Nakajima B5N
 Nakajima B5N2 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | Nakajima |
| Typ | pokładowy samolot torpedowo-bombowy |
| Załoga | 3 |
| Historia | |
| Data oblotu | styczeń 1937 |
| Lata produkcji | 1937–1943 |
| Wycofanie ze służby | 1945 |
| Liczba egzemplarzy | około 1150 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 1 silnik gwiazdowy, 9-cylindrowy, chłodzony powietrzem Nakajima Hikari 2 lub silnik gwiazdowy, 14-cylindrowy, chłodzony powietrzem Nakajima NK1A Sakae 11 |
| Moc | B5N1: startowa: 840 KM |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 15,518 m / 15,518 m |
| Długość | 10,30 m |
| Wysokość | 3,70 m / 3,70 m |
| Powierzchnia nośna | 37,70 m² / 37,70 m² |
| Masa | |
| Własna | 2099 kg / 2279 kg |
| Startowa | normalna: 3700 kg / 3800 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 350 km/h na 2380 m / 380 km/h na 3600 m |
| Prędkość przelotowa | 256 km/h na 2000 m |
| Prędkość wznoszenia | czas wznoszenia na 3000 m: |
| Pułap | 7400 m / 8260 m |
| Zasięg | 1220 km (maks. 2150 km) / 1991 km (maks. 2280 km) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 km wz. 92 kal. 7,7 mm bomby lub torpeda o masie do 800 kg | |
| Użytkownicy | |
| Japonia | |
| Rzuty | |
 | |
Nakajima B5N (Wzór 97) (jap. 中島 B5N Nakajima B5N) – trzymiejscowy pokładowy samolot torpedowo-bombowy konstrukcji japońskiej z okresu drugiej wojny światowej. Alianci nadali mu nazwę kodową Kate[2].
W odróżnieniu od przestarzałych modeli aliankich samolotów Douglas TBD Devastator i Fairey Swordfish Nakajima B5N na początku wojny był nowoczesną jednostką o bardzo dobrych parametrach bojowych[3].
W parze z torpedą lotniczą Typ 91 cechowały go duża prędkość i wysokość zrzutu, co zwiększało bezpieczeństwo samolotu oraz załogi w trakcie ataku, a także wydłużało czas lotu torpedy, skracając tym samym podwodną część jej drogi do celu. W konsekwencji zmniejszało to do minimum czas na reakcję celu i jego szanse na wymanewrowanie torpedy. Wykazały się skutecznością podczas ataku na Pear Harbor, w bitwie na Morzu Koralowym i podczas bitwy pod Midway[4].
Historia
Zamówienie na ten samolot pokładowy złożono w 1935 roku. Opracowywana konstrukcja zastąpiła używane wcześniej w marynarce japońskiej pokładowe samoloty bombowe, budowane w układzie dwupłata. Projekt otrzymał nazwę Typ K.
Prototyp samolotu, oblatany w styczniu 1937 roku, nosił skrócone oznaczenie B5N1. Zamontowano w nim hydrauliczny mechanizm składania końcówek płata. Sprawiał on jednak problemy i zrezygnowano z niego na rzecz mechanizmu ręcznego.
Pierwsze samoloty seryjne, pod nazwą Samolot Pokładowy Torpedowo-Bombowy Wzór 98 Model 11, wysłano do Chin, gdzie sprawdzano ich przydatność w warunkach bojowych. Wstępnie zalecono mocniejszy silnik. W grudniu 1939 zaakceptowano do produkcji wersję B5N2 Model 12 z nowym silnikiem Nakajima Sakae o mniejszej średnicy i większej mocy, co pozwoliło na polepszenie osiągów, a węższa obudowa silnika poprawiła właściwości aerodynamiczne i widoczność z kabiny pilota. Samoloty tej wersji produkowano od lutego 1940, ponadto część samolotów B5N1 przebudowano do nowej wersji[1][5].
Do sierpnia 1941 samolot budowano w firmie macierzystej. W 1942 roku produkcję wznowiono w 11. Arsenale Lotniczym Marynarki Wojennej (Dai-Juichi Kaigun Kokusho) w Hiro koło Kure oraz w zakładach Aichi Tokei Denki K.K., gdzie produkowano je do 1944 roku[5]. Wielkość produkcji nie została ustalona z pewnością, łącznie zbudowano według różnych źródeł 1149 (dane amerykańskie), 1250 (dane japońskie) lub 1350 (wyliczenia J. Longa) egzemplarzy tego samolotu[6]. 30 sztuk przebudowano na szkolny dwuster B5N1-K. W zakładach Nakajima wyprodukowano 669 samolotów (według innych danych 669 lub 870)[6].
Od 1943 roku B5N były stopniowo zastępowane przez nowsze Nakajima B6N, po raz ostatnio zostały użyte bojowo jako bombowce pokładowe podczas bitwy na Morzu Filipińskim w czerwcu 1944, gdzie już znacznie ustępowały konstrukcjom alianckim[6]. Do końca wojny maszyny tego typu służyły w szkołach lotniczych oraz przebudowane na samoloty patrolowe wyposażone w radar do wykrywania wynurzonych okrętów podwodnych[6]. Wykorzystywano je również pod koniec wojny do ataków kamikaze[4].
Samolot był uzbrojony w pojedynczy karabin maszynowy wz. 92 kalibru 7,7 milimetra w tylnej kabinie. Uzbrojenie podwieszane stanowiła torpeda typ 91 albo do 800 kg bomb w jednej z konfiguracji: jedna bomba przeciwpancerna lub burząca o masie 800 kg, dwie bomby 250 kg lub 6 bomb 60 kg albo (do celów szkolnych) 30 kg[1][7].
Przypisy
- ↑ a b c Nakajima B5N Allied Code Name: "Kate". www.combinedfleet.com. [dostęp 2021-11-13].
- ↑ Wiktor Suworow Dzień "M", Rebis Poznań 2008
- ↑ René J. Francillon, Japanese Aircraft of the Pacific War, Putnam, 2. Auflage 1979/1994, S. 411; Joseph Mizrahi (Ed.), Handicapping the Combat Aircraft of the Pacific War, Wings Vol. 15 No. 3 S. 24–55, auf S. 41: "best torpedo bomber in the world 1941".
- ↑ a b Nakajima B5N1 "Kate". www.ipmsdeutschland.de. [dostęp 2021-11-13].
- ↑ a b Wieliczko 2018 ↓, s. 92-94.
- ↑ a b c d Wieliczko 2018 ↓, s. 95-98.
- ↑ Wieliczko 2018 ↓, s. 87.
Bibliografia
- Alexander Lüdeke, Weapons of World War II, Bath: Parragon, 2011, s. 225, ISBN 978-1-4454-2435-4, OCLC 744570428.
- Chris Bishop: The Ilustrated Encyclopedia of Weapons Of World War II. London: Amber Books, 2014, s. 424. ISBN 978-1-78274-167-1.
- Leszek A. Wieliczko. Nakajima B5N (Kate). „Lotnictwo”. 5/2018. XXI (199), s. 84-98, maj 2018. ISSN 1732-5323.
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe i torpedowe | |
| Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe | |
| Samoloty szkolno-treningowe | |
| Szybowce | |
| Samoloty kamikaze | |
| Samoloty transportowe | |
| Wiatrakowce | |
| Konstrukcje prototypowe i doświadczalne | |
| Systemy oznaczeń samolotów marynarki japońskiej |
.svg)
Media użyte na tej stronie
.svg)
Variant version of a flag of Japan, used between January 27, 1870 and August 13, 1999 (aspect ratio 7:10).
Japanese imperial-era roundel, post-1943.
Nakajima B5N2 "Kate" torpedo bomber in flight. The Nakajima B5N (Japanese: 中島 B5N, Allied reporting name "Kate") was the standard carrier torpedo bomber of the Imperial Japanese Navy (IJN) for much of World War II.
Pearl Harbor attack- Aerial view after the attack. An Imperial Japanese Navy Nakajima B5N2 torpedo plane (Kanko) from the aircraft carrier Zuikaku in the foreground over Hickam field. USS California is visible in center, and tanker USS Neosho is off Kuahua, en route to Merry Point. Smoke from Drydocks, Battleship row in distance.
Japanese caption reads: "Pearl Harbor in flame and smoke, gasping helplessly under the severe pounding of our Sea Eagles."
Japanese Type 97 Shipboard Attack Aircraft ("Kate") wrecked on Indispensable Reef, at the time it was inspected by a Patrol Squadron 71 crew, 9 June 1942. The plane is from the Japanese aircraft carrier Shokaku and bears the tail marking "EI-306". The aircraft was one of two that sighted the US Navy ships Neosho (oiler) and Sims (destroyer) on May 7 during the Battle of the Coral Sea. Running low on fuel, the aircraft ditched on the reef and the crew was rescued by a Japanese destroyer the same day.