Język nahuatl
Obszar | Meksyk (stany Puebla, Guerrero, Hidalgo, Veracruz, Meksyk i inne), Stany Zjednoczone, Salwador, Gwatemala, Nikaragua. | ||||
---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących | ok. 1,8 mln | ||||
Pismo/alfabet | |||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
Status oficjalny | |||||
język urzędowy | w Meksyku ma status „języka narodowego” obok 62 innych języków mniejszości etnicznych i dominującego języka hiszpańskiego | ||||
Organ regulujący | Instituto Nacional de Lenguas Indígenas | ||||
Kody języka | |||||
Kod ISO 639-2↗ | nah | ||||
?↗ | nah | ||||
IETF | nah | ||||
Glottolog | azte1234 | ||||
GOST 7.75–97 | ацт 075 | ||||
SIL | NAI | ||||
Występowanie | |||||
Użytkownicy języka nahuatl w poszczególnych stanach Meksyku | |||||
W Wikipedii | |||||
| |||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Język nahuatl ['naːwatɬ] (również język meksykański lub aztecki; nazwa własna nāhuatlàtōlli, „prosty język”) – najbardziej rozpowszechniony język z grupy uto-azteckiej. Do czasów konkwisty stanowił lingua franca na obszarze Meksyku i był głównym językiem Azteków. Obecnie posługuje się nim około 1,6 miliona mieszkańców Meksyku, głównie w stanach Puebla, Guerrero, Hidalgo, Veracruz i Meksyk, ponad 200 tys. mieszkańców Stanów Zjednoczonych, 20 tys. mieszkańców Salwadoru, a także kilkuset mieszkańców Gwatemali i Nikaragui.
Historycznie Aztekowie do zapisu swojego języka używali pisma piktograficznego z elementami logograficznymi. Współcześnie jest stosowany alfabet łaciński w dwóch wersjach transkrypcyjnych.
Z punktu widzenia typologii nahuatl jest językiem aglutynacyjnym i polisyntetycznym. Dysponuje licznymi formami grzecznościowymi.
W polszczyźnie funkcjonuje szereg zapożyczeń z języka nahuatl. Należą do nich wyrazy takie jak: awokado, kakao, chilli, czekolada, kopal, kojot, guacamole, mezcal, ocelot, pulque, quetzal oraz wiele toponimów, m.in. Meksyk.
Fonetyka
Klasyczny nahuatl posiada 13 spółgłosek, 2 półsamogłoski i 4 samogłoski. Charakterystyczny jest brak spółgłoski [r]. Akcent jest paroksytoniczny (pada na drugą sylabę od końca).
Spółgłoski
Wargowe | Dziąsłowe | Podniebienne | Miękko- podniebienne | Krtaniowe | |
---|---|---|---|---|---|
Zwarte | p | t | k / kʷ | ʔ | |
Szczelinowe | s | ʃ | |||
Zwarto- szczelinowe | tɬ / ʦ | ʧ | |||
Półotwarte | w | l | j | ||
Nosowe | m | n |
Samogłoski
Przednie | Centralne | Tylne | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Długie | Krótkie | Długie | Krótkie | Długie | Krótkie | |
Wysokie | iː | i | ||||
Środkowe | eː | e | oː | o | ||
Niskie | aː | a |
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Samouczek języka nahuatl (hiszp.)
- Wikipedia w nahuatl
- Gramatyka klasycznego języka nahuatl (1645) (hiszp.)
- Strona poświęcona językom prekolumbijskiej Ameryki Środkowej duża ilość materiałów – słowniki, teksty źródłowe, (hiszp. • fr.)
- Kurs nahuatl (ang.)
- Zarys gramatyki (ang.)
- Zbiór materiałów poświęconych nahuatl. www2.potsdam.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-19)]. (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: Noahedits, Licencja: CC BY-SA 4.0
Red: Majority indigenous language speaking towns and cities in Mexico where Nahuatl is the predominant language
Source: https://www.reddit.com/r/MapPorn/comments/apb5eh/indigenous_linguistic_map_of_mexico_4134_x_2837/
Olive green: Extent of Nahuatl as dominant language immediately prior to contact.
Source: R. E. Asher and Christopher Moseley's Atlas of the World's Languages, 2nd edition, 2007
Ten plik jest pochodną pracą: Mexico States blank map.svgTablica informacyjna w Teotihuacan w Meksyku