Namysłów

Namysłów

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek w Namysłowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	namysłowski
Gmina	Namysłów
Data założenia	XIII wiek
Prawa miejskie	ok. 1249
Burmistrz	Bartłomiej Stawiarski
Powierzchnia	22,62 km²
Wysokość	137 m n.p.m.
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności • gęstość	16 622 734,84 os./km²
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	46-100
Tablice rejestracyjne	ONA
Położenie na mapie gminy Namysłów Namysłów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Namysłów
Położenie na mapie województwa opolskiego Namysłów
Położenie na mapie powiatu namysłowskiego Namysłów
51°04′22″N 17°42′25″E/51,072778 17,706944
TERC (TERYT)	1606024
SIMC	0965743
Hasło promocyjne: Namysłów – gmina z charakterem
Urząd miejski ul. Stanisława Dubois 3 46-100 Namysłów
Strona internetowa
BIP

Namysłów (łac. Namislavia, niem. Namslau, śl. Namysłōw^[1]) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie namysłowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Namysłów. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na Równinie Oleśnickiej, będącą częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez niego rzeka Widawa oraz jej mniejsze dopływy.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2020 miasto było zamieszkane przez 16 622 osoby.

Geografia

Położenie

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w historycznych granicach Dolnego Śląska, w województwie opolskim, na Równinie Oleśnickiej. Przez granice administracyjne miasta przepływa rzeka Widawa (dopływ Odry). Namysłów położony jest na wysokości 137 m n.p.m.

Środowisko naturalne

Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Namysłowa wynoszą 566 mm, dominują wiatry zachodnie^[2].

Podział miasta

Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Namysłowa są^[3]:

• Podmiejskie
• Stare Miasto (włączone do Namysłowa z dniem 1 stycznia 1951 r., wcześniej samodzielna miejscowość)^[4],

Osiedla mieszkaniowe

Na terenie Namysłowa istnieje sześć osiedli mieszkaniowych: Osiedle nr I - Osiedle Śródmieście^[5], Osiedle nr II - Osiedle za Widawą^[6], Osiedle nr III - Osiedle Majowe^[7], Osiedle nr IV - Osiedle Ogrodowe^[8], Osiedle nr V - Osiedle Reymonta^[9] oraz Osiedle nr VI - Osiedle Leśne^[10].

Nazwa

Nazwa miasta Namysłów wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[11].

Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa pochodzi od polskiej nazwy procesu umysłowego – „myślenia”, czyli mądrości^[12]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 we Wrocławiu wymienia jako najwcześniej zanotowaną nazwę miejscowości Namysłow podając jej znaczenie „Sitz kluger Leute”, czyli po polsku „Siedziba mądrych ludzi”^[12]. Pierwotna nazwa została później przez Niemców zgermanizowana na Namslau i utraciła swoje znaczenie^[12].

Nazwa miejscowości w zlatynizowanej formie Namislavia wymieniona jest w łacińskim dokumencie z 1312 wydanym w Głogowie^[13]. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Namislavia^[14][15]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Namslavia^[16].

Jeszcze w 1750 nazwa „Namysłów” wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska^[17]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 we Wrocławiu przez Johanna G. Knie miejscowość występuje pod nazwami Namslau, Namzlav oraz Namislow^[18].

Nazwę Namysłów w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[19]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1906 notuje nazwę miasta pod polską nazwą Namysłów oraz niemiecką Namslau^[20].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946^[21].

Historia

Zamek książęcy z 1360 r.

Zespół murów obronnych (1350-1415, XVII w., XIX w.)

Średniowiecze

Miasto zostało założone w XIII wieku. Pierwsza historycznie pewna wzmianka o nim pochodzi z 19 czerwca 1233. Prawa miejskie Namysłów otrzymał około 1249 z rąk księcia Henryka III Białego^[22].

W latach 1294–1312 Namysłów wchodził w skład księstwa głogowskiego. W 1312/1313 powstało niezależne księstwo namysłowskie wydzielone z ziem księstwa oleśnickiego, a jego władcą został Konrad I oleśnicki.

Od 1320 lub 1321 ponownie związane z księstwem oleśnickim po objęciu tegoż księstwa przez Konrada I. W latach 1323–1341 Namysłów wchodził w skład księstwa brzesko-legnickiego. 9 maja 1323 roku miasto stało się lennem czeskim. Od 1338 ponownie samodzielne księstwo we władaniu Wacława I legnickiego. Od około 1340 do 21 stycznia 1341 roku Namysłów był zastawiony księciu cieszyńskiemu Kazimierzowi I. 30 września 1341 roku książę brzesko-legnicki Bolesław III Rozrzutny zastawił miasto królowi Polski Kazimierzowi III Wielkiemu.

Pierwsze wzmianki o zamku w Namysłowie pochodzą z 1312. Prawdopodobnie był wtedy drewniany, jednak być może już po tej dacie książę namysłowski zaczął w miejscu wcześniejszego grodu wznosić obwód obronny o wysokości 8 metrów^[23].

Właściwą część ratusza w Namysłowie wzniesiono w latach 1374–1378. Jego głównym architektem był mistrz murarski Piotr^[24].

W 1345 rozpoczęła się wojna polsko-czeska pomiędzy Janem Luksemburskim i Kazimierzem III Wielkim. Pod koniec lata lub na początku jesieni 1348 rozpoczęto negocjacje pokojowe. Zawarciem pokoju były zainteresowane obie strony, ponieważ Karol IV koncentrował się na sprawach niemieckich, a Kazimierz zamierzał, wobec bezskuteczności ataków na Śląsku, skupić siły na walce o Ruś. 22 listopada^[25][26] 1348 roku wojna została formalnie zakończona podpisaniem pokoju namysłowskiego. Traktat nie wprowadzał żadnych zmian terytorialnych^[27].

W 1358 roku synowie Bolesława III – Wacław i Ludwik sprzedali Namysłów królowi czeskiemu i niemieckiemu Karolowi IV za 3 000 kop groszy praskich. W połowie XIV wieku w mieście rozpoczęta została budowa murów obronnych i trzech bram oraz rozbudowa murowanego zamku.

XV–XX wiek

Pieczęć magistratu Namysłowa z przełomu XIX i XX wieku

Namysłów i Wrocław odmówili złożenia hołdu Władysławowi Pogrobowcowi po jego koronacji w 1453. Połowa zabudowań miasta została zniszczona podczas pożaru w 1466. W 1469 Namysłów uznał za swojego władcę Macieja Korwina. 11 listopada 1483 miasto zostało zniszczone w wyniku kolejnego pożaru. Od 1490 znajdowało się pod panowaniem Władysława Jagiellończyka, a następnie jego syna Ludwika. Handel w Namysłowie został ożywiony pod koniec XV wieku.

Od 1526 miasto należało do dynastii Habsburgów. Podczas wojny trzydziestoletniej zdobyli je Szwedzi.

Zakon krzyżacki zakupił namysłowski zamek w 1703, pozostając jego właścicielem do 1810. W 1741 miasto przeszło we władanie Królestwa Prus. Podczas wojny siedmioletniej było okresowo zajmowane przez Austriaków i Rosjan.

W czasie wojen napoleońskich latach 1806–1807 Namysłów był okupowany przez Francuzów i ich sprzymierzeńców (miasto zajęte zostało w grudniu 1806 przez oddziały bawarskie)^[28].

W 1862 miasto otrzymało połączenie telegraficzne z Wrocławiem. Kolejnym krokiem komunikacyjnym było powstanie infrastruktury kolejowej - w 1868 otwarto linię, która połączyła Namysłów z Wrocławiem i Kluczborkiem, w 1889 z Opolem, a w 1912 z Kępnem.

Po I wojnie światowej

Po I wojnie światowej liderzy ludności polskiej w powiecie namysłowskim podjęli działania w celu przyłączenia tej ziemi do Polski. W powiecie namysłowskim, polską działalność niepodległościową prowadził Wilhelm Wojciech Prokop (z Raciborza) zatrudniony w firmie Oskara Tietzego w Namysłowie, który tu organizował POW Górnego Śląska. Wśród działaczy polskich niepodległościowych była rodzina Karczewskich oraz proboszcz namysłowski ks. Jan Karol Pasternak oraz wikary ks. Jan Szymała. W powiecie ważnym polskim liderem był także ks. Antoni Robota z parafii we wsi Włochy (dwukrotnie pobity przez niemieckie bojówki). Namysłowska organizacja POW G.Śl. utrzymywała łączność z Opolem poprzez Augustyna Fulka pseud. „Sterner”. Aktywność ta polegała na kolportażu polskiej prasy w tym zwłaszcza „Der Weisse Adler”. 2 lipca 1919 r. Prokop został aresztowany przez władze niemieckie i wywieziony do więzienia w Oleśnicy. Po pewnym czasie wyszedł na wolność, dzięki obronie podjętej przez adwokata Antoniego Rostka z Raciborza, ale do Namysłowa już nie wrócił^[29].

Dwudziestolecie międzywojenne

Od 1919 Namysłów należał do nowo utworzonej prowincji Dolny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.

1 lipca 1936 do Namysłowa włączona została wieś Böhmwitz (rejon współczesnych ulic 1 Maja i Kalinowej)^[30], zamieszkała wówczas przez 232 mieszkańców^[31].

Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938, bojówki hitlerowskie zdewastowały wnętrze namysłowskiej synagogi zbudowanej w roku 1856. Sam budynek przetrwał, ze względu na stanowienie części zwartej zabudowy.

II wojna światowa

W czasach II wojny światowej w Namysłowie znajdował się podobóz obozu koncentracyjnego w Groß-Rosen oraz kilka mniejszych obozów pracy przymusowej. Robotnicy różnych narodowości pracowali m.in. w fabryce Elektroakustik przy Parku Północnym, powstałym w latach 1939-1941 zakładzie przetwórstwa ziemniaczanego przy ul. Łączańskiej oraz w browarze Haselbacha. Obozowe baraki znajdowały się z kolei m.in. przy obecnych ulicach 1 Maja, Jagiellońskiej, Oławskiej, Skłodowskiej-Curie, Żwirki i Wigury.

Wśród robotników przymusowych oraz jeńców wojennych znajdowało się wielu żołnierzy Armii Krajowej. Lokalnymi strukturami AK kierował w latach 1942-44 por. Józef Rabiega (1914-1971), zatrudniony w zakładach przetwórstwa ziemniaczanego. W roku 2016 jego imieniem nazwana została ulica w Namysłowie, a rok później przy bramie "Ziemniaczanki" ustawiony został postument z pamiątkową tablicą^[32].

22 stycznia 1945 miasto zostało po krótkich walkach zajęte przez Armię Czerwoną (w lokalnej historiografii błędnie dominuje data 21 stycznia).

Polska Ludowa

3 marca do Namysłowa przybyła pierwsza grupa polskich kolejarzy^[33]. 30 kwietnia miasto zostało przejęte przez administrację polską – na jej czele stanął Pełnomocnik Rządu RP na Obwód nr 9 Tomasz Nowacki (1897-1946). 1 września pierwszym powojennym Burmistrzem Namysłowa został polityk PPS Bolesław Obrębski (1898-1953), który swój urząd pełnił do grudnia 1948. 31 grudnia 1945 starosta Nowacki został w rejonie śluzy na Widawie (rejon ulic Parkowej i Marii Konopnickiej) postrzelony przez "nieznanych sprawców w mundurach sowieckich", w wyniku czego zmarł 3 stycznia 1946. Towarzyszący staroście por. Czesław Wajs (1912-1945) zginął na miejscu.

17 listopada 1947 odbyło się zebranie założycielskie Towarzystwa Burs i Stypendiów w Namysłowie, na prezesa wybrano Aleksandra Pankiewicza – przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej. W 1949 TBS liczył już 129 członków.

26 maja 1959 powstało Koło Miłośników Ziemi Namysłowskiej, w tym czasie było to pierwsze tego typu stowarzyszenie na Opolszczyźnie. Jeszcze w 1959 stowarzyszenie zmieniło nazwę na Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej. Staraniem działaczy koła powołano 21 stycznia 1960 Muzeum Ziemi Namysłowskiej, które zlokalizowano w trzech salach ratusza. 23 lutego 1973 Muzeum Ziemi Namysłowskiej przeniosło się do nowego lokalu, znajdującego się na zamku^[34]. Muzeum funkcjonowało do przełomu 1998/99. Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej prowadziło działalność do około 2005, po czym zostało zawieszone.

23 czerwca 1976 Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej w Namysłowie przystąpiły do strajku, którego celem było, oprócz protestu przeciw podwyżce cen, odłączenie się od ZEM Świdnica i sprowadzenie nowego parku maszynowego.

III Rzeczpospolita

Po pierwszych wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w 1990 roku burmistrzem miasta został Adam Maciąg^[35][36]. Pełnił on tę funkcję przez dwie kadencje, od 18 czerwca 1990 do 3 listopada 1998. Następcami Maciąga byli: Krzysztof Kuchczyński (3 listopada 1998 – 5 grudnia 2014), Julian Kruszyński (5 grudnia 2014 – 22 listopada 2018) oraz obecnie sprawujący urząd Bartłomiej Stawiarski (od 22 listopada 2018).

W latach 1989–1996 przeprowadzona została przez Radę Narodową Miasta i Gminy w Namysłowie oraz jej następczynię – Radę Miejską w Namysłowie akcja dekomunizacji nazw namysłowskich ulic. Jeszcze w roku 1989 patronat nad miejskimi ulicami utracili Feliks Dzierżyński i Julian Marchlewski, a w dalszej kolejności dekomunizacji poddane zostały ulice: Armii Czerwonej (24 stycznia 1991)^[37], Hanki Sawickiej (15 marca 1993)^[38], Karola Świerczewskiego, Marcelego Nowotki, Alei Róży Luksemburg oraz Placu XV-lecia PRL (wszystkie 29 listopada 1996)^[39]. Symbolicznym zakończeniem procesu była dokonana po latach zmiana nazwy ulicy Mariana Buczka (26 września 2016)^[40].

W ramach reformy administracyjnej w Polsce w 1999 Namysłów ponownie stał się siedzibą powiatu namysłowskiego. Siedzibą starostwa stał się przebudowany dawny magazyn zbożowy przy Placu Wolności.

18 września 2014 założono Towarzystwo Przyjaciół Namysłowa i Ziemi Namysłowskiej, którego działalność skupia się na inicjatywach promujących dziedzictwo historyczne okolic Namysłowa, integrujących mieszkańców oraz aktywizujących rozwój turystyki. Prezesem TPNiZN jest od początku istnienia stowarzyszenia Mateusz Magda - historyk-regionalista, aktualnie pracownik Muzeum Sztuki Medalierskiej, jednego z siedmiu oddziałów Muzeum Miejskiego Wrocławia. Obecnie (styczeń 2023) stowarzyszenie liczy 46 członków, posiada również czterech reprezentantów w Radzie Miejskiej w Namysłowie^[41] (wybranych z list wyborczych stowarzyszenia Przyjazny Samorząd Powiatu Namysłowskiego oraz komitetu wyborców Koalicja Samorządowa).

W 2019 reaktywowane zostało Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej (ponowny wpis do rejestru stowarzyszeń dokonany został 28 listopada 2019), a jego prezesem został Tadeusz Wincewicz^[42], instruktor Namysłowskiego Ośrodka Kultury, pełniący tę funkcję również przed zawieszeniem działalności organizacji.

Demografia

Według danych GUS z 30 czerwca 2018, Namysłów miał 16360 mieszkańców (8. miejsce w województwie opolskim i 279. w Polsce), powierzchnię 22,62 km² (7. miejsce w województwie opolskim i 250. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 723,6 os./km²^[43].

Mieszkańcy Namysłowa stanowią około 38,37% populacji powiatu namysłowskiego, co stanowi 1,66% populacji województwa opolskiego.

Liczba mieszkańców miasta

Piramida wieku mieszkańców Namysłowa w 2014 roku

Zabytki

Brama Krakowska (XIV w.)

Ratusz z XIV wieku

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[48]:

• Układ urbanistyczny
• Kościół par. pw. śś. Piotra i Pawła, ul. Kościelna 1, późnogotycki z l. 1405-1441 – XV w., XVI w. w rejestrze. Ogrodzenie z bramą, z 1713 r. i figura św. Jana Nepomucena, z 1730 r., wypisane z księgi rejestru
• Kościół fil. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP^[49], ul. Staromiejska 29, XV/XVI.
• Zespół klasztorny franciszkanów, Skwer kardynała Wyszyńskiego 2, z XIV-XVIII w.: gotycki kościół św. Franciszka i św. Piotra z XIV w., klasztor, ob. plebania
• Kaplica pw. Świętej Trójcy (dawna kaplica cmentarna), ul. Oleśnicka 11, z l. 1708-1709
• Park Północny, z poł. XIX w.
• Zamek książęcy, XIV w., XVI-XIX w.: studnia na dziedzińcu zamkowym z ok. 1600 r.
• Mury obronne, fragmenty z l. 1350-1415, XVII w., XIX w.: baszta, ul. Kościelna 10, mur, ul. Forteczna 4, mur i dwie baszty (pn.-zach.), mur i trzy baszty, ul. Wojska Polskiego, mur i dwie baszty (pd.-zach.), mur i jedna baszta (pn.-wsch.), mur (pn.-zach.), mur (pn.),
  • Brama Krakowska, wznoszona od 1350 r. – XIV w., XIX w., wypisana z księgi rejestru
• Ratusz, z 1374-77 r., XV-XIX w., z 57-metrową wieżą z 1381-89 r.
• Zespół szpitala miejskiego, ul. Oleśnicka 10, z l. 1911-1912: budynek prosektorium z kaplicą, pawilon oddziału dziecięcego, budynek mieszkalno-warsztatowy; altana, drewniana; magazyn, ogrodzenie z bramą, park
• Kamienica, ul. Bolesława Chrobrego 6, wypisany z księgi rejestru
• Dom „Burmistrzówka”, ul. Krakowska 17, z XVIII w., z poł. XIX w.
• Hotel „Polonia”, ul. Obrońców Pokoju 28, 1848 r.
• Kamienice, Rynek 3, 4, 5, 6, 24 (d. 27), z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
• Kamienica, Rynek 12, z k. XIX w.
• Kamienice, ul. Staszica 4, 6, z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
• Izba Regionalna, dawna szkoła ewangelicka, ul. Szkolna 2, mur pruski, z 1792-1793 r.
• Zespół browaru, ul. Bolesława Chrobrego 26, z l. 1870-1910: stara słodownia z warzelnią i suszarnią, nowa słodownia z suszarniami, leżakownia i fermentownia, maszynownia i magazyn beczek, kompleks budynków pomocniczych, magazyn jęczmienia przy ul. Kolejowej 18.
• Izba Techniki Młynarskiej, dawny młyn miejski, ul. Piastowska 12, XIX/XX w.

inne zabytki:

• neorenesansowa fontanna (ok. 1914),
• dawna synagoga (1856, obecnie sala gimnastyczna),

Gospodarka

Browar w Namysłowie - budynek starej słodowni

W mieście bardzo silnie rozwinął się przemysł spożywczy (zakłady ziemniaczane, wytwórnia lodów Nestlé), a także przemysł piwowarski (Browar Namysłów) oraz przemysł elektrotechniczny (Diehl Controls, dawniej również ZEM), metalowy i obuwniczy. W Namysłowie od kilkunastu lat funkcjonuje również fabryka okien Velux.

W 2019 wskaźnik bezrobocia w Namysłowie wynosił 7,8%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Namysłowie wynosiło 4 176,14 zł^[47].

25,8% aktywnych zawodowo mieszkańców Namysłowa pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i przemysł wydobywczy), 34,7% w sektorze przemysłowym (przemysł przetwórczy i budownictwo), a 10,5% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja) oraz 2,2% pracuje w sektorze finansowym (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości)^[47].

W Namysłowie mieści się Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Transport

Stacja kolejowa w Namysłowie

Transport drogowy

Przez Namysłów przebiegają drogi krajowe:

• 39 Łagiewniki – Strzelin – Biedrzychów – Owczary – Brzeg – Namysłów – Kępno
• 42 Namysłów – Kluczbork – Praszka – Radomsko – Starachowice

Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie:

• 451 Oleśnica – Namysłów
• 454 Opole – Namysłów

Transport kolejowy

W mieście znajduje się stacja kolejowa połączona z dworcem autobusowym. Z namysłowskiej stacji kolejowej odjeżdżają obecnie pociągi w kierunku Oleśnicy i Wrocławia oraz Kluczborka, Lublińca i Częstochowy.

Namysłów
Linia nr 143 Kalety – Wrocław Mikołajów (106,465 km)
Gręboszów odległość: 5,996 km		Wilków Namysłowski odległość: 4,625 km
Linia nr 301 Opole Główne – Namysłów (59,939 km)
Ziemiełowice odległość: 3,410 km
Linia nr 307 Namysłów – Kępno (0,000 km)
		Kamienna Namysłowska odległość: 3,584 km

Komunikacja miejska

W mieście funkcjonowała czasowo w roku 2018 komunikacja miejska obsługiwana busem Mercedes Sprinter. Linie czerwona, zielona i niebieska zaczynały swój bieg na dworcu autobusowym. Komunikacje zlikwidowano z powodu braku zainteresowania mieszkańców transportem miejskim. Przewozy autobusowe realizuje PKS Opole oraz prywatny przewoźnik LUZ.

Oświata

Namysłów stanowi regionalny ośrodek oświatowy, ściągający uczniów z całego powiatu, a także z pobliskich terenów województwa wielkopolskiego (Rychtal), dolnośląskiego (Bierutów) czy powiatu kluczborskiego (Wołczyn).

Kultura

• Namysłowski Ośrodek Kultury, Plac Powstańców Śląskich 2
  • Biblioteka Publiczna w Namysłowie im. Stanisława Wasylewskiego, ul. Bohaterów Warszawy 5
  • Izba Regionalna w Namysłowie, ul. Szkolna 2
  • Izba Techniki Młynarskiej, ul. Piastowska 12
  • Świetlica Osiedlowa, ul. Dworcowa 7
  • Zespół Teatralny „Bez Atu” (rozwiązany)

Namysłowska prasa wydawana po 1945

Namysłów posiada bogata tradycję wydawania prasy lokalnej i samorządowej, przy czym liczba wszystkich tytułów, ukazujących się tu od 1945 roku, jest dziś trudna do ustalenia. W okresie PRL wydawane były: „Trybuna Namysłowska” – miesięcznik Powiatowego Komitetu Frontu Narodowego w Namysłowie oraz „Rocznik Statystyczny Powiatu Namysłów”.

Namysłowska prasa podziemna przed 1989

• Obserwator Namysłowski jedyne znane czasopismo, które wychodziło w drugim obiegu, a następnie jawnie od 1989 roku^[50]

Namysłowska prasa wydawana po 1989

Po przełomie 1989 roku nastąpił prawdziwy wysyp różnych periodyków ukazujących się najczęściej dość nieregularnie:

• „Gazeta Namysłowska. Magazyn Samorządowy”
• „Gazeta Ziemi Namysłowskiej”
• „GraVers. Niezależne Czasopismo Literackie”
• „Informator Wędkarski. Magazyn Namysłowskich Wędkarzy”
• „Kurier Namysłowski. Prywatny Miesięcznik Lokalny”
• „Namysłowianin. Bezpłatna Gazeta Lokalna”
• „Namysłowski Magazyn. Namysłowski Powiatowy Magazyn Samorządowy”
• „Nowiny Namysłowskie”
• „Wieści Namysłowskie”
• „Z Prawej Strony. Miesięcznik ziemi namysłowskiej”

Własne organa prasowe posiadają miejscowe parafie katolickie:

• „Apostolskie Ścieżki. Namysłowskie Pismo Religijno – Duszpasterskie” – Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła.
• „Pokój i Dobro. Gazeta parafii św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary”

Na koniec warto wspomnieć, że własne pismo wydają także Niemcy – dawni mieszkańcy Namysłowa, zrzeszeni w powstałym 19 maja 1956 r. stowarzyszeniu Namslauer Heimatfreunde. Ich organ prasowy „Namslauer Heimatfruf” ukazuje się od roku 1956. Do tej pory (grudzień 2022) ukazało się 255 numerów^[51].

Religia

Kościół św. Piotra i Pawła

Kaplica cmentarna Wszystkich Świętych

Cmentarz Komunalny przy ul. Jana Pawła II

Dawna synagoga (obecnie sala gimnastyczna, widok sprzed remontu)

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki

Dekanat Namysłów wschód

• parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła (ul. Kościelna 3)
  • kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (ul. Kościelna 1)
  • kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (ul. Staromiejska 29)
  • kaplica cmentarna Wszystkich Świętych (ul. Jana Pawła II 6)

Dekanat Namysłów zachód

• parafia św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary (Skwer Kardynała Wyszyńskiego 2)
  • kościół św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary (Skwer Kardynała Wyszyńskiego 2)
  • kaplica Świętej Trójcy (ul. Oleśnicka 11) - nieużytkowana

Kościół Zielonoświątkowy w RP

Okręg Zachodni

• Zbór Kanaan (ul. Kraszewskiego 4)

Świadkowie Jehowy

• zbór Namysłów – Północ (Sala Królestwa ul. 1 Maja 17)
• zbór Namysłów – Południe (Sala Królestwa ul. 1 Maja 17)^[52]

Do zborów w Namysłowie przynależą również wyznawcy z gminy Bierutów, Wilków, Rychtal, Domaszowice i Świerczów.

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP

Wierni przynależą do parafii ewangelicko-augsburskiej w Pokoju, stanowiącej część Diecezji Katowickiej.

Cmentarze

• Cmentarz Komunalny (ul. Jana Pawła II 6)
• Cmentarz Komunalny (ul. Oławska 35-39)
• cmentarz katolicki (ul. Staromiejska 29)
• cmentarz ewangelicki (ul. Kraszewskiego 1)
• cmentarz żydowski (ul. Łączańska 7)

Nieistniejące obiekty sakralne

• synagoga (obecnie sala sportowa, ul. Dubois 19), czynna w latach 1856-1938,
• kościół ewangelicki św. Andrzeja (Skwer prof. Leszka Kuberskiego), czynny w latach 1789-1947, rozebrany w 1962
• kościół staroluterański (obecnie sklep, ul. Wały Jana III 2), czynny w latach 1905-1945
• kościół Salwatora (Zbawiciela), rozebrany w 1647
• kaplica św. Barbary, rozebrana w 1647
• kościół św. Ducha i św. Jerzego, spłonął w 1619, prowizorycznie odbudowany jako spichlerz i rozebrany w latach 80. XVIII w.

Przyroda

W Namysłowie ma swoją siedzibę powstałe w 1945 Nadleśnictwo Namysłów, którego obszar rozciąga się na powiat namysłowski i kluczborski. Siedziba Nadleśnictwa znajduje się przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie, w budynku oddanym do użytku w roku 2016^[53].

Polityka

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Organem wykonawczym jest burmistrz. W wyborach samorządowych w 2018 na urząd został wybrany Bartłomiej Stawiarski^[54], zaprzysiężony na urząd 22 listopada 2018^[55]. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Stanisława Dubois 3. W mieście, pod adresem Plac Wolności 12a, znajduje się starostwo powiatu namysłowskiego.

Budżet miasta

Wydatki budżetu w Namysłowie według działów (2017)

     Sektor usług (48,4%)

     Niesklasyfikowane (22,9%)

     Ubezpieczenie społeczne (9,6%)

     Gospodarka komunalna (7,1%)

     Ekonomika nieruchomości (3,9%)

     Edukacja (2,3%)

     Bezpieczeństwo zdrowotne (1,4%)

     Rolnictwo (1,3%)

Miasta partnerskie^[56]

Miasta i gminy partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Nebelschütz	Niemcy	4 kwietnia 1997
Hluczyn	Czechy	27 sierpnia 2000
Linz nad Renem	Niemcy	29 września 2000
Jaremcze	Ukraina	25 maja 2002
Kisköre	Węgry	14 czerwca 2003
Zagon	Rumunia	10 października 2009

Ludzie związani z Namysłowem

Honorowi Obywatele Miasta

• Richard Schulz (1923)^[57]
• Ryszard Zembaczyński (1994)^[58]
• Edward Łęczycki (1994)^[58]
• Zbigniew Figas (1995)^[58]
• Theo Schöller (1995)^[58]
• Zbigniew Górzyński (1996)^[58]
• Bolesław Pustelnik (2001)^[58]
• Irena Szewińska (2004)^[58]
• Włodzimierz Gryglewicz (2008)^[58]
• Tadeusz Szulc (2012)
• Józef Pinior (2016)^[59]
• Lech Wałęsa (2017)^[60]

Przypisy

Bibliografia

• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• Mateusz Goliński, Elżbieta Kościk, Jan Kęsik: Namysłów, z dziejów miasta i okolic, Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-00-8.
• Włodzimierz Ożga: Zespół Bramy Krakowskiej w Namysłowie, Namislavia, Namysłów 2007, ISBN 978-83-60537-01-5.
• Kazimierz Kuliński: Pieczęcie i herby miasta Namysłowa. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-04-6.
• Kazimierz Kuliński: Piastowski zamek w Namysłowie. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-03-9.
• Henryk Caputa: Zarys historyczny murów obronnych miasta Namysłowa. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-02-2.
• Kazimierz Kuliński: Obozy pracy i zagłady rozmieszczone przez hitlerowców w powiecie namysłowskim w latach 1939–1945. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2005, ISBN 83-922091-1-7.
• Mateusz Mirosław Magda: Tajemnice Ziemi Namysłowskiej, Namislavia, Namysłów 2011, ISBN 978-83-60537-35-0.
• Mateusz Mirosław Magda: Uciekinierzy, osadnicy, przesiedleńcy, autochtoni. Ziemia Namysłowska lat 1945-1947 w relacjach i wspomnieniach mieszkańców, Namislavia, Namysłów 2016, ISBN 978-83-60537-88-6.
• Mateusz Mirosław Magda: Spacerem po dawnym Namysłowie, M&P Verlag, Namysłów 2019, ISBN 978-83-953909-0-6.
• Stanisław Żarecki: Zarys historii szpitalnictwa w powiecie namysłowskim. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2005, ISBN 83-922091-2-5.
• Tomasz Kowalski: Dzieje kościoła i parafii pw. św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary w Namysłowie. Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej, zeszyty historyczne – tom 1. Namislavia, Namysłów 2003, ISBN 83-905869-4-0.
• Mariusz Patelski, Protesty czerwcowe 1976 r. w województwie opolskim. Zapomniany strajk w ZEM Namysłów, Opole-Namysłów: Uniwersytet Opolski-Namislavia 2016. ISBN 978-83-60537-84-8.

Linki zewnętrzne

• Namysłów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 894 .
• Namysłów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 370 .