Najib Tun Razak
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Premier Malezji | |
| Okres | od 3 kwietnia 2009 |
| Przynależność polityczna | Barisan Nasional (UMNO) |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wicepremier Malezji | |
| Okres | od 7 stycznia 2004 |
| Poprzednik | |
| Następca | Muhyiddin Yassin |
| Minister finansów | |
| Okres | od 17 września 2008 |
| Poprzednik | |
| Minister obrony | |
| Okres | od 1999 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
Najib Tun Razak[1] (ur. 23 lipca 1953 w Kuala Lipis, stan Pahang) – malezyjski polityk, wicepremier Malezji od 7 stycznia 2004 do 3 kwietnia 2009, minister obrony, minister finansów od 17 września 2008 do 3 kwietnia 2009, minister obrony w latach 2004–2008. Przewodniczący Zjednoczonej Malezyjskiej Organizacji Narodowej (UNMO, United Malays National Organisation) od 26 marca 2009. Premier Malezji od 3 kwietnia 2009 do 10 maja 2018.
Edukacja i życie prywatne
Najib Razak jest najstarszym spośród sześciu synów Tun Abdul Razaka, drugiego premiera Malezji. Kształcił się w St. John Institution w Kuala Lumpur, a następnie w Malvern College w hrabstwie Worcestershire w Wielkiej Brytanii oraz na Uniwersytecie w Nottingham, na którym w 1974 ukończył studia ekonomiczne.
Najib Tun Razak ma czterech synów i cztery córki. Jego pierwszą żoną była Tengku Puteri Zainah Tengku Eskandar. Obecnie jest żonaty z Datin Seri Rosmah Mansor.
Kariera polityczna
W 1976, w wieku zaledwie 23 lat, zasiadł z ramienia UNMO w Dewan Rakat, niższej izbie malezyjskiego parlamentu. Mandat objął w wyniku śmierci swojego ojca. W parlamencie zasiada do chwili obecnej, reprezentując przez cały czas okręg Pekan.
Początkowo Najib pełnił funkcję szefa młodzieżówki UNMO w okręgu Pekan, jednak z czasem piął się w górę w hierarchii partyjnych stanowisk. W 1981 wszedł w skład Rady Najwyższej UNMO, w 1982 został wiceprzewodniczącym młodzieżówki UNMO, a w 1988 jej przewodniczącym. W 1993 został mianowany jednym z sześciu wiceprzewodniczących partii. Stanowisko to utrzymał w czasie w kongresów partii w 1993, 1996 i w 2000. 29 marca 2009 na kongresie UNMO został wybrany przewodniczącym partii.
Minister
W trakcie swej kariery politycznej Najib wielokrotnie wchodził w skład gabinetu. Po raz pierwszy, w 1978 w wieku zaledwie 25 lat, objął funkcję wicepremiera ds. energii, telekomunikacji i poczty w rządzie premiera Husseina Onna. W 1980 został mianowany wiceministrem edukacji, a w 1981 wiceministrem finansów. W latach 1982–1986 zajmował stanowisko ministra edukacji w gabinecie premiera Mahathira bin Mohamada, a następnie w latach 1986–1987 ministra kultury, młodzieży i sportu. W tym czasie Malezja zajęła pierwsze miejsce w klasyfikacji medalowej na Igrzyskach Azji Południowo-Wschodniej (Southeast Asian Games). Najib opracował również Narodowy Program ds. Sportów oraz wprowadził nagrody finansowe dla medalistów igrzysk olimpijskich.
Od 1990 do 1995 pełnił funkcję ministra obrony. Jako minister, rozpoczął program modernizacji sił zbrojnych, idący w kierunku zmniejszenia ich liczebności i podniesienia skuteczności działania. W wojsku przeprowadzono wymianę sprzętu, zakupiono samoloty MiG-29 i F-18 oraz stworzono nowy system radarowy.
W latach 1995–1999 jako minister edukacji, Najib przeprowadził szereg reform w szkolnictwie. Najważniejszą z nich był The Education Act 1996, dostosowujący szkolnictwo do wymogów rynku.
Od 1999 do 17 września 2008 Najib ponownie pełnił funkcję ministra obrony. 7 stycznia 2004 został mianowany przez premiera Abdullaha Ahmada Badawiego wicepremierem w jego rządzie. Jako minister obrony, w 2003 stworzył program Malaysian National Service (Malezyjska Służba Narodowa), program trzymiesięcznej służby wojskowej dla 17-latków, propagujący ideę braterstwa bez względu na rasę i pochodzenie etniczne[2]. Zakupił dla armii nowe rosyjskie samoloty bojowe Suchoj Su-30MKM, polskiej produkcji czołgi PT-91M, francuskie okręty podwodne dla marynarki i system obrony powietrznej krótkiego zasięgu Jernas.
17 września 2008 został mianowany ministrem finansów w gabinecie Abdullaha Ahmada Badawiego.
Z powodu spadku popularności premiera Badawiego i słabego wyniku wyborczego, w 2008 w szeregach partii zaczęły pojawiać się głosy, nawołujące go do rezygnacji ze stanowiska lidera UNMO i premiera Malezji. Naturalnym jego następcą wydawał się być Najib Tun Razak. W kwietniu 2008 premier Badawi wskazał Najiba jako swego potencjalnego następcę[3][4]. 10 lipca 2008 premier Badawi ogłosił prawdopodobne ustąpienie ze stanowiska szefa partii i rządu w czerwcu 2010 i przekazanie władzy Najibowi. We wrześniu 2008 ogłosił jednak, że z władzy zrezygnuje być może już wcześniej niż w 2010. 8 października 2008 Badawi, ostatecznie zadeklarował że z urzędu premiera zrezygnuje w marcu 2009[5].
26 marca 2009 podczas Kongresu UNMO Najib Tun Razak został wybrany przewodniczącym partii[6].
3 kwietnia 2013 złożył wniosek do króla Tuanku Abdul Halima o rozwiązanie parlamentu. Najib miał konstytucyjny obowiązek rozpisania wyborów powszechnych w kwietniu, kiedy wygasa pięcioletni mandat rządzącej koalicji Front Narodowy. Jednak notowania koalicji Frontu Narodowego spadały, więc premier skorzystał z prawa rozwiązania parlamentu, na co zezwala konstytucja[7].
Premier
2 kwietnia 2009 premier Abdullah Ahmad Badawi złożył dymisję na ręce króla Mizana Zainala Abidina, wysuwając jednocześnie kandydaturę Najiba Tuna Razaka na swojego następcę[8]. Król zaakceptował jego kandydaturę i 3 kwietnia 2009 Najib Tun Razak został zaprzysiężony na stanowisku premiera Malezji[9][10]. 10 maja 2018 utracił stanowisko po przegranych wyborach[11].
Afera korupcyjna
W 2018 roku doszło do przeszukań w sześciu domach należących do Najiba Razaka i jego żony Rosmy w związku ze skandalem finansowym dotyczącym powołanego w 2009 roku państwowego funduszu rozwoju 1MDB i zarzutami wyprowadzania pieniędzy; w ich efekcie malezyjska policja zabezpieczyła gotówkę w różnych walutach i luksusowe przedmioty o wartości co najmniej 223 mln dolarów amerykańskich[12]. 12 lutego 2019 roku rozpoczął się pierwszy z planowanych trzech procesów z udziałem Razaka dotyczących tej afery[13][14]. 28 lipca 2020 malezyjski sąd skazał byłego premiera na 12 lat więzienia i grzywnę w wysokości 210 milionów ringgit (blisko 50 milionów dolarów amerykańskich)[15][16][17].
Przypisy
- ↑ Richard C. Paddock, Najib Razak, Malaysia’s Former Prime Minister, Found Guilty in Graft Trial, „The New York Times”, 28 lipca 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-03-15] (ang.).
- ↑ Malaysia’s 3-month national service a flop?. atimes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-23)]., Asia Times, 4 maja 2004.
- ↑ Malaysian PM hints at hand-over, BBC News, 12 kwietnia 2008.
- ↑ Malaysia’s government blueprint for political succession grows clearer. iht.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-12)]., International Herald Tribune, 7 kwietnia 2008.
- ↑ Badawi to step down as Malaysia’s PM in March, ABC Radio Australia, 9 października 2008.
- ↑ Najib declared as new UMNO President, People’s Daily Online, 26 marca 2009.
- ↑ Malaysia PM dissolves parliament, Al Dżazira, 3 kwietnia 2013.
- ↑ Malaysian PM has audience with Supreme Head to relinquish post, People’s Daily Online, 2 kwietnia 2009.
- ↑ Najib sworn in as Malaysia’s new prime minister, People’s Daily ONline, 3 kwietnia 2009.
- ↑ Najib appointed new Malaysian PM, BBC News, 2 kwietnia 2009.
- ↑ Maria Kruczkowska: 92-letni premier Malezji nie traci czasu. wyborcza.pl, 15 maja 2018. [dostęp 2018-09-23].
- ↑ Diademy, naszyjniki, miliony dolarów, sześć domów. Były premier skazany, TVN24, 28 lipca 2020 [dostęp 2020-08-03].
- ↑ „Wilk z Wall Street”, imprezy z celebrytami i obrazy Picassa. Rusza proces byłego premiera, TVN24 Biznes, 12 lutego 2019 [dostęp 2020-08-03].
- ↑ Maria Kruczkowska, W Malezji początek procesu stulecia. Przed sądem staje były premier Nadżib Razak oskarżony o bezprecedensową defraudację, wyborcza.pl, 12 lutego 2019 [dostęp 2020-08-03].
- ↑ Malezja: Były premier skazany na 12 lat więzienia za korupcję – rynki zagraniczne, wnp.pl [dostęp 2020-07-30] (pol.).
- ↑ Malaysia’s Najib sentenced to over a decade in jail in 1MDB trial, „Reuters”, 28 lipca 2020 [dostęp 2020-07-30] (ang.).
- ↑ Najib Razak: Malaysian ex-PM gets 12-year jail term in 1MDB corruption trial, „BBC News”, 28 lipca 2020 [dostęp 2021-02-09] (ang.).
Linki zewnętrzne
- „Who is Dato’ Sri Mohd Najib Tun Abdul Razak?”. malaysia-instinct.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)]., Malaysia-Instinct, 27 sierpnia 2010.
- Strona oficjalna
Media użyte na tej stronie
Autor: Akmal Ridzuan Abd Rahim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Najib Razak Signature
Autor: Malaysian government, Licencja: CC BY-SA 3.0
Malaysian Prime Minister, Najib Tun Razak
The Honorable Donald H. Rumsfeld (left), Secretary of Defense, and Najib Tun Razak, Malaysia Minister of Defense, pose for a photo at the Pentagon, Washington, D.C. on May 2, 2002.
Malaysian Minister of Defense, Najib Razak, pictured during a defense meeting held at the Pentagon in Washington, District of Columbia (DC).