Nakajima-Douglas DC-2

Nakajima-Douglas DC-2

Dane podstawowe
Państwo	Japonia
Producent	Nakajima
Typ	Samolot pasażerski
Konstrukcja	Prawie całkowicie metalowa (jedynie powierzchnie sterowe były kryte płótnem)
Załoga	4 osoby
Historia
Data oblotu	luty 1936
Liczba egzemplarzy	5
Dane techniczne
Napęd	Wright Cyclone F-2; Wright Cyclone SGR-1820-F52 (730 KM)
Wymiary
Rozpiętość	25,9 m
Długość	19,1 m
Wysokość	4,8 m
Powierzchnia nośna	87,3 m²
Masa
Własna	5530 kg
Osiągi
Prędkość maks.	318 km/h
Pułap	5400 m
Dane operacyjne
Liczba miejsc
14
Użytkownicy
Nihon Kōkū Yuso KK Siły Powietrzne Cesarskiej Armii Japońskiej

Japońskie DC-2 na japońskich znaczkach pocztowych z 1937

Nakajima-Douglas DC-2 – japoński samolot pasażerski z lat 30. XX wieku, produkowana licencyjnie kopia amerykańskiego samolotu Douglas DC-2. Zbudowano tylko pięć egzemplarzy tego samolotu które w późniejszym czasie używane były przez Siły Powietrzne Cesarskiej Armii Japońskiej. Wywiad amerykański omyłkowo uważał, że ten samolot był masowo produkowany i służył w Siłach Powietrznych Cesarskiej Marynarki Wojennej dlatego w czasie II wojny światowej otrzymał on amerykańską nazwę kodową Tess.

Tło historyczne

Po wprowadzeniu na rynek w 1934 samolotu pasażerskiego Douglas DC-2 japoński koncern lotniczy Nakajima Hikōki Kabushiki Gaisha wyraził zainteresowanie tym samolotem i rozpoczął pertraktacje z Douglas Aircraft Corporation dotyczące jego licencyjnej produkcji^[1]. Nakajima miała bardzo bliskie związki z Douglasem już od początku lat 30., kiedy to japońska firma zaczęła wysyłać swoich inżynierów na praktyki do kalifornijskiej fabryki Douglasa^[1].

W tym samym czasie i jeszcze przed zakończeniem pertraktacji, japońska firma Mitsui Bussan KK zakupiła w Kanadzie jeden egzemplarze tego samolotu (zakupu dokonano poprzez linie lotnicze Great Northern Airways działających jako pośrednik) i został on wysłany do Japonii w częściach^[1] (inne źródło podaje, że zakupiono jeden cały samolot i części potrzebne na złożenie drugiego^[2]). Samolot (numer seryjny 1323, rejestracja cywilna NC 14284) dotarł do Jokohamy 22 listopada 1934 (w grudniu 1934 według innego źródła^[3]) gdzie został złożony i wystawiony na widok publiczny^[1]. Po prezentacji samolotu przeleciał on do Tachikawy gdzie został przekazany inżynierom Nakajimy^[1]. Po zakończeniu inspekcji samolotu został on pokryty kamuflażem i przekazany Armii, zachował on jednak cały czas jego rejestrację cywilną^[1][4]. W samolocie przeprowadzono szereg testów sprawnościowych na trasach pomiędzy Japonią a Mandżurią^[1]. Pomimo że został przekazany on Armii przez cały czas był obsługiwany przez załogi linii powietrznych Nihon Kōkū Yuso KK^[1]. Testy samolotu wypadły bardzo dobrze i dyrekcja Nihon Kōkū wyraziła zainteresowanie zakupem większej ilości tych samolotów od Nakajima po zakończeniu pertraktacji z Douglasem^[1].

Pertraktacje zostały zakończone 27 marca 1934 i Nakajima nabyła za sumę 80 tysięcy dolarów prawa do produkcji samolotów DC-2 i ich sprzedaży na terenie Japonii i Mandżurii^[5].

Opis konstrukcji

Nakajima-Douglas DC-2 był licencyjną kopią amerykańskiego samolotu pasażerskiego Douglas DC-2. Był to dwusilnikowy dolnopłat z podwoziem klasycznym, z kołem ogonowym, wciąganym w locie^[6]. Samolot miał konstrukcję prawie całkowicie metalową, jedynie powierzchnie sterowe były kryte płótnem^[6]. Załogę stanowiły cztery osoby, samolot mógł zabierać do czternastu pasażerów^[6].

Początkowo napęd samolotu stanowiły 9-cylindrowe, chłodzone powietrzem silniki gwiazdowe typu Wright Cyclone F-2 zamienione w późniejszym czasie na silniki Wright Cyclone SGR-1820-F52 o mocy 730 KM^[6]. Silniki napędzały trzypłatowe śmigła metalowe typu Hamilton Standard^[6].

Historia

Po zakończeniu pertraktacji Douglas przekazał Nakajimie plany samolotu na początku 1935^[1]. Przed rozpoczęciem planowanej produkcji plany musiały zostać zaadaptowane do japońskich metod produkcyjnych, zadanie to powierzono trzem inżynierom Nakajimy - Kiyoshiemu Akegawie, Setsuro Nishimuriemu i Katsujiemu Nakamurze, oraz postanowiono sprowadzić główne części potrzebne do produkcji pięciu samolotów^[1][5]. Zakupione części kadłuba i skrzydeł (numery seryjne 1418-1422) dotarły do Japonii w 1935 i zostały złożone w fabryce Nakajimy w Koizumi^[1]. Poza głównymi częściami kadłuba i skrzydeł oraz silnikami które także były importowane, całe wyposażenie i awionika samolotów było japońskiej produkcji^[1].

Pierwszy samolot został ukończony w lutym 1936^[6]. Zbudowane samoloty zostały przekazane liniom lotniczym Nihon Kōkū Yuso KK gdzie otrzymały one nazwy pochodzące od znanych japońskich gór i używane były do obsługi regularnych połączeń pomiędzy Fukuoka, a Tajwanem^[6][4], a także, po wycofaniu Nakajima P-1, jako samoloty pocztowe na trasach pomiędzy Tokio, Osaka i Fukuoka^[7].

W porównaniu z oryginalnymi, amerykańskimi samolotami, japońskie wersje DC-2 miały niższą masę własną i startową (odpowiednio o 120 i 187 kilogramów) ale miały nieco gorsze osiągi^[6]. Prędkość maksymalna japońskich DC-2 wynosiła 172 węzły (318 km/h), a ich pułap operacyjny 5400 metrów, w porównaniu amerykańskie DC-2 osiągały prędkość 182 węzłów (227 km/h) i miały pułap operacyjny wynoszący 7100 metrów^[6]. Różnica wynikała z różnych silników używanych w wersji japońskiej^[6]. Amerykańskie DC-2 napędzane były silnikami Wright Cyclone F-3, a japońskie przez Cyclone F-2^[6][3]. W późniejszym czasie silniki japońskich DC-2 zostały zamienione na bardziej niezawodne Cyclone F-52^[6][3].

Już po złożeniu pierwszych pięciu samolotów ale przed rozpoczęciem konstrukcji seryjnej japońskich DC-2 spodziewano się, że samoloty te będą stanowiły główna część floty Nihon Kōkū ale po wejściu na rynek znacznie lepszego Douglas DC-3 produkcja japońskich DC-2 została zawieszona^[6].

We wrześniu 1938 wszystkie japońskie linie lotnicze weszły pod kontrolę Armii^[6]. DC-2 oznakowane jak samoloty wojskowe były widziane nawet w Chinach^[6]. Wywiad amerykański omyłkowo uznał, że wyprodukowano dużą serię tych samolotów i używane były one przez Siły Powietrzne Marynarki Wojennej^[3], i otrzymały one amerykańską nazwę kodową Tess^[6][3][4].

Pomimo że samolot nie wszedł do produkcji seryjnej, samolot ten stanowił ważny epizod w historii japońskich komercyjnych linii lotniczych^[6]. Pomógł on zmodernizować standardy samolotów i wyposażenie japońskich linii lotniczych oraz był źródłem innych, udanych konstrukcji takich jak Nakajima AT-2^[6].

Przypisy

Bibliografia

• René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
• René J. Francillon: McDonnell Douglas Aircraft Since 1920, vol. 1. Annapolis: Naval Institute Press, 1988. ISBN 0-87021-428-4.

• Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 1-55750-563-2.