Nanercz zachodni
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | różopodobne | ||
| Rząd | mydleńcowce | ||
| Rodzina | nanerczowate | ||
| Rodzaj | nanercz | ||
| Gatunek | nanercz zachodni | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Anacardium occidentale L. Sp. pl. 1:383. 1753 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Nanercz zachodni (Anacardium occidentale L.), zwany też nerkowcem zachodnim, orzechem nanerczowym albo orzechem cashew — gatunek drzewa z rodziny nanerczowatych, blisko spokrewniony z mango. Pochodzi z obszarów tropikalnych Ameryki Południowej[3]. Jest uprawiany w większości krajów obszaru tropikalnego.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo wysokości do 8 m, już od dołu rozgałęzione, z regularną koroną.
- Liście
- Jajowate, skórzaste, na krótkich ogonkach.
- Kwiaty
- Drobne, zebrane w wiechy, pachnące, zielonkawo lub żółtawobiałe. Mają owłosiony, 5-dzielny kielich, 5-płatkową koronę, 1 słupek i 10 pręcików, z których przeważnie tylko jeden jest płodny[4].
- Owoce
- Jest owocem dwuczęściowym: składa się z tzw. jabłka nanerczowego, które jest zgrubiałą częścią łodygi (osadnikiem kwiatowym)[5] oraz owocu właściwego, którym jest pestkowiec zawierający jedno nasiono (nazywane orzechem nanerczowym, nerkowcem). Jabłko nanerczowe ma gruszkowaty kształt, barwę od żółtej do ciemnopomarańczowej, dorasta do ok. 10 cm długości i 5 cm średnicy[5].
Morfologia
Owoc
Zastosowanie
- Roślina uprawna: Na wielką skalę uprawiany jest na południowo-zachodnim wybrzeżu Indii, w Wietnamie, Nigerii, Mozambiku, Tanzanii i w Brazylii.
- Sztuka kulinarna: w kuchni wykorzystuje się jabłko nanerczowe oraz nasiono, tzw. orzech nanerczowy. Zewnętrzna łuska orzecha zawiera bardzo żrący, żywiczny sok, który może poparzyć skórę[5]. Orzechy są spożywane na surowo, pieczone lub jako bakalie. Jadalne jest także jądro jabłka[5]. Ma ono jasnożółty, soczysty miąższ i kwaskowatosłodki smak. Zawiera 13% cukrów, dużą ilość pektyn oraz 75% soku bogatego w witaminę C i B2. Zawartość witaminy B2 jest trzykrotnie wyższa niż w pomarańczy. Z soku sporządza się wino, galaretki, dżemy i marmolady.
- Inne zastosowania. Łupiny orzecha zawierają około 35% ostrego oleju (CNSL, cashew nutshell liquid/oil). Ma on silne działanie odkażające i służy do natłuszczania sieci rybackich, do impregnowania drewna w celu ochrony przed termitami, do sporządzania lakierów, środków dezynfekcyjnych, insektycydów, preparatów antyseptycznych, barwników, kitów wodoszczelnych itp.
- Nanercz dostarcza także żywicy, a ekstrakt z liści dodawany jest jako środek dezynfekcyjny do pasty do zębów.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
Media użyte na tej stronie
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Cashew Brazil fruit 3.png
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC-BY-SA-3.0
A cashew fruit and accessory fruit in the town of Prainha near Fortaleza, Ceará, Brazil.
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC-BY-SA-3.0
A cashew fruit and accessory fruit in the town of Prainha near Fortaleza, Ceará, Brazil.
Anacardium occidentale - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-010.jpg
Kaschu. A Blühende Pflanze. 1 Blüte vergrössert ; 2 Stempel und Staubgefässe; 3 Dasselbe im Längsschnitt; 4 Frucht mit dem vergrösserten und reifen Fruchtstiel; 5 Frucht im Längsschnitt; 6 Frucht im Querschnitt.
Kaschu. A Blühende Pflanze. 1 Blüte vergrössert ; 2 Stempel und Staubgefässe; 3 Dasselbe im Längsschnitt; 4 Frucht mit dem vergrösserten und reifen Fruchtstiel; 5 Frucht im Längsschnitt; 6 Frucht im Querschnitt.