Najwyższa Rada Islamska w Iraku

Najwyższa Rada Islamska w Iraku, pierwotnie Najwyższa Rada Rewolucji Islamskiej w Iraku[1][2][3], także spotykane tłumaczenia: Najwyższa Rada Rewolucji Muzułmańskiej w Iraku[4], Najwyższe Zgromadzenie Rewolucji Islamskiej w Iraku[5] (ar. المجلس الأعلى الإسلامي العراقي) – iracka szyicka partia polityczna utworzona w latach 80. XX wieku przez irackich emigrantów w Iranie. Pierwotnie organizacja fundamentalistyczna[6], z czasem przeszła na bardziej umiarkowane pozycje.

Historia

Za rządów Saddama Husajna

Organizacja została utworzona w 1982 w Teheranie przez szyickich duchownych z An-Nadżafu, którzy opuścili Irak w obawie przed represjami ze strony rządu Saddama Husajna. Na jej czele stał od momentu powstania Muhammad Bakir al-Hakim[7]. Organizacja została utworzona pod auspicjami irańskiego rządu i miała być koalicją mniejszych formacji, w praktyce jednak szybko zaczęła działać jak zwykła partia polityczna. Pod wpływem irańskim al-Hakim zaczął skłaniać się ku systemowi władzy nadzorowanej przez autorytet religijny (welajat-e faghih). Spowodowało to izolację organizacji od pozostałych emigracyjnych opozycyjnych irackich formacji szyickich, w tym najsilniejszej, Zewu Islamu; były one niechętne zarówno takiej formie sprawowania władzy, jak i zbytniemu uzależnianiu się od Iranu[4].

W 1991 Rada skierowała podległą sobie formację zbrojną, brygadę Badr, na pomoc powstaniu szyitów irackich. Wystąpienie to zakończyło się jednak klęską[8]. Na początku XXI w. organizacja wycofała się z głoszonego wcześniej poparcia dla systemu władzy wzorowanego na irańskim. Lider organizacji Muhammad Bakir al-Hakim zadeklarował, że Irak powinien być krajem demokratycznym i wielowyznaniowym[9].

Po 2003

Abd al-Aziz al-Hakim kierował organizacją od 2003 do śmierci w 2009

Muhammad Bakir al-Hakim wrócił do Iraku w maju 2003, po obaleniu rządów Saddama Husajna wskutek amerykańskiej interwencji[10], którą partia popierała[11]. Al-Hakim udzielił warunkowego poparcia ustanowionej przez Amerykanów Tymczasowej Radzie Zarządzającej Iraku[10]; organizacja wprowadziła do niej swoich przedstawicieli i była jedną z sześciu dominujących formacji (wszystkie wywodziły się z irackiej emigracji)[11]. W sierpniu 2003 zginął w zamachu bombowym w An-Nadżafie. Kierownictwo w organizacji przejął po nim brat, Abd al-Aziz al-Hakim[10]. Abd al-Aziz al-Hakim w imieniu partii brał udział w opracowywaniu projektu nowej konstytucji Iraku[12].

W wyborach parlamentarnych w Iraku w styczniu 2005 partia startowała jako część szyickiej koalicji - Zjednoczonego Sojuszu Irackiego, który odniósł sukces, uzyskując 48,2% głosów (140 mandatów w 328-osobowej Izbie Reprezentantów). Podobnie w wyborach parlamentarnych w grudniu 2005 Zjednoczony Sojusz Iracki, z udziałem Rady, zwyciężył z wynikiem 41,2% (128 mandatów)[13][14]. W nowo utworzonym rządzie Nuriego al-Malikiego ministrem spraw wewnętrznych został działacz Rady Bakir Dżabr az-Zubajdi. Za jego przyzwoleniem szyickie organizacje militarne dokonały szeregu zabójstw byłych działaczy partii Baas oraz niezwiązanych z nią sunnitów bagdadzkich[15].

Cztery lata później, w wyborach samorządowych w 2009, Najwyższa Rada Islamska wystawiła odrębną listę i wystartowała pod hasłami religijnymi. Uzyskała jednak znacznie niższe poparcie niż do tej pory[14]. W 2009 zmarł Abd al-Aziz al-Hakim. Nowym liderem partii został jego syn Ammar.

W wyborach parlamentarnych w Iraku w 2010 ponownie startowała w ramach koalicji Zjednoczony Sojusz Iracki, który zajął trzecią pozycję z wynikiem 18,2% głosów (70 mandatów)[13]. Po wyborach Zjednoczony Sojusz Iracki podjął bliską współpracę ze zwycięską koalicją Państwo Prawa kierowaną przez Nuriego al-Malikiego. Współdziałanie dwóch szyickich formacji pozwoliło na zmarginalizowanie sunnickiej koalicji - Irackiego Ruchu Narodowego[16], która uzyskała w wyborach największe procentowo poparcie[13]. W wyborach parlamentarnych w Iraku w 2014 Rada brała udział jako główna siła koalicji Al-Muwatin (ar. Obywatele), złożonej zarówno z szyickich partii religijnych, jak i świeckich. Z list koalicji startowały m.in. kobiety występujące publicznie bez zasłon, co było w Iraku wydarzeniem precedensowym; Obywatele byli pierwszą koalicją tak bliską koalicją organizacji religijnych i świeckich w historii Iraku po 2003[17]. Ostatecznie zajęła w wyborach drugie miejsce i zdobyła 29 miejsc w parlamencie[18].

Organizacja Badr

Ramieniem zbrojnym organizacji była organizacja (początkowo: brygada) Badr[10]. Jej członkowie częściowo byli rekrutowani spośród jeńców irackich w niewoli irańskiej podczas wojny iracko-irańskiej. Brygada Badr odegrała pewną rolę w walkach, zwłaszcza w Kurdystanie[4]. W 2003 organizacja Badr liczyła 10 tys. osób[10]. W 2012 formacja zerwała z Najwyższą Radą Islamską i działa dalej samodzielnie, będąc blisko związaną z siłami Ghods, częścią irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[17].

Przypisy

  1. ↑ Irak: Ugrupowania rebelianckie odrzucają plan pojednania, Money.pl, 3 lipca 2006 [dostęp 2015-12-25] (pol.).
  2. ↑ Miłada Jędrysik, Kim są szyici – największa siła polityczna Iraku, Wyborcza.pl, 16 maja 2003 [dostęp 2015-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-25].
  3. ↑ Odbudowa Iraku - pierwsze przybliżenie, www.pism.pl [dostęp 2015-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-06].
  4. ↑ a b c Tripp 2009 ↓, s. 287.
  5. ↑ Jamsheer H. A.: Współczesna historia Iraku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2007, s. 140. ISBN 978-83-89899-82-8.
  6. ↑ Tripp 2009 ↓, s. 338.
  7. ↑ Farouk-Sluglett i Sluglett 2003 ↓, s. 300.
  8. ↑ Tripp 2009 ↓, s. 297.
  9. ↑ Lawrence Joffe, Obituary: Ayatollah Mohammad Baqir al-Hakim, the Guardian [dostęp 2015-12-27].
  10. ↑ a b c d e Who's who in post-Saddam Iraq, news.bbc.co.uk [dostęp 2015-12-25].
  11. ↑ a b Dodge 2012 ↓, s. 42-43.
  12. ↑ Dodge 2012 ↓, s. 46.
  13. ↑ a b c Dodge 2012 ↓, s. 215-216.
  14. ↑ a b Dodge 2012 ↓, s. 150.
  15. ↑ Dodge 2012 ↓, s. 63-64.
  16. ↑ Dodge 2012 ↓, s. 169.
  17. ↑ a b Ali Mamouri, Hakim-led Citizen Coalition could shake up Iraqi elections, Al-Monitor, 23 kwietnia 2013 [dostęp 2015-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-29] (ang.).
  18. ↑ Iraq elections: Maliki's State of Law 'wins most seats', BBC News [dostęp 2015-12-27] (ang.).

Bibliografia

  • A. Dawisha: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013. ISBN 978-0-691-15793-1. OCLC 858726588. (ang.)
  • T. Dodge: Iraq: from war to a new authoritarianism. London & New York: The International Institute for Strategic Studies, 2012. ISBN 978-0-415-83485-8. OCLC 824827947. (ang.)
  • M. Farouk-Sluglett, P. Sluglett: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003. ISBN 1-86064-622-0.
  • Ch. Tripp: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009. ISBN 978-83-05-13567-2.

Media użyte na tej stronie

Abolaziz Hakim.jpg
Autor: sayyed shahab-o- din vajedi, Licencja: CC BY 4.0
Abdul Aziz al-Hakim, dead Iraqi Shia cleric.