 2014: Nahum Sonenberg, Gary Ruvkun, Victor Ambros
- 2015: John Kappler, Philippa Marrack, Jeffrey V. Ravetch
- 2016: Lewis C. Cantley, Carl Ronald Kahn
- 2017: James P. Allison
- 2018: nie przyznano
- 2019: Jeffrey M. Friedman
- 2020: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna
- 2021: Joan Steitz, Lynne Elizabeth Maquat, Adrian Krainer
Przypisy
- ↑ The Wolf Prize, Wolf Foundation [dostęp 2021-06-18] (ang.).
- ↑ The 2011 Wolf Prize in Chemistry. Wolf Foundation. [dostęp 2011-02-18]. Cytat: For deep creative contributions to the chemical sciences in the field of synthesis, properties and an understanding of organic materials (ang.).
- ↑ The Violin Channel, Winners Announced for Israeli's 2021 Wolf Prize for Music, The World's Leading Classical Music News Source. Est 2009., 11 lutego 2021 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
- ↑ Stevie Wonder awarded Israel's prestigious Wolf Prize, www.yahoo.com [dostęp 2021-06-18] (ang.).
- ↑ Prestigious Wolf Prize honour for Professor Dame Caroline Dean, John Innes Centre, 14 stycznia 2020 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
Linki zewnętrzne
Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
Media użyte na tej stronie
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Wolf prize icon.svg
Autor: רונאלדיניו המלך, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vectorision of File:Wolf prize icon.png. Based on simplification of Wolf organization logo.
Autor: רונאלדיניו המלך, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vectorision of File:Wolf prize icon.png. Based on simplification of Wolf organization logo.
Wolf prize icon.png
An icon designating the Wolf Foundation logo. Note, that the icon is not a small copy of the Wolf's logo: it was simplified (lost some curves) for legibility.
An icon designating the Wolf Foundation logo. Note, that the icon is not a small copy of the Wolf's logo: it was simplified (lost some curves) for legibility.